Γιουγκοσλαβία: Η μέρα που δάκρυσε ο Όσιμ για μία χώρα που έπαυε να υπάρχει! (video)

Ο πρόσφατος αποκλεισμός των ρωσικών ομάδων από όλες τις διοργανώσεις λόγω της πολεμικής εισβολής της χώρας στην Ουκρανία ξύπνησε μνήμες από μία παρόμοια κατάσταση που βίωσε το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο πριν από τριάντα χρόνια. Ήταν τότε, που ο μεγάλος προπονητής της Γιουγκοσλαβίας και μετέπειτα του Παναθηναϊκού Ίβιτσα Όσιμ ανακοίνωσε με δάκρυα στα μάτια την παραίτησή του και έκανε έναν ολόκληρο πλανήτη να λυγίσει.

Το χρονικό του αποκλεισμού

To 1992 η Ευρώπη γνωρίζει την πρώτη μεταπολεμική σύγκρουση στην τότε ενωμένη Γιουγκοσλαβία η οποία είχε και διεθνείς προεκτάσεις. Την ίδια στιγμή στα γήπεδα της Σουηδίας διοργανώνεται το 9^ο ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, το πρώτο μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την αλλαγή του χάρτη της «Γηραιάς ηπείρου». Στο τουρνουά συμμετείχαν μόνο οκτώ ομάδες χωρισμένες σε δύο ομίλους των τεσσάρων. Η Γιουγκοσλαβία τοποθετήθηκε στον ίδιο όμιλο με τη Γαλλία, την Αγγλία και τη διοργανώτρια Σουηδία ωστόσο η συμμετοχή της μόνο σίγουρη δεν ήταν παρόλο που η αποστολή ήταν ήδη στη πόλη Ystad.

Οι συγκρούσεις είχαν ήδη δημιουργήσει τριγμούς μέσα στην ομάδα ασχέτως αν οι  αξιωματούχοι δήλωναν ότι «Τα παιδιά ταξιδεύουν μαζί και παίζουν μαζί και δεν νοιάζονται για την εθνικότητα». Αρκετοί μη Σέρβοι παίκτες αποφάσισαν να αποχωρήσουν και να μη συμμετέχουν. Στο ίδιο μήκος κύματος ο τεχνικός της ομάδας Ίβιτσα Όσιμ έχοντας την οικογένεια του στο Σαράγεβο το οποίο είχε δεχθεί πολλούς βομβαρδισμούς από τους Σέρβους θα ανακοινώσει στις 23 Μαΐου με δάκρυα στα μάτια την παραίτησή του από το τιμόνι της Εθνικής.

«Η χώρα μου δεν αξίζει να παίξει στο ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα» θα αναφέρει χαρακτηριστικά ο Βόσνιος τεχνικός και θα συμπληρώσει δακρυσμένος «Στην κλίμακα του ανθρώπινου πόνου, δεν μπορώ να συμβιβάσω τα γεγονότα στο σπίτι μου με τη θέση μου ως εθνικού προπονητή». Η χρυσή ομάδα των «πλάβι» ήταν παρελθόν όπως παρελθόν ήταν γενικά η χώρα καθώς ο εμφύλιος είχε ήδη περάσει το κατώφλι της.

Στις 31 Μαΐου και ενώ οι βομβαρδισμοί στο Σαράγεβο γίνονταν όλο και σφοδρότεροι, η FIFA και η UEFA προχώρησαν επίσημα στον αποκλεισμό της Γιουγκοσλαβίας από το διεθνές ποδόσφαιρο, με την Δανία να παίρνει την θέση της στο τουρνουά της Σουηδίας το οποίο εν τέλει και κατέκτησε, σε μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις στην ιστορία του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.

Η καλύτερη ομάδα που δεν κέρδισε ποτέ το Euro

Ο δρόμος προς την πρόκριση στην τελική φάση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος για την Γιουγκοσλαβία ήταν σχετικά εύκολος και η πρόκριση κρίθηκε μεταξύ εκείνης και της Δανίας. Οι «πλάβι» έχοντας στις τάξεις της παίκτες όπως οι Προσινέτσκι, Σαβίτσεβιτς, Στόικοβιτς, Πάντσεφ, Σούκερ, Μιγιάτοβιτς και με καθοδηγητή τον τεράστιο Ίβιτσα Οσιμ δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για το αν θα πάρουν το εισιτήριο της πρόκρισης.

Η Δανία αν και χωρίς τα αστέρια της, τους αδερφούς Λάουντρουπ, είχε επίσης ένα εξαιρετικά δεμένο σύνολο εκείνη την εποχή με παίκτες όπως οι  Πέτερ Σμάιχελ, Λαρς Ολσεν, Κεντ Νίλσεν και Γιον Γιένσεν ωστόσο δεν μπόρεσε να σταθεί εμπόδιο ενώ τον όμιλο συμπλήρωναν η Β. Ιρλανδία, η Αυστρία και τα Νησιά Φερόε. Ο απολογισμός ήταν 7 νίκες και μόλις μία ήττα από τους Δανούς καταλαμβάνοντας έτσι την πρώτη θέση παίρνοντας το πολυπόθητο εισιτήριο για την τελική φάση. Πρώτος σκόρερ για την Γιουγκοσλαβία στα προκριματικά υπήρξε ο Ντάρκο Πάντσεφ ο οποίος πέτυχε 10 γκολ.

Η γενιά του 87'  

«Αν είχαμε κατακτήσει τον τίτλο στην Ιταλία, κάτι που ήταν μέσα στις δυνατότητές μας, ίσως, λέω ίσως, να είχαμε αποφύγει τον πόλεμο» ανέφερε ο Όσιμ με μεγάλη νοσταλγία σε μία συνέντευξή του σε ΜΜΕ της Αυστρίας. Το αν θα μπορούσε να αποφευχθεί ο πόλεμος κανείς δεν το ξέρει ούτε φυσικά πρόκειται να το μάθει, το σίγουρο όμως είναι ένα: Αυτή η «χρυσή» γενιά των Γιουγκοσλάβων η οποία κατέβηκε στο Παγκόσμιο Κύπελλο Νέων το 1987 στη Χιλή μόνο και μόνο για να μην δεχθεί κυρώσεις και τελικά πήρε την κούπα, μπορούσε και ίσως άξιζε να σαρώσει τα πάντα τα επόμενα χρόνια.

Η υπέροχη ομάδα του Μίρκο Γιόσιτς σήκωσε επάξια το τρόπαιο στη χώρα της Λατινικής Αμερικής με μία παράσταση ποδοσφαιρικής ιδιοφυίας. Μόνο στον πρώτο γύρο βρήκαν δίχτυα 12 φορές σε τρία παιχνίδια!! Μία ομάδα γεμάτη παίκτες που μετέπειτα έκαναν καριέρα σε τοπ συλλόγους.

Ο Γιάρνι που έκλεισε μετέπειτα την καριέρα του στον Παναθηναϊκό , ο Προσινέτσκι που έκανε μεγάλη καριέρα σε Ρεάλ και Μπαρτσελόνα, ο Σούκερ που αργότερα θα γίνει ο κορυφαίος σκόρερ στην ιστορία της Κροατίας, το «σύμβολο της ελευθερίας» για τους Κροάτες, Ζβόνιμιρ Μπόμπαν με σπουδαία καριέρα στη Μίλαν, ο Μιγιάτοβιτς που έκανε επίσης μεγάλη καριέρα αρχικά με την φανέλα της Βαλένθια και αργότερα με αυτή της Ρεάλ Μαδρίτης, αλλα και οι Στίματς, Μπρνόβιτς. Όλοι τους υπέροχοι και προικισμένοι με άψογη τεχνική που ενθουσίαζε κάθε ποδοσφαιρόφιλο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη η τρομερή ομάδα του Γιόσιτς σημείωσε ρεκόρ στο σκοράρισμα στο Παγκόσμιο Κύπελλο Νέων της FIFA (το οποίο εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα): σημειώνοντας κατά μέσο όρο 2,44 γκολ ανά παιχνίδι.

Το πέναλτι που θα μπορούσε να αλλάξει την ιστορία

O νεαροί Παγκόσμιοι Πρωταθλητές προστέθηκαν στους μεγαλύτερους Κάτανετς, Σαμπανάτζοβιτς, Στοΐκοβιτς, Γιόζιτς, Πάντσεβ, Μπόκσιτς, Βιούγοβιτς, Σαβίσεβιτς δημιουργώντας ένα σύνολο γεμάτο ταλέντο και έτοιμο να διαπρέψει στα γήπεδα της Ιταλίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1990. Η πορείας της προς την τελική φάση γέμισε με μεγάλες προσδοκίες τόσο τους παίκτες όσο και τους φιλάθλους της.

Η Γιουγκοσλαβία πέρασε αήττητη από τα προκριματικά αφήνοντας την Γαλλία εκτός, ωστόσο το ξεκίνημα στο Παγκόσμιο Κύπελλο την προσγείωσε απότομα. Η βαριά ήττα με σκορ 4-1 από την Δυτική Γερμανία στο «Σαν Σίρο» θα υπενθυμίσει στους «πλάβι» ότι πρέπει να έχουν πόδια και μυαλό στη Γη. Με δύο νίκες απέναντι σε Κολομβία (1-0) και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (4-1) πέρασαν στην επόμενη φάση όπου αντιμετώπισαν την Ισπανία.

Το ματς κρίθηκε στην παράταση, καθώς η κανονική διάρκεια έληξε 1-1 και με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Ντράγκαν Στοΐκοβιτς ο οποίος σκόραρε για δεύτερη φορά στο παιχνίδι στο 93^ο λεπτό οι Γιουγκοσλάβοι πέρασαν στα προημιτελικά όπου αντιμετώπισαν την Αργεντινή του Ντιέγκο Μαραντόνα.



Η ευκαιρία για μία ιστορική πρόκριση ήταν μεγάλη όπως μεγάλο ήταν και το εμπόδιο. Το θέμα ήταν η χρονική συγκυρία. Τα πρώτα σύννεφα στην ακόμα ενωμένη Γιουγκοσλαβία είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους κάτι που ενδεχομένως αποπροσανατόλισε τους παίκτες του Οσιμ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Σρέτσκο Κάτανετς ζήτησε να μην χρησιμοποιηθεί αποτελώντας μία πολύ μεγάλη απώλεια στη μάχη με την «αλπισελέστε». Σα να μην έφτανε αυτό, οι Βαλκάνιοι θα μείνουν με 10 παίκτες λόγω αποβολής του Σαμπανάτζοβιτς μόλις στο 31^ο λεπτό αλλά παρόλα αυτά θα αντέξουν. Ο αγώνας οδηγήθηκε στη διαδικασία των πέναλτι και ο Χατζιμπέγκιτς στο τέλος είδε τον Γκοϊκοετσέα να τον νικάει, να στέλνει την Αργεντινή στα ημιτελικά και να βάζει ταφόπλακα στα όνειρα των Γιουγκοσλάβων για διάκριση. 

«Η ήττα από την Αργεντινή ράγισε τις καρδιές μας - ήμασταν μια μπάλα μακριά από έναν ημιτελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου», θα πει ο Χατζιμπέγκιτς αργότερα σε συνέντευξή του. Ήταν ένα άδοξο τέλος για ένα από τα μεγαλύτερα «what if» στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Η ευκαιρία για μία τεράστια πρόκριση για την Γιουγκοσλαβία ήταν μεγάλη όπως μεγάλο ήταν και το εμπόδιο. Το θέμα όμως ήταν η χρονική συγκυρία. Το κλίμα στην ομάδα δεν τη βοήθησε καθόλου, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Μόλις ένα μήνα πριν είχε προηγηθεί και η περίφημη «κλωτσιά που ξεκίνησε τον πόλεμο» του Μπόμπαν με την οποία ουσιαστικά «τελείωσε» την σχέση του με την εθνική Γιουγκοσλαβίας.

Το παιχνίδι του Ερυθρού Αστέρα με την Ντινάμο Ζάγκρεπ για το γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο έμελλε να είναι η «αρχή του τέλους» για την Γιουγκοσλαβία όπως θα υποστηριχθεί αργότερα. Η βία είχε κάνει την εμφάνιση της πολύ πριν την έναρξη του αγώνα και η πράξη του Μπόμπαν ήταν «το σπίρτο που άναψε για τα καλά τη φωτιά» ανάμεσα σε Κροάτες και Σέρβους. Ο 21χρονος τότε Μπόμπαν, βλέποντας έναν αστυνομικό να χτυπάει έναν Κροάτη οπαδό της Ντινάμο, του επιτέθηκε δίνοντας του μία κλοτσιά που έμεινε στην ιστορία.