Σε μια εντελώς ανδροκρατούμενη εποχή και όταν ο αθλητισμός θεωρούνταν απαγορευτικός για τον γυναικείο πληθυσμό, ο Πανιώνιος έκανε την επανάσταση κόντρα σε όλα τα στερεότυπα, διοργανώνοντας με μεγάλη επιτυχία τους πρώτους αγώνες στίβου γυναικών στο Καλλιμάρμαρο. H ημέρα της γυναίκας, είναι η ιδανική αφορμή για να θυμηθούμε το εν λόγω γεγονός.
Το 1926, σχεδόν έναν αιώνα πριν, η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία ήταν σίγουρα πολύ υποβαθμισμένη. Σε μία εποχή που ήταν σχεδόν απαγορευτικό το να βγαίνουν έξω ασυνόδευτες, πολλά πράγματα άρχιζαν σταδιακά να αλλάζουν.Την δεκαετία του 20’ στην Ελλάδα, πολλές γυναίκες μπόρεσαν να “βγουν από το σπίτι τους”, να εργαστούν και να συμμετέχουν πιo ενεργά σε κοινωνικές εκδηλώσεις, ωστόσο πολλοί τομείς παρέμεναν εντελώς ανδροκρατούμενοι. Ένας τέτοιος χώρος, ήταν και αυτός του αθλητισμού.
Ο γυναικείος αθλητισμός δεν υπήρχε ως έννοια στον τότε ελληνικό κόσμο. Ήταν ένα ταμπού, ίσως κάτι άσεμνο και ασύμβατο με την γυναικεία προσωπικότητα, ειδικά στην επαρχία της χώρας, όπου τα πράγματα εξελίσσονταν ακόμα πιο αργά. Τότε, μια ομάδα, ένας ιστορικός σύλλογος, ο Πανιώνιος, κόντρα σε όλα τα “πιστεύω” και στους συντηρητισμούς της εποχής έκανε ένα τεράστιο -για τα τότε δεδομένα- βήμα ιδρύοντας αθλητικό τμήμα γυναικών. Έδωσε σε νεαρές γυναίκες την δυνατότητα της ενασχόλησης με τον αθλητισμό, κάτι το οποίο σήμερα θεωρείται δεδομένο τότε αποτέλεσε μια μεγάλη επανάσταση. Ύστερα από την φοβερή πρωτοβουλία της ομάδας και του τότε προέδρου της, Δημητρίου Δάλλα, στις 5 Δεκεμβρίου 1926 διοργανώθηκαν για πρώτη φορά γυναικείοι αγώνες στίβου στο Παναθηναϊκό Στάδιο, όπου οι νεαρές αθλήτριες του Πανιωνίου είχαν την ευκαιρία να αγωνιστούν διεκδικώντας το δικαίωμα συμμετοχής σε αγώνες πανελλήνιας εμβέλειας που επρόκειτο να γίνουν.
Την ιστορική αυτή ημέρα, 28 νεαρές αθλήτριες, οι περισσότερες εγγεγραμμένες στην ομάδα του Πανιωνίου και στο “Διδασκαλείο Γυμναστικής”, συναγωνίστηκαν στην δισκοβολία, στο άλμα σε μήκος και σε ύψος καθώς και σε δρόμους ταχύτητας των 80 και 100μ. Για τις επιδόσεις της σε αυτούς τους πρώτους γυναικείους αγώνες στίβου, η Σοφία Μπεναρδή, αθλήτρια του Πανιωνίου, ξεχώρισε κατακτώντας την πρώτη θέση σε όλα σχεδόν τα αγωνίσματα. Μόνο στο άθλημα του ύψους ανέβηκε στο δεύτερο σκαλί του βάθρου, με την συναθλήτριά της Λάουρα Μπαχώμη να έρχεται πρώτη. Η νεαρή ταλαντούχα αθλήτρια πρωταγωνιστούσε καθόλη την δεκαετία του 20’ στους αγώνες στίβου σημειώνοντας το πρώτο πανελλήνιο ρεκόρ στα 100μ, το οποίο μάλιστα κατέρριψε άλλες τρείς φορές.
Η προσέλευση του κόσμου σε αυτούς τους πρώτους αγώνες αποτέλεσε έκπληξη καθώς την ημέρα της διοργάνωσης και υπό καταρρακτώδη βροχή, το Καλλιμάρμαρο είχε σχεδόν γεμίσει από ανθρώπους που παρευρέθηκαν για να στηρίξουν την ρηξικέλευθη αυτή πρωτοβουλία του αθλητικού συλλόγου της Νέας Σμύρνης. Η απήχηση που είχε αυτό το γεγονός, καθώς και η επιθυμία όλο και περισσότερων γυναικών να συμμετέχουν σε αντίστοιχες δραστηριότητες, είχε ως αποτέλεσμα την καθιέρωση των γυναικείων αγώνων στίβου και την διοργάνωσή τους για ακόμα τρία συναπτά έτη, όταν μετέπειτα ο ΣΕΓΑΣ ανέλαβε την διεξαγωγή διασυλλογικών γυναικείων αγώνων.
Μπορεί η τότε διοργάνωση του Πανιωνίου να μην ήταν επίσημη και να είχε μια άτυπη μορφή, ωστόσο αποτέλεσε τον πρόδρομο των μετέπειτα πανελλήνιων αγώνων του 1930, που πραγματοποιήθηκαν υπό την αιγίδα τους ΣΕΓΑΣ. Και τις επόμενες δεκαετίες ο σύλλογος του Πανιωνίου συμμετείχε ενεργά σε όλες τις προσπάθειες εξέλιξης του γυναικείου αθλητισμού δίνοντας “το παρόν” με τις αθλήτριές του σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις που λάμβαναν χώρα κυρίως στην Αθήνα.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε πως μια μικρή πρωτοβουλία ενός μικρού -σε σχέση με άλλους- συλλόγου, όπως ήταν ο Πανιώνιος, έκανε την δύσκολη αρχή και καθιέρωσε με αυτόν τον τρόπο τον γυναικείο αθλητισμό αλλάζοντας μια για πάντα τα δεδομένα. Η πρωτοποριακή και επαναστατική κίνηση της ομάδας της Νέας Σμύρνης πήγε κόντρα στα στερεότυπα και όλες τις προκαταλήψεις που όριζαν τον αθλητισμό ως μια αποκλειστικά ανδρική υπόθεση. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να έρθει η ισότητα των δύο φύλων στον χώρο αυτό και το μόνο σίγουρο είναι πως πολλά βήματα πρέπει ακόμα να γίνουν ώστε αυτή να επιτευχθεί στον μέγιστο βαθμό. Το παράδειγμα του Πανιωνίου ωστόσο μας έμαθε πως δεν έχει σημασία το μέγεθος των αλλαγών, αρκεί αυτές να γίνονται.
Βασιλική Μπαρτζιώτη
