Το πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής του 1987 θεωρείται ένα από τα χειρότερα στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Και αυτό είναι απολύτως λογικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι 12 ομάδες τιμωρήθηκαν με αφαίρεση βαθμών γιατί απέργησαν, σε μία χρονιά που μόνο οι… μπάλες έδωσαν συστηματικά το «παρών».
Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘80 παρατηρείται μία οικονομική άνθιση στο χώρο του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα. Το άθλημα έγινε επαγγελματικό το 1980 και αποφέρει στις ομάδες γεμάτες κερκίδες, αλλά συνάμα και πολλά προβλήματα.
Οι ΠΑΕ βρέθηκαν απροετοίμαστες στο να αντιμετωπίσουν όσα ακολούθησαν αυτό το γεγονός, με αποτέλεσμα από την αρχή της σεζόν 1986/87 να διεξάγονται διαρκώς διαμαρτυρίες. Παρ’ όλα αυτά, ο τότε υφυπουργός Αθλητισμού, Σήφης Βαλυράκης, δεν ενέδωσε στα αιτήματα τους και οι περισσότεροι ιδιοκτήτες αποφάσισαν οι σύλλογοι τους να απέχουν.
Αυτό, τουλάχιστον, έως ότου διευθετηθούν τα χρέη τους προς το δημόσιο και το ΙΚΑ και καθιερωθεί (υψηλό) πάγιο ποσοστό από τον ΟΠΑΠ. Έτσι, συντάχθηκε πρωτόκολλο που υποχρέωνε τα κλαμπ που το συνυπέγραφαν να παραδώσουν τα δελτία των ποδοσφαιριστών τους στα γραφεία της ΕΠΑΕ (Ένωση Ποδοσφαιρικών Ανώνυμων Εταιρειών), κάτι που δεν έπραξαν μόνο ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός, ο ΟΦΗ και ο Πανιώνιος.
Ο πρόεδρος των «ερυθρολεύκων», Σταύρος Νταϊφάς, συμφώνησε με τα εν λόγω αιτήματα που εκφράζονταν, αλλά θεώρησε πως η απεργία έπρεπε να γίνει τον Σεπτέμβριο, επειδή τότε θα τους «πονούσε» περισσότερο. Μετά την άρνηση και του ομόλογου του στο «τριφύλλι», Γιώργου Βαρδινογιάννη, η πλειοψηφία πίστευε ότι το κίνημα θα έληγε, ωστόσο οι υπόλοιπες 12 ομάδες άφησαν τα δελτία των παικτών τους στα γραφεία της ΕΠΑΕ.
Ο τότε πρόεδρος της, Δημήτρης Γιώτσας, απείλησε τις ομάδες ότι θα βάλει «λουκέτο» στο πρωτάθλημα και παρότι εν τέλει εκείνο ξεκίνησε με… χίλια ζόρια, κανείς δεν υποχωρούσε. Ενδεικτικό περιστατικό, αποτελεί το γεγονός ότι σε μία αγωνιστική διεξήχθη μόλις το παιχνίδι του Παναθηναϊκού με τον ΟΦΗ και οι εν λόγω εικόνες ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο, ευτελίζοντας την χώρα μας.
Μάλιστα, η κορυφαία ολλανδική εφημερίδα, Algemeen Dagblad, έγραψε: «Πάλι απεργία στην Ελλάδα, καμία έκπληξη. Οι Έλληνες μας έχουν συνηθίσει φέτος στις απεργίες, αυτή τη λύση προτείνουν. Αυτά που γίνονται εκεί δεν γίνονται πουθενά αλλού στην Ευρώπη».
Ταυτόχρονα, καθώς είχε προηγηθεί απεργία και από τους διαιτητές στην αρχή της σεζόν, ο προπονητής του Πανιωνίου, Ούρμπεν Μπραμς, έκανε μία τρομερή δήλωση στη βέλγικη εφημερίδα, le soir, στην οποία ανέφερε: «Μόνο οι μπάλες δεν απέργησαν».
Στο αγωνιστικό κομμάτι, ο Ολυμπιακός με προπονητή τον Αλκέτα Παναγούλια βρισκόταν στην κορυφή της βαθμολογίας και κατάφερε στο τέλος να εξασφαλίσει τον τίτλο. Πιο πίσω βρίσκονταν ο Παναθηναϊκός του Βασίλη Δανιήλ, ο εκπληκτικός ΟΦΗ του Ευγένιου Γκέραρντ και η ΑΕΚ του αείμνηστου Νίκου Αλέφαντου, ο οποίος είχε «εκδιώξει» από την ομάδα τον Θωμά Μαύρο, καθώς τον θεωρούσε «τελειωμένο».
Έξι στροφές πριν το τέλος, η φήμη για την απεργία από την κίνηση των «12» δημιούργησε αμφιβολίες για την ολοκλήρωση του πρωταθλήματος και μετά από πολύωρες συσκέψεις εκδόθηκε μία ανακοίνωση – μνημείο για το ελληνικό ποδόσφαιρο.
Μεταξύ άλλων, αναφερόταν ότι η αποχή τους ήταν προϊόν μακράς και ώριμης σκέψης σαν ύστατη κραυγή απελπισίας των προέδρων και των παραγόντων, ζητώντας αναδιάρθρωση των κατηγοριών, ποσοστό από τον ΟΠΑΠ, να διευθετηθούν τα χρέη και να διοργανώνει το πρωτάθλημα η ΕΠΑΕ.
Ο υφυπουργός Αθλητισμού απάντησε με νέα συνέντευξη τύπου και εξέθεσε τις ΠΑΕ με νούμερα: 407 εκατομμύρια χρέη στο Δημόσιο, 234 στο ΙΚΑ. Έφερε στο φως της δημοσιότητας τις εκθέσεις του Ελεγκτικού Συμβουλίου για τις εταιρικές χρήσεις τους, με τις ζημίες να έχουν ξεπεράσει τουλάχιστον το 50% του κεφαλαίου, τονίζοντας ότι έπρεπε είτε να είχαν ήδη αυξήσει το μετοχικό κεφάλαιο, είτε να μπουν σε διαδικασία πτώχευσης.
Το απευκταίο έλαβε χώρα τις τελευταίες τρεις αγωνιστικές, με τους 12 να αποφασίζουν να κάνουν τις απειλές τους πραγματικότητα και να απεργήσουν, μποϊκοτάροντας ουσιαστικά το πρωτάθλημα. Μόνο οι Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, Πανιώνιος και ΟΦΗ δεν συμμετείχαν, ενώ ο ΠΑΟΚ έχασε τη 2η θέση και μαζί και το «εισιτήριο» για την Ευρώπη.
Η ΕΠΟ δεν διστάζει και τιμωρεί τις ομάδες με μηδενισμό στα ματς που δεν έδωσαν και με αφαίρεση έξι βαθμών. Ο Βαλυράκης, υπό την πίεση που δέχθηκε πέρασε με προεδρικό διάταγμα ένα «δάνειο» 35 εκατομμυρίων έξτρα επιχορήγησης στις ΠΑΕ, εφόσον είχαν τακτοποιηθεί οι οφειλές τους. Ο πρόεδρος του ΠΑΣ Γιάννινα, Χρήστος Μήτσης, συνελήφθη για χρέη, ενώ το ίδιο συνέβη και στον αντιπρόεδρο (και έχοντα δικαίωμα υπογραφής) της ΑΕΚ, Κώστα Γενεράκη, και τον πρόεδρο του Ηρακλή, Πέτρο Θεωδωρίδη.
Το πρωτάθλημα ολοκληρώθηκε με αυτό τον τρόπο στις 7 Ιουνίου του 1987 και ο τελικός του Κυπέλλου, μεταξύ ΟΦΗ και Ηρακλή, χρειάστηκε να μετατοπιστεί στα τέλη του μήνα. Το καλοκαίρι που ακολούθησε επικρατούσε καλό κλίμα, λόγω της κατάκτησης του Ευρωμπάσκετ, και η κυβέρνηση εφάρμοσε μερικές απαραίτητες διατάξεις για την βιωσιμότητα του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Ο ΟΠΑΠ απέστειλε 80 εκατομμύρια «έναντι» στον ΙΚΑ και η επιχορήγηση στις ΠΑΕ αυξήθηκε και έφτασε τις 1.35 δισεκατομμύρια δραχμές, με αποτέλεσμα η επόμενη σεζόν να ξεκινήσει κανονικά, με τα χρέη «τακτοποιημένα» και με μία θετική διάθεση απ’ όλους.
Χρήστος Σκούρας
