11/04/2002: Μια ταινία-σταθμός στην εκπροσώπηση του ποδοσφαίρου γυναικών προβλήθηκε για πρώτη φορά στην μεγάλη οθόνη. Το «Bend It Like Beckham» («Κάν’ το όπως ο Μπέκαμ») πήγε κόντρα στις νόρμες της εποχής και έδειξε πως το ποδόσφαιρο είναι για όλους, μια περιόδο, μάλιστα, που στην Αγγλία ακόμη δεν ήταν επαγγελματικό. Σε συνδυασμό με μικρές εύστοχες αναφορές σε κοινωνικά ζητήματα, αποτελεί ένα θέαμα απολαυστικό και συνάμα συγκινητικό. Μια ταινία που δεν πρέπει κανείς να... προσπεράσει!
Ριζοσπαστικό, επαναστατικό, τολμηρό, φρέσκο, αστείο, διασκεδαστικό. Το «Bend It Like Beckham» παραμένει διαχρονικό και αγαπητό, τόσο στους σινεφίλ όσο και στους λάτρεις του ποδοσφαίρου.
Την περιόδο που η ταινία έκανε την εμφάνισή της στον κινηματογράφο, το ποδόσφαιρο ήταν καθαρά αντρική υπόθεση. Ήταν ανήκουστο να αρέσει στις γυναίκες, πόσο μάλλον να ασχολούνται επαγγελματικά με αυτό. Μπορεί να μεσολάβησαν μερικά χρόνια ακόμα μέχρι να επιβληθεί ισότητα, όμως η κυκλοφορία της σίγουρα δημιούργησε προβληματισμό, ο οποίος αποτέλεσε την αρχή για διεκδίκηση ισάξιων ευκαιριών στον ποδοσφαιρικό κόσμο.
H 18χρονη Τζες Μπάρμα (Πάρμιντερ Νάγκρα), με ρίζες από την Ινδία, κατοικεί στο Λονδίνο μαζι με την οικογένειά της. Το πάθος της είναι το ποδόσφαιρο, όμως οι γονείς της δεν υποστηρίζουν το ενδιαφέρον της. Παρόλα αυτά, εκείνη συνεχίζει να παίζει στο πάρκο με τα αγόρια, μέχρι που της παρουσιάζεται η ευκαιρία να αγωνιστεί σε ομάδα.
Η Τζουλς Πάξτον (Κίρα Νάιτλι), είναι μέλος των Χόνσλοου Χάριερς, μιας τοπικής ερασιτεχνικής γυναικείας ομάδας, η οποία εντυπωσιάστηκε από τις δεξιότητες της Τζες και την προσκάλεσε να περάσει από δοκιμαστικό. Γνωρίζοντας πως οι γονείς της θα εναντιωθούν, διστάζει, όμως δεν μπορεί να βάλει «φρένο» στα όνειρα και τις επιθυμίες της.
Αποφασίζει να κινηθεί πίσω από την πλάτη των γονιών της, εφεύροντας ψέματα. Ακόμη και όταν η αλήθεια... λάμψει, εκείνη θα βρει τον τρόπο να δράσει και πάλι κρυφά. Αυτό που μαθαίνουμε, όμως, είναι ότι για την μητέρα της μπορεί να μην έχουν καμία σχέση οι γυναίκες για το ποδόσφαιρο, όμως για τον πατέρα της, η αιτία της αρνητικότητάς του είναι πολύ βαθύτερη και έχει να κάνει με τον ρατσισμό που βιώνει η ινδική κοινότητα στην Αγγλία.
Ο ίδιος αποκλείστηκε από μια λέσχη κρίκετ εξαιτίας της εθνικότητάς του και δεν ήθελε η κόρη του να υποφέρει. Η «σπίθα» της για το άθλημα, όμως, τον έκανε να συνειδητοποίησει πως περισσότερο πόνο της προκαλούσε η αποχή της από την ομάδα.
Την ημέρα του γάμου της αδερφής της, οι Χόνσλοου Χάριερς είχαν αγώνα, τον οποίο αναγκαστικά θα έχανε. Παρόλα αυτά, ο πατέρας της την προέτρεψε να πάει, ξέροντας πως μόνο έτσι θα είναι ευτυχισμένη. Η Τζες δεν έφερε αντίρρηση και φτάνοντας στο γήπεδο είδε ότι η ομάδα βρισκόταν πίσω στο σκορ. Η συμμετοχή της, όπως φάνηκε ήταν καθοριστική, μιας και το free-kick της... αλά Μπέκαμ, ή αλλιώς bending, τους έδωσε την νίκη.
Σαφώς και το τέλος είναι χαρούμενο, με τις Τζες και Τζουλς να κερδίζουν υποτροφίες σε πανεπιστήμια της Αμερικής, ενώ καθώς περιμένουν την πτήση τους πετυχαίνουν τον Ντέιβιντ Μπέκαμ και τη σύζυγό του, Βικτόρια, θεωρώντας το καλό οιωνό.
Η ταινία εισέπραξε 76.6 εκατομμύρια δολάρια στο box office, με το budget της να αγγίζει μόλις τα 3.5 εκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας την την υψηλότερη σε εισπράξεις αθλητικού περιεχομένου ταινία. Ο λόγος που παραμένει τόσο διαχρονική είναι πως, δεν εστίασε μόνο στην ανισότητα του ποδοσφαίρου και την διάκριση μεταξύ των δύο φύλων, αλλά έθιξε θέματα φυλής, σεξουαλικότητας, θρησκείας, μετανάστευσης και προσωπικής ταυτότητας μέσα από το χιούμορ και το ελαφρύ κλίμα, περνώντας όμως τα μηνύματα που έπρεπε.
Μας έδειξε ότι στο ποδόσφαιρο δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, ενώ έβαλε το λιθαράκι της στο να ανοίξει ο δρόμος για τις γυναίκες επαγγελματικά στον χώρο. Μας θυμίζει την δύναμη του αθλήματος. Δεν μένει μόνο στις συγκρούσεις γενεών, αλλά και σε εκείνες μεταξύ βρετανικής και ινδικής κουλτούρας. Η διττή ταυτότητα της Τζες μας δείχνει πως το ποδόσφαιρο είναι μια παγκόσμια γλώσσα, που έχει τη δύναμη να βοηθήσει στην ένταξη των μεταναστών στη νέα τους ζωή.
Μας δίδαξε το concept του bending, και δεν εννοούμε απλώς τον τρόπο με τον οποίο ο Μπέκαμ εκτελούσε τα free-kicks. Όπως είχε αποκαλύψει η σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας, Γκούριντερ Τσάντα, ο όρος αντικατοπτρίζει το πως χρειάζεται πολλές φορές να «σπάσουμε» τους κανόνες για να φτάσουμε τον στόχο μας, ακριβώς όπως έγινε όταν η Τζες έφυγε από το γάμο της αδερφής της για να παίξει με την ομάδα, αφού της το επέτρεψε ο πατέρας της.
Το χιούμορ της ταινίας δημιουργεί ένα πιο χαλαρό κλίμα, ενώ τα προβλήματα παραμένουν ακόμη εμφανή στους θεατές. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω δεν γίνεται να μην την τοποθετεί στις καρδίες μας.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που ο κόσμος ακόμη ανακαλεί θρυλικές φράσεις από την ταινία, οι οποίες μέσα από το χιούμορ τονίζουν όλα όσα βρίσκονται στο επίκεντρο διακρίσεων. Θα γίνεται προφανώς να μην μοιραστούμε μερικές από αυτές:
«Οποιοσδήποτε μπορεί να μαγειρέψει aloo gobi, αλλά ποιος μπορεί να λυγίσει την μπάλα, όπως ο Μπέκαμ»; (Anyone can cook aloo gobi but who can bend a ball like Beckham?)
«Μην ανησυχείς, με ένα από τα σχέδια μας, ακόμη και αυτά τα τσιμπήματα κουνουπιών θα μοιάζουν με ζουμερά, ζουμερά μάνγκο»! (Don't worry, with one of our designs even these mosquito bites will look like juicy, juicy mangoes!)
«Ο κανόνας του οφσάιντ είναι όταν η γαλλική μουστάρδα πρέπει να βρίσκεται μεταξύ της σάλτσας τεργιάκι και του θαλασσινού αλατιού». (The offside rule is when the French mustard has to be between the teriyaki sauce and the sea salt.)
«Τέλος πάντων, το να είσαι είσαι λεσβία δεν είναι τόσο μεγάλη υπόθεση... Ω οχι, φυσικά όχι γλυκιά μου. Θέλω να πω, δεν έχω τίποτα εναντίον τους. Ζητωκράυγαζα για την Μαρτίνα Ναβρατίλοβα τόσο όσο και για το επόμενο άτομο». (Anyway, being a lesbian's not that big a deal… oh no, of course not sweetheart. I mean, I've got nothing against it. I was cheering for Martina Navratilova as much as the next person.)
«Ποια οικογένεια θα ήθελε μια νύφη που μπορεί να τρέχει κλωτσώντας μια μπάλα όλη μέρα, αλλά δεν μπορεί να φτιάξει στρογυλλά chapatis»; (What family would want a daughter-in-law who can run around kicking football all day but can't make round chapatis?)
Σαφώς και βγάζουν περισσότερο νόημα αν δείτε την ταινία, κάτι το οποίο συνιστούμε ανεπιφύλακτα. Όσο για το γυναικείο ποδόσφαιρο, στην Αγγλία τουλάχιστον, μπορεί να άνθισε στον Πρώτο Παγκόμσιο Πόλεμο, όμως μετά την απαγόρευσή του το 1921, χρειάστηκε 88 ολόκληρα χρόνια, ώστε να επιτραπεί στις γυναίκες να το εξασκούν ως επάγγελμα.
Επτά χρόνια μετά την κυκλοφορία της ταινίας, η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Αγγλίας, η οποία συμμετείχε στην παραγωγή της, εισήγαγε τα συμβόλαια, το οποίο σήμαινε ότι οι γυναίκες ήταν πλέον σε θέση να κάνουν καριέρα στο ποδόσφαιρο, αν και το πρώτο επαγγελματικό γυναικείο πρωτάθλημα πήρε... σάρκα και οστά το 2018.
Κάλιο αργά παρά ποτέ λέει, άλλωστε, ο σοφός λαός. Το μόνο σίγουρο πάντως, είναι πως όταν ο μαγικός κόσμος του ποδοσφαίρου συναντά τον μαγικό κόσμο του κινηματογράφου το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο από απολαυστικό!
Σουζάννα Μποντίνη
