Ρόδα είναι και γυρίζει. Στο ελληνικό ποδόσφαιρο, από αρχής καταβολής του (Πανελλήνιο Πρωτάθλημα) έως και τη σημερινή διοργάνωση της Stoiximan Super League, έχουν συμμετάσχει ομάδες και ομάδες, με κάποιες εξ’ αυτών να έχουν εμφανίσεις-πυροτεχνήματα. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και κάποιοι σύλλογοι με μακρά ιστορία που βολοδέρνουν τα τελευταία χρόνια στις μικρές κατηγορίες αλλά … δεν ανήκουν εκεί.
«Για τις παλιές αγάπες μη μιλάς, στα πιο μεγάλα θέλω κάνουν πίσω, δεν άντεξαν μαζί και χάθηκαν μακριά, κρύφτηκαν στις σπηλιές χαμένων παραδείσων», ερμηνεύουν οι εμβληματικοί Πυξ Λαξ το 1996 στον άκρως επιτυχημένο δίσκο τους «Ο Μπαμπούλας Τραγουδάει Μόνος Τις Νύχτες». Στίχοι γεμάτοι νόημα, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν εν πολλοίς τους πληγωμένους οπαδούς των πάλαι ποτέ ποδοσφαιρικών δυνάμεων.
Εθνικός Πειραιά, Παναχαϊκή, Δόξα Δράμας, Προοδευτική, Καστοριά, Αθηναϊκός. Οι νεότεροι δεν θυμούνται να αγωνίζονται στα μεγάλα σαλόνια. Σίγουρα όμως έχουν ακούσει πρεσβύτερους να μιλούν για εκείνους τους συλλόγους που έχουν χαράξει τη δική τους διαδρομή στο ελληνικό ποδόσφαιρο.
Γιατί η μνήμη επιστημονικά διακρίνεται σε βραχύχρονη και μακρόχρονη. Για όσους όμως αναπολούν τις ένδοξες στιγμές του παρελθόντος, προστίθεται και μια άτυπη κατηγορία. Η «αξέχαστη» μνήμη, ή αλλιώς επιλεκτική. Θερμοί υποστηρικτές ομάδων με κύρος που πέρασαν και … ακούμπησαν. Και μιλούν με νοσταλγία για τις ρομαντικές εκείνες εποχές.
Το BNSports, ανακαλεί περιπτώσεις ομάδων με τις περισσότερες συμμετοχές στην πρώτη κατηγορία, που όμως συναντώνται πλέον στα χαμηλά στρώματα. Σε αυτήν την κατηγορία δεν συμπεριλαμβάνεται ο Πανιώνιος (5ος σε συμμετοχές διαχρονικά), αλλά ομάδες που έπεσαν σε «χειμερία νάρκη» και ξέχασαν να ξυπνήσουν.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ (36 ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ)
Το ποδοσφαιρικό τμήμα του Εθνικού έχει συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής (ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1923), με την τελευταία εικοσαετία να αποτελεί τη δυσκολότερη περίοδο της ύπαρξης του. Οι «κυανόλευκοι» υπήρξαν ένα από τα ιδρυτικά σωματεία της Ε.Π.Σ Πειραιά και πρωταγωνιστές του τοπικού πρωταθλήματος μαζί με τον συμπολίτη Ολυμπιακό.
Στα προπολεμικά χρόνια, ο Εθνικός έχει να επιδείξει την κατάκτηση του δεύτερου στην ιστορία Κυπέλλου Ελλάδας τη σεζόν 1932/33, επικρατώντας του Άρη σε διπλή αναμέτρηση. Λίγο πριν σβήσει το «Πανελλήνιο Πρωτάθλημα» και μετατραπεί σε «Α’ Εθνική», ο σύλλογος του Πειραιά έφτασε δυο φορές πολύ κοντά στην κατάκτηση του πρωταθλήματος. Τη χρονιά 1955/56 τερμάτισε δεύτερος, πίσω από τον πρωτοπόρο Ολυμπιακό, ενώ την αμέσως επόμενη και ενώ βρισκόταν στην κορυφή τέσσερις στροφές πριν την ολοκλήρωση του πρωταθλήματος, τιμωρήθηκε με εξάμηνο αποκλεισμό από την ΕΠΟ μετά από πιέσεις του ΠΟΚ. Ο λόγος; «Διεξαγωγή φιλικών αγώνων με τους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές της αυτοεξόριστης Ουγγαρίας» και κάποιες προγενέστερες κατηγορίες για δωροδοκία. Ο πρόεδρος του συλλόγου, Δημήτρης Καρέλλας, πρόσφερε στέγη σε Ούγγρους πρόσφυγες μετά τα γεγονότα της Βουδαπέστης. Μεταξύ των οποίων οι Πούσκας και Κόστιτς. Οι «κυανόλευκοι» έδωσαν κάποιους φιλικούς αγώνες με την εθνική ελπίδων των Μαγυάρων και εκεί πάτησε ο συνασπισμός των υπολοίπων φοβούμενοι αυτό που ερχόταν. Κάπως έτσι ο Εθνικός δεν κατέκτησε ένα τίτλο που φαινόταν δικός του.
Από τη σεζόν 1955/56 έως και την περίοδο 1989/90, ο Εθνικός αγωνίστηκε ανελλιπώς στην ανώτερη εθνική κατηγορία. Παρ' όλα αυτά, αρκέστηκε στην τέταρτη θέση της μεταδικτατορικής περιόδου (1974/75) και στην πρώτη εξάδα κάποιες φορές ακόμα. Στο θεσμό του Κυπέλλου έφτασε επτά φορές μέχρι την ημιτελική φάση, χωρίς όμως να καταφέρει το κάτι παραπάνω.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 90’, ξεκίνησε η περίοδος της αποκαθήλωσης. Ο πρώτος υποβιβασμός ήρθε το 1989/90 και αφού ανεβοκατέβηκε πέντε φορές, ο ιστορικός πειραϊκός σύλλογος αποχαιρέτησε μια για πάντα την υψηλότερη κατηγορία τη σεζόν 1998/99, χωρίς μάλιστα να γευτεί τη χαρά της νίκης. Από εκεί και πέρα, ο κατήφορος δεν έχει σταματημό, με αποκορύφωμα τις συμμετοχές του στο τοπικό πρωτάθλημα 2012/13 και 2013/14.
ΠΑΝΑΧΑΪΚΗ (26 ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ)
«Η Μεγάλη Κυρία της Πελοποννήσου» μετρά ήδη 133 χρόνια ζωής (ίδρυση 1891), ούσα από τους αρχαιότερους ποδοσφαιρικούς συλλόγους πανελλαδικά. Από τα πρώτα χρόνια, πρωταγωνίστησε στο τοπικό πρωτάθλημα του νομού και αργότερα, τη σεζόν 1954/55, συμμετείχε για πρώτη φορά στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα αφού μέχρι τότε δικαίωμα συμμετοχής είχαν μόνο ομάδες του Πειραιά, της Αθήνας και τη Θεσσαλονίκης.
Το σύστημα διεξαγωγής των εθνικών πρωταθλημάτων, καθυστέρησε τον προβιβασμό της ομάδας της Πάτρας στην Α’ Εθνική, γεγονός που εν τέλει έγινε πράξη τη χρονιά 1969/70. Η περιπέτεια της στα μεγάλα «σαλόνια» δεν ξεκίνησε ιδανικά αφού υποβιβάστηκε ευθύς αμέσως, επειδή κατηγορήθηκε για δωροδοκία σε αναμέτρηση με τον Άρη, πριν επανέλθει άμεσα. Και η περίοδος εκείνη ήταν η σπουδαιότερη της μακρόχρονης ιστορίας της.
Τη σεζόν 1972/73 τερμάτισε δικαιολογημένα στην τέταρτη θέση του πρωταθλήματος και αυτομάτως έγινε η πρώτη ομάδα της περιφέρειας που συμμετείχε σε ευρωπαϊκή διοργάνωση. Το φθινόπωρο του 1973 απέκλεισε την αυστριακή Γκράτσερ με δυο νίκες (2-1 στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και 1-0 στο Γκρατς), πριν αποκλειστεί από την Τβέντε. Το ανακαινισμένο γήπεδο της αχαϊκής πρωτεύουσας κατέκλυσε από κόσμο και οι «κοκκινόμαυροι» κατάφεραν να αποσπάσουν την ισοπαλία (1-1). Το όνειρο όμως έγινε εφιάλτης στην Ολλανδία, ομάδα εκεί που η ελληνική ομάδα υπέστη τη συντριβή με 7-0.
Από το 1980/81 μέχρι και το 2003/04, οι «κοκκινόμαυροι» κινούνταν μεταξύ Α’ και Β΄ κατηγορίας. Σημαντικότερη διάκριση εκείνο το διάστημα ήταν η συμμετοχή στα ημιτελικά του θεσμού του Κυπέλλου την περίοδο 1996/97, όταν και αποκλείστηκαν από τον Παναθηναϊκό. Αυτό όμως έδωσε τη δυνατότητα στην ομάδα της Πάτρας να παίξει στο Κύπελλο Ιντερτότο της επόμενης χρονιάς, για δεύτερη φορά εκτός των εγχώριων συνόρων.
Το αξιομνημόνευτο καλοκαίρι του 2004, η Παναχαϊκή υποβιβάστηκε στη Γ’ λόγω χρεών αλλά συγχωνεύτηκε με τον Πατραϊκό και έπαιξε στη δεύτερη τη τάξει κατηγορία. Από τότε αγωνίζεται μεταξύ δεύτερης και τρίτης κατηγορίας.
ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ (21 ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ)
Ασπρόμαυρα τα χρώματα του Γυμναστικού Συλλόγου Δράμας ως ένδειξη πένθους για τα θύματα των εμπόλεμων συρράξεων της ευρύτερης περιοχής. Ιδρυθείσα το 1918, η Δόξα υπήρξε από τα ιδρυματικά σωματεία της Ε.Π.Σ Ανατολικής Μακεδονίας μαζί με ομάδες της Καβάλας.
Οι πρώτες συμμετοχές της στο ζενίθ του ελληνικού ποδοσφαίρου ήταν από το 1956 έως το 1959, λίγο πριν μεταβληθεί δηλαδή το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα σε Α’ Εθνική Κατηγορία. Η πρώτη επιτυχία του συλλόγου όμως είχε έρθει λίγα χρόνια νωρίτερα. Τη δεκαετία του 50’, οι «μαυραετοί» προκρίθηκαν σε τρεις τελικούς Κυπέλλου Ελλάδας (1954,1958,1959), γνωρίζοντας όμως ισάριθμες ήττες. Όλες από τον ίδιο αντίπαλο, τον Ολυμπιακό.
Η Δόξα Δράμας δήλωσε παρών στο πρώτο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής (1959/60) καθώς και είκοσι χρόνια αργότερα, στην πρώτη επίσημη επαγγελματική χρονιά του ελληνικού ποδοσφαίρου (1979/80). Την περίοδο εκείνη καθιερώθηκε ως παραδοσιακή περιφερειακή δύναμη, παραμένοντας επί δεκαέξι συναπτά έτη στην υψηλότερη εγχώρια κατηγορία, με εξαίρεση τη σεζόν 1987/88.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 90’ και για αρκετά ακόμα χρόνια, οι Δραμινοί έβλεπαν το καμάρι τους να παραπαίει. Ο σύλλογος δεν μπορούσε να φανεί ανταγωνιστικός σαν άλλοτε και κατρακύλησε μέχρι την 4η κατηγορία στις αρχές του αιώνα. Αυτό λειτούργησε ως κάποια μορφή αφύπνισης και τη σεζόν 2010/11 βρέθηκε από σπόντα στη Super League, λόγω αδυναμίας συμμετοχής δυο άλλων ομάδων. Οι «μαυραετοί» δεν μπόρεσαν παρά ταύτα να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και υποβιβάστηκαν πολύ πιο εύκολα από ότι προβιβάστηκαν.
ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ (15 ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ)
«Η Βασίλισσα του Πειραιά» αποτελεί ένα ακόμα σωματείο του λιμανιού με μακρά ιστορία στις εθνικές κατηγορίες. Μια σκληροτράχηλη ομάδα, με αρκετό λαό από πίσω της που την ακολουθούν ακόμα και στα δύσκολα χρόνια της αφάνειας.
Η Προοδευτική έχει επίσημο έτος ίδρυσης το 1927, με τις περιοχές της Παλαιάς Κοκκινιάς και του Κορυδαλλού να συνδέονται με το σύλλογο. Σε πρώιμο στάδιο αγωνιζόταν στην Ε.Π.Σ Πειραιά, αλλά την περίοδο της μεταβολής της λίγκας (1959/60), η «Προο» ήταν συμμετέχουσα, ούσα η τρίτη δύναμη του Πειραιά.
Το 1964/65 οι «βυσσινί» πραγματοποιήσαν μια εξαιρετική χρονιά, τερματίζοντας στην τέταρτη θέση, την ψηλότερη που έχουν κατακτήσει ποτέ σε επίπεδο πρώτης κατηγορίας. Επίσης έφτασαν μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου Ελλάδας, όπου δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν το εμπόδιο του Παναθηναϊκού.
Λίγα χρόνια αργότερα η διαδρομή της Προοδευτικής πήρε την κατιούσα και για μια 25ετία αγνοούσε τα «σαλόνια» (1971-1997). Η προσπάθεια όμως όλων στον Κορυδαλλό καρποφόρησε και ο σύλλογος αναρριχήθηκε ξανά, για λίγες ακόμα «παραστάσεις» (τελευταία σεζόν 2003/04). Οι «βυσσινί» απέσπασαν κάποιες νίκες- ορόσημα από την Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό, προσφέροντας μεταξύ άλλων επικές μάχες με τον αντίζηλο, Ιωνικό.
Η κατάσταση όμως δεν εξελίχθηκε ιδανικά και ο κατήφορος ήταν ορατός πλέον. Τα οικονομικά προβλήματα «έζωναν τα φίδια» και ο κόσμος της ομάδας απογοητευόταν κάθε χρόνο όλο και περισσότερο με την εικόνα του συλλόγου. Το «Κλουβί», η σκληροπυρηνική έδρα του σωματείου, άρχισε να μαραζώνει και η καθοδική πορεία δεν είχε τελειωμό.
ΚΑΣΤΟΡΙΑ (10 ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ)
Μπορεί η φανέλα να μην είναι τόσο «σκουριασμένη» όσο των υπολοίπων , αφού δεν έχουν συμπληρωθεί ούτε 60 χρόνια από την ίδρυση της (1963). Παρ' όλα αυτά, η Καστοριά έχει στο παλμαρέ της ένα κειμήλιο ανεκτίμητης αξίας, την κατάκτηση Κυπέλλου Ελλάδας επί εποχής επαγγελματικού ελληνικού ποδοσφαίρου.
Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, ο Αθλητικός Γυμναστικός Σύλλογος της ομώνυμης πόλης συστήθηκε στο ευρύ κοινό, με την άνοδο της ομάδας στην κορυφαία κατηγορία, το 1974. Σε αυτήν παρέμεινε επί μια δεκαετία, ούσα υπολογίσιμη δύναμη της περιφέρειας.
Ενδοξότερη στιγμή της ιστορίας της αποτελεί δίχως αμφιβολία η κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδος τη σεζόν 1979/80. Επίτευγμα μοναδικό και πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα. Η πρώτη επαρχιακή ομάδα που τα καταφέρνει (Λάρισα και ΟΦΗ οι μεταγενέστερες). Οι «Γουναράδες» ήταν απροσπέλαστοι και έφτασαν μέχρι τον τελικό της Ν. Φιλαδέλφειας χωρίς να ηττηθούν. Η ταμπέλα του αουτσάιντερ δεν τους φόβιζε και θριάμβευσαν με 5-2 του ισχυρότατου Ηρακλή της περιόδου εκείνης. Δεν ήταν δυνατόν να σκοντάψουν στο τελευταίο εμπόδιο.
Η κατάκτηση της διοργάνωσης αυτής, έβγαλε την Καστοριά στην Ευρώπη της επόμενης χρονιάς και το Κύπελλο Κυπελλούχων. Αν και εμφανίστηκε ιδιαίτερα ανταγωνιστική, δεν έκανε την έκπληξη και αποκλείστηκε στον πρώτο γύρο από την Ντιναμό Τιφλίδας, με απολογισμό μια ήττα και μια ισοπαλία.
Τρία χρόνια αργότερα υποβιβάστηκε και έτσι έφαγε τις δυο χαμηλότερες επαγγελματικές κατηγορίες με το «κουτάλι». Με εξαίρεση την τελευταία συμμετοχή στην Α’ Εθνική (1996/97) και την τιμιότατη πενταετή παρουσία στη Β’ Εθνική (2004/09), η ομάδα αποχώρησε από τη σκηνή για τα «σκοτεινά παρασκήνια» και τα «χτυπήματα ήταν απανωτά». Μάλιστα την τελευταία δεκαετία, ο Α.Γ.Σ.Κ «ΚΑΣΤΟΡΙΑ» βιώνει τις πιο μελανές σελίδες της ιστορίας του, με αποκορύφωμα την επίσημη διαγραφή του συλλόγου από τα μητρώα της ΕΠΟ, το περασμένο έτος. Μετά την εξέλιξη αυτή, ο σύλλογος Μέγας Αλέξανδρος Καλλιθέας Καστοριάς «παραχώρησε» τη θέση του στους εναπομείναντες φίλους του σπουδαιότερου σωματείου του νομού.
ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (9 ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ)
Η συνοικία του Βύρωνα έχει το καμάρι της. Ένα σύλλογο που έχει περάσει από χίλια κύματα και μεσουράνησε στις αρχές της δεκαετίας του 90’. Πλέον έχει να «σκαλίζει» τις στιγμές του ένδοξου παρελθόντος και να υπερηφανεύεται ότι κάποτε έπαιξε απέναντι στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ του Άλεξ Φέργκιουσον (μελλοντικού Σερ).
Ο Αθηναϊκός πρωτοεμφανίστηκε το 1917 και θεωρείται από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΠΟ μαζί με τον Παναθηναϊκό και τον Απόλλωνα Αθηνών. Μέχρι τη γερμανική κατοχή ήταν από τα πλουσιότερα σωματεία της Αθήνας και από τους ισχυρότερους συλλόγους της πόλης.
Το 1944, έμεινε άστεγος μετά την πυρπόληση των γραφείων του κατά τα «Δεκεμβριανά» και για αρκετές δεκαετίες απείχε από την «κεντρική σκηνή». Η ανάδυση του ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 80’ όταν και ανέλαβε πρόεδρος ο ισχυρός Σπύρος Καλογιάννης.
Από τη Γ’ Εθνική, στη Β΄ όπου σταδιακά κέρδιζε θέσεις και από εκεί συμμετοχή στις 16 καλύτερες ομάδες της Ελλάδας. Η ομοιογένεια της ομάδας ήταν το κλειδί της επιτυχίας με τους «Λόρδους» να μοιάζουν αχόρταγοι. Στην πρώτη τους χρονιά στη μεγάλη κατηγορία (1990-91), τερμάτισαν 6οι, κόβοντας βαθμούς από όλους τους «μεγάλους» και έφτασαν ως τον τελικό του Κυπέλλου. Εκεί συνάντησαν τον Παναθηναϊκό, σε διπλό τελικό, χωρίς να γίνει το αναπάντεχο. Και μόνο όμως η συμμετοχή στον τελευταίο αγώνα της διοργάνωσης, έδωσε στον Αθηναϊκό το εισιτήριο για την Ευρώπη.
Πρωτόγνωρες οι στιγμές για την ομάδα της πρωτεύουσας. Κάθε ελπίδα για πρόκριση ‘όμως στην επόμενη φάση, έσβησε με το αποτέλεσμα της κλήρωσης. Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με πρώτο παιχνίδι στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και δεύτερο στο Ολντ Τράφορντ. Κι όμως ο Αθηναϊκός, επί αγγλικού εδάφους, λύγισε μόλις 10 λεπτά πριν τα πέναλτι. Λευκή ισοπαλία στην Αθήνα, παράταση στο Μάντσεστερ και παραλίγο θαύμα.
Αυτές ήταν και οι ενδοξότερες αναμνήσεις στη μακρά ιστορία του σωματείου. Οι «Λόρδοι» παρέμειναν πιστοί στο ραντεβού της υψηλότερης κατηγορίας για οκτώ συναπτά έτη πριν υποβιβαστούν και ξανανέβουν με την αλλαγή της χιλιετίας (2000/01). Η άνοδος όμως αποδείχθηκε παροδική και από τότε ξεκίνησε η παρακμή. Όσο γρήγορα ανέβηκε τις κατηγορίες άλλο τόσο τις κατέβηκε και κατέληξε στην Ε.Π.Σ Αθηνών. Ταίχνη του χάθηκαν και κλειδαμπαρώθηκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Τουλάχιστον έως τώρα.
www.bnsports.gr
