Η άγνωστη ιστορία της πιο βαριάς ήττας στην ιστορία των Μουντιάλ που έκρυβε πίσω της έναν εμφύλιο, διαφθορά, απεργίες πείνας, φτώχεια, αλλά και έναν «μάγο» της μπάλας!
Ο Εμφύλιος και η ανέλπιστη πρόκριση στα τελικά
Το Ελ Σαλβαδόρ σπαραζόταν από εμφύλιο πόλεμο που είχε ξεκινήσει το 1979 και είχε χωρίσει τη χώρα στα δυο. Οι κυβερνητικές δυνάμεις υποβοηθούμενες από τις Η.Π.Α πολεμούσαν αριστερές αντάρτικές ομάδες. Τα βασανιστήρια, τα τάγματα θανάτου και η καταστροφή των υποδομών βρίσκονταν σε ημερήσια διάταξη. Οι άμαχοι υπέφεραν. Το τελευταίο που θα περίμεναν οι κάτοικοι της χώρας θα ήταν μια πρόκριση για το Παγκόσμιο Κύπελλο του ΄82 στην Ισπανία. Η φήμη πως τα μέλη της Εθνική ομάδας ήταν κι αυτά χωρισμένα σε κύκλους φιλοκυβερνητικούς και σε αντιφρονούντες ήταν έντονη.
Ακόμη και με μία ψυχρή ποδοσφαιρική ματιά, οι πιθανότητες φαίνονταν ελάχιστες. Η τελική φάση των προκριματικών, γνωστή και ως hexagonal (το σύστημα πρόκρισης της Concacaf με τη συμμετοχή 6 χωρών) θα διεξαγόταν σε ένα αφιλόξενο έδαφος, αυτό της Ονδούρας. Η «σελέκτα» όμως θα έκανε την έκπληξη. Θα επικρατούσε με 1-0 του Μεξικού του Ούγκο Σάντσες, που αποτελούσε και το μεγάλο φαβορί και με συνεχόμενα θετικά αποτελέσματα στις υπόλοιπες αναμετρήσεις θα έπαιρνε το δεύτερο προνομιούχο εισιτήριο για τα τελικά της Ισπανίας. Η εθνική ομάδα της χώρας είχε καταφέρει το ακατόρθωτο, αφού εκτός από την πρόκριση είχαν σταματήσει προσωρινά και οι εχθροπραξίες με το λαό να ενώνεται έστω και για λίγες ημέρες.
Κωμικοτραγική προετοιμασία, έρανος και διαφθορά
Η ομάδα ήταν άτυχη καθώς είχε κληρωθεί σε έναν πολύ δύσκολο όμιλο με αντιπάλους την τότε Παγκόσμια πρωταθλήτρια Αργεντινή του Ντιέγκο Μαραντόνα, το Βέλγιο, φιναλίστ του Euro’80 και την Ουγγαρία που ήταν μια υπολογίσιμη δύναμη. Οι πιθανότητες ήταν λίγες όμως οι φίλαθλοι ήταν αισιόδοξοι. Ένα ποσοστό 60% πίστευε ότι θα μπορούσε να πάρει ένα θετικό αποτέλεσμα στο πρώτο ματς απέναντι στους Μαγυάρους. Ακόμη και ο διεθνής αθλητικός τύπος έκανε λόγο για μία ομάδα ταχύτατη, αμυντικά οργανωμένη και επιθετικά επικίνδυνη.
Η προετοιμασία του Ελ Σαλβαδόρ ήταν όμως μια ωρολογιακή βόμβα. Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία είχε ελάχιστες οικονομικές δυνατότητες γι’ αυτό και η ομάδα έφτασε τελευταία στην Ισπανία μετά από ταξίδι 72 ωρών! Μετά από ένα φιλικό απέναντι στη βραζιλιάνικη Γκρέμιο η αποστολή ταξίδεψε για τη Γουατεμάλα όπου πέρασε μια νύχτα στο αεροδρόμιο. Στη συνέχεια πέταξε για την Κόστα Ρίκα, μετά στη Δομινικανή Δημοκρατία και από εκεί για τη Μαδρίτη όπου την περίμενε νέο αεροπλάνο με τελικό προορισμό το Αλικάντε.
Όταν οι ποδοσφαιριστές τακτοποιήθηκαν, το βιολογικό τους ρολόι ήταν αρκετές ώρες πίσω από την ώρα της Ισπανίας και δεν μπορούσαν ούτε να κοιμηθούν ούτε να ξεκουραστούν αξιοπρεπώς για το εναρκτήριο ματς. Σα να μην έφτανε αυτό η Ομοσπονδία αποφάσισε πως δυο ποδοσφαιριστές (Κιντέρος και Γκονζάλεζ) δεν θα συμμετείχαν στην αποστολή ελλείψει οικονομικών πόρων δηλώνοντας 20 αντί για 22 ποδοσφαιριστές στη FIFA ενώ ταυτόχρονα συμπεριέλαβαν επιπλέον μέλη και φίλους της κυβέρνησης! Οι παίκτες εξοργίστηκαν όταν το έμαθαν και προσπάθησαν να μαζέψουν χρήματα για να φέρουν τους δύο αποσυρθέντες συμπαίκτες τους πίσω, αλλά, όλοι πλην ενός ήταν ερασιτέχνες και δεν μπορούσαν να βρουν αρκετά χρήματα.
Τα ευτράπελα δεν σταμάτησαν εκεί. Στο κατάλυμα οι υπεύθυνοι τους φέρονταν ως πολίτες β’ διαλογής. Το κλίμα ήταν βαρύ κι έγινε ακόμη βαρύτερο όταν οι ποδοσφαιριστές ανακάλυψαν ότι οι τσάντες, οι εμφανίσεις και ο εξοπλισμός που είχε δώσει η FIFA για να προετοιμαστούν ήταν παλιός και έφερε το λογότυπο του Παγκόσμιου Κυπέλλου του ΄74! Οι 25 μπάλες Tango Adidas Espana που είχε προμηθεύσει τις ομάδες η παγκόσμια ομοσπονδία για τις προπονήσεις και την προετοιμασία επίσης είχαν κάνει φτερά…Οι αξιωματούχοι του Ελ Σαλβαδόρ δήλωναν που τους είχαν κλέψει. Ήταν ξεκάθαρο όμως πως οι ίδιοι είχαν βάλει το χέρι τους… Οι ποδοσφαιριστές αναγκάστηκαν να στείλουν έναν εκπρόσωπο και να δανειστούν δυο μπάλες από την αποστολή της Ουγγαρίας μία ημέρα μόλις πριν τον μεταξύ τους αγώνα.
Για σκάουτινγκ του αντιπάλου ούτε λόγος. Το βράδυ πριν από το παιχνίδι, ένας Ισπανός μάνατζερ προσέφερε στην ομάδα μια κασέτα με την Ουγγαρία εν δράσει, και έτσι οι παίκτες έκαναν τον κόπο να την αγοράσουν. «Παίζουν ακριβώς όπως η Παρί Σεν Ζερμέν», τους είπε ο μάνατζέρ μας ενώ το παρακολουθούσαμε», είχε δηλώσει σε συνέντευξη του αργότερα ο αμυντικός Μάριο Καστίγιο. "Τους είχαμε νικήσει σε ένα φιλικό δύο εβδομάδες πριν. "Πρέπει να πάμε και να τους επιτεθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο", είπε. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος όλων των εποχών" θα αναγνώριζε αρκετά χρόνια μετά. Ο τερματοφύλακας Μόρα είχε διαπιστώσει παρακολουθώντας άλλους αγώνες της διοργάνωσης, πως όλες οι ομάδες προσέφεραν στους αντιπάλους αναμνηστικά λάβαρα, φανέλες, σημαίες και βιβλία ενώ η χώρα του δεν είχε φέρει τίποτα. Αισθανόμενος το βάρος της εκπροσώπησης ενός έθνους συνάμα και ντροπή αφηγήθηκε μετά από χρόνια ότι αποφάσισε να κόψει ένα ξύλο πεύκου και να χαράξει τη λέξη «Ελ Σαλβαδόρ» για να το προσφέρουν στους αντιπάλους πριν τη σέντρα…
Ο εφιάλτης της 15ης Ιουνίου 1982
Κάτω από αυτές τις συνθήκες το Ελ Σαλβαδόρ κλήθηκε να αντιμετωπίσει στο Έλτσε, μια πεινασμένη για διάκριση Ουγγαρία, στην 50η συμμετοχή του μεγάλου αστεριού της, του Τίμπορ Νίλασι. Ο εφιάλτης είχε ξεκινήσει πριν τη σέντρα. Οι αμυντικοί είχαν διαπιστώσει πως οι παίκτες της Ουγγαρίας ήταν υψηλόσωμοι και σε καμία περίπτωση όπως τους είχαν φανταστεί από το μοναδικό βίντεο που είχαν παρακολουθήσει. Ο προπονητής της ομάδας Ροντρίγκες πίστευε πως θα θάμπωνε τον ποδοσφαιρικό κόσμο δίνοντας εντολή για φουλ επίθεση, η οποία αποδείχθηκε μοιραία…
Στο 4ο λεπτό ο Νίλασι θα έκανε το 1-0 και ο Πολοσκέι στο 11ο λεπτό θα διπλασίαζε τα τέρματα των Μαγυάρων. Με σουτ του Λάζλο Φαζέκας θα έκανε το 3-0 στο 27. Τότε ο προπονητής Ροντρίγκες αποφάσισε να κάνει αλλαγή και να βάλει έναν ακόμη επιθετικό τον Ραμίρες που έδωσε άλλη πνοή έχοντας πλάι τον μοναδικό επαγγελματία και βιρτουόζο «El Magico» Γκονζάλεζ που ταλαιπωρούσε με την άψογη τεχνική του την αντίπαλη άμυνα και τον τερματοφύλακα της Ουγγαρίας, Μέσαρος.
Το Β’ημίχρονο είχε ξεκινήσει όμως με τον ίδιο τρόπο. Με γκολ του Τοτ στο 51’ και Φαζέκας στο 54’ το σκορ είχε γίνει 5-0! Ο προπονητής του Ελ Σαλβαδόρ είχε δώσει εντολή για ζέσταμα τον αναπληρωματικό τερματοφύλακα Ερνάντες όμως εκείνος θα αρνείτο. Προκειμένου να χάσει και τους δυο ποδοσφαιριστές του, ο προπονητής έκανε πίσω. Το Ελ Σαλβαδόρ συνέχιζε να επιτίθεται όταν μπορούσε και 23.000 κόσμου ζητωκραύγαζε κάθε φορά που ο «El Mágico» έπαιρνε την μπάλα. Το γκόλ τελικά επετεύχθη από τον Ραμίρες στο 65’ και πανηγυρίστηκε σαν νίκη.
Οι αμυντικοί της «σελέκτα» ένιωθαν άβολα απο το επιθετικό σύστημα της ομάδας και ζήτησαν από τους συμπαίκτες τους να οπισθοχωρήσουν. Αυτό δε συνέβη ποτέ με συνέπεια οι Ούγγροι να βγαίνουν συνεχώς απέναντι από τον τερματοφύλακα Μόρα και να τον εκτελούν άλλες 5 φορές. Ο επιθετικός Λάζλο Κίς που είχε περάσει ως αλλαγή καθότι ανέτοιμος, είχε καταφέρει να κάνει χατ τρικ μέσα σε 7 λεπτά! Τον χορό των τερμάτων έκλεισε αυτός που τον άνοιξε, ο Νίλασι, ο οποίος πραγματοποίησε το τελικό 10-1 στο 83’ κάτι που ανάγκασε τον υπεύθυνο που δούλευε τον πίνακα αποτελεσμάτων να αυτοσχεδιάσει για να προσθέσει ένα δεύτερο ψηφίο!
Δείτε τα γκολ του αγώνα εδώ:
Μετά την ταπείνωση, ανασύνταξη και απειλή για απεργία πείνας
Οι παίκτες του Σαλβαδόρ πονούσαν από την ταπείνωση. Τρεις από αυτούς, ο Χοβέλ, ο αρχηγός Ουέσο και ο Φαγκοάγκα, ουσιαστικά ανέτρεψαν τον προπονητή και ανακοίνωσαν ότι θα καθορίσουν την τακτική για τους επόμενους δύο αγώνες, οι οποίοι, δυσοίωνα, ήταν απέναντι σε δύο ακόμη πιο δύσκολους αντιπάλους: το Βέλγιο και την πρωταθλήτρια Αργεντινή. Τα περιφρονητικά σχόλια των αντίπαλων έδιναν και έπαιρναν. Ο προπονητής των Βέλγων Γκι Ταις δήλωνε πως το Σαλβαδόρ είναι η ντροπή της FIFA. Ο Μαραντόνα πως θα έβαζε μόνος του 10 τέρματα.
Όλα αυτά πείσμωσαν τους ποδοσφαιριστές του που θα έκαναν τα πάντα για να βελτιώσουν την εικόνα τους. Και το κατάφεραν. Ηττήθηκαν οριακά από τους Βέλγους αναγκάζοντας τον Ταις να δηλώνει πως έκανε λάθος στη πρώτη του εκτίμηση ενώ στην τελευταία αναμέτρηση απέναντι στην Παγκόσμια Πρωταθλήτρια Αργεντινή, που έπαιζε την ύπαρξη της στο τουρνουά, ηττήθηκαν με 2-0 με γκολ από πέναλτι του Πασαρέλα και του Μπερτόνι αποχαιρετώντας με ψηλά το κεφάλι τη διοργάνωση.
Η καρδιά και η μαχητικότητα της αποστολής του Σαλβαδόρ αποτυπώθηκε και σε ένα άγνωστο για το ευρύ κοινό περιστατικό, λίγες ημέρες μετά το ταπεινωτικό 10-1. Οι υπάλληλοί του καταλύματος που διέμενε η αποστολή της ομάδας έδωσαν έναν φιλικό ποδοσφαιρικό αγώνα απέναντι τους, ώστε να του ενισχύσουν το ηθικό. Ένας εκ των υπάλληλων παραφέρθηκε κατά τη διάρκεια της αναμέτρησης και απολύθηκε από τη διοίκηση του ξενοδοχείου για ανάρμοστη συμπεριφορά. Οι ποδοσφαιριστές του Σαλβαδόρ ζήτησαν να μην τιμωρηθεί ο εργαζόμενος, όταν όμως αντιλήφθηκαν ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί απείλησαν με απεργία πείνας προκειμένου να επαναπροσληφθεί…κάτι που τελικά κατάφεραν!
Ο «Μάγος» και η δικαίωση 25 χρόνια μετά
Οι συνέπειες αυτής της βαριάς ήττας στους ποδοσφαιριστές της Εθνικής ομάδας έγιναν εμφανείς με την επιστροφή τους στην πατρίδα. Οι περισσότεροι έγιναν αποδέκτες αποδοκιμασιών και υποτιμητικών σχολίων. Είχαν φύγει ως ήρωες και επέστρεφαν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι. Θα περνούσαν αρκετά χρόνια μέχρι να καταφέρουν να νιώσουν βολικά απέναντι στο κοινό της χώρας. Μετά το τέλος της καριέρας τους αρκετά από τα μέλη εκείνης της ομάδας θα στερούνταν ακόμη και την κάρτα εισόδου στα γήπεδα της χώρας ενώ ο τερματοφύλακας Μόρα δέχθηκε επίθεση με 20 σφαίρες από αγνώστους, ευτυχώς χωρίς να τραυματιστεί.. Ο προπονητής Ροντρίγκες απολύθηκε με την επιστροφή της αποστολής από την Ισπανία και δεν προπόνησε ποτέ ξανά, αλλάζοντας μάλιστα επαγγελματικό προσανατολισμό.
Εξαίρεση στον κανόνα αποτέλεσε ο «Magico» Γκονζάλεζ. Αν και η χώρα του είχε να επιδείξει αρνητικά αποτελέσματα στη διοργάνωση, ο ίδιος με την τεχνική κατάρτιση και την εξαιρετική απόδοση του θα συγκαταλεγόταν στην άτυπη καλύτερη ενδεκάδα του Μουντιάλ ’82 ενώ θα έπαιρνε μεταγραφή για την ισπανική Κάντιθ. Εκεί έμελλε να ξεδιπλώσει το τεράστιο ταλέντο του, αγωνιζόμενος στη La Liga ξεσηκώνοντας τα πλήθη για περισσότερα από 10 χρόνια, κάνοντας τον τεράστιο Ντιέγκο Μαραντόνα να δηλώσει πως ήταν ένας από τους 10 καλύτερους ποδοσφαιριστές που είχε δει στη ζωή του. Αξίζει να δείτε κάποια αποσπάσματα του «Μάγου» στο παρακάτω βίντεο:
Το 2007 στα πλαίσια της επετείου των 25 ετών από τον αγώνα η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία του Σαλβαδόρ αποφάσισε να γιορτάσει τα επιτεύγματα εκείνης της ομάδας έστω και καθυστερημένα. Διοργανώθηκε έτσι ένα φιλικό απέναντι στην Ουγγαρία με αρκετούς από τους παλαιμάχους της ομάδας του ΄82 να συμμετέχουν. Η Ουγγαρία πήρε προβάδισμα δύο τερμάτων και πάλι, πριν ο Ραμίρες, ο σκόρερ του μοναδικού γκολ του ανεπανάληπτου 10-1, έρθει από τον πάγκο για να αποκαταστήσει την υπερηφάνεια του Σαλβαδόρ, σκοράροντας αυτή τη φορά όχι μία αλλά δύο φορές για το τελικό 2-2 κάνοντας τον συγκινημένο «Mágico» να δηλώνει πως «επιτέλους έπειτα από τόσα χρόνια καταφέραμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των φιλάθλων της χώρας γιατί είμαστε πάντα αγωνιστές»…
Πάνος Δημητρίου
www.bnsports.gr
