Ο Εμίλ Ζάτοπεκ ένας «αυτόφωτος» δρομέας που κατέρριψε όλα τα ρεκόρ, ανακαλύπτοντας από μόνος του το ταλέντο του και έφτασε από το εργοστάσιο παπουτσιών στην κορυφή της Ολυμπιάδας και από εκεί στα νοτισμένα ορυχεία ουρανίου!
Ο Εμίλ Ζάτοπεκ γεννήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου του 1922 στην Βόρεια Μοραβία, στην πόλη Κοπρίβνιτσε και ήταν το 7ο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας του. Ο πατέρας του ήταν ξυλουργός, ενώ ο ίδιος εργάστηκε σε ένα εργοστάσιο παπουτσιών για να βιοποριστεί. Όταν αντιλήφθηκε το ταλέντο του στο τρέξιμο, ξεκίνησε μόνος του καθημερινές, εντατικές προπονήσεις κάνοντας τη διαδρομή από το σπίτι του μέχρι το εργοστάσιο παπουτσιών.
Το 1946 στο Βερολίνο πήρε μέρος σε αγώνα δρόμου 5 χιλιομέτρων, που διοργάνωναν οι Συμμαχικές Δυνάμεις Κατοχής, τερματίζοντας πρώτος. Ο ίδιος την περίοδο εκείνη έκανε τη θητεία του στον τσεχοσλοβακικό στρατό. Σημείο που αξίζει να σημειωθεί είναι πως ο νεαρός δρομέας είχε μεταβεί από την Πράγα στο Βερολίνο με ένα ποδήλατο. Αναφερόμαστε σε μια απόσταση 350 χιλιομέτρων, όπου ένα «παιδί» 24 χρονών πήρε το ποδήλατο του και αποφάσισε να ταξιδέψει με αυτό νυχθημερόν για να τρέξει τον συγκεκριμένο αγώνα. Το γεγονός αυτό από μόνο του φανερώνει το ζήλο του αθλητή που όχι μόνο ταξίδεψε υπό αυτές τις συνθήκες, αλλά πήγε και κατέκτησε την πρώτη θέση.
Η επίσημη αρχή στις διεθνής επιτυχίες έγινε το 1948, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, όπου κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στα 10 χιλιόμετρα και το ασημένιο μετάλλιο στον αγώνα 5 χιλιομέτρων. Οι επόμενοι αγώνες το 1952, στο Ελσίνκι, ήταν εκείνοι που σημάδεψαν και την καριέρα του. Ο Τσέχος δρομέας, κατάφερε κάτι μοναδικό, δηλαδή, έγινε χρυσός Ολυμπιονίκης στα 5 και 10 χιλιόμετρα όπως επίσης και στον Μαραθώνιο, σημειώνοντας πολλά ολυμπιακά ρεκόρ. Ακόμα ένα αξιοσημείωτο γεγονός, είναι πως στους συγκεκριμένους αγώνες συμμετείχε η γυναίκα του, που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στο ακόντιο, ενώ λίγα λεπτά νωρίτερα ο Ζάτοπεκ κατακτούσε ο ίδιος την πρώτη θέση στα 5 χιλιόμετρα.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, δημιούργησε 18 παγκόσμια ρεκόρ. Αυτό των 10 χιλιομέτρων το 1949 το κράτησε για μια πενταετία (1954). Παγκόσμια ρεκόρ, δημιούργησε επίσης στα 5, στα 10, στα 20, στα 25 και στα 30 χιλιόμετρα, όπως και στα 10 και 15 μίλια, καθώς επίσης και στην κούρσα μιας ώρας.
Η συζήτηση με τον αντίπαλο του, στο Ελσίνκι, που έμεινε στην ιστορία
Στον Μαραθώνιο του Ελσίνκι μεταξύ του Ζάτοπεκ και του Τζιμ Πίτερς, υπήρχε μια ιδιαίτερη συζήτηση. Ο δεύτερος, δεν ήθελε πολλά-πολλά με τον Εμίλ, καθώς στους προηγούμενους αγώνες, στο Λονδίνο (1948), ο Τσέχος είχε… κατατροπώσει τους αντιπάλους του με μεγάλη διαφορά και ο Βρετανός είχε πεισμώσει. «Γειά, είμαι ο Ζάτοπεκ», είπε στον Πίτερς. Χωρίς διάθεση για διάλογο ο Τζιμ άπλωσε το χέρι του να χαιρετήσει τον αντίπαλο του. Κατά τη διάρκεια της κούρσας, ο δρομέας από την Πράγα, πήγε κοντά στον αντίπαλο του λέγοντας: «Τζίμ, είναι αρκετά γρήγορος ο ρυθμός μου;», με τον Βρετανό να του απαντάει «Όχι, δεν είναι». Πίσω από την απάντηση του Πίτερς υπήρχε μια σκέψη τακτικής. Ο Τσεχοσλοβάκος αθλητής ανέβασε το ρυθμό του αλλά κανένας δεν κατάφερε να τον προφτάσει και έτσι ο Ζάτοπεκ κατέκτησε ακόμα ένα χρυσό μετάλλιο.
Ο Εμίλ Ζάτοπεκ, ήξερε να μιλάει 5 γλώσσες αλλά κανείς δεν ξέρει πως το κατάφερε και από που τα διδάχθηκε. Κάποιοι συναθλητές του τον κατηγορούσαν πως δεν σταματούσε να μιλάει. Το 1952 είχε ανοίξει διάλογο με κάποιους φωτογράφους οι οποίοι τον ακολουθούσαν με αμάξι. Μετά την συγκεκριμένη κούρσα σχολίασε χαρακτηριστικά πως «ο Μαραθώνιος είναι μια βαρετή κούρσα». Ο τύπος της εποχής, θέλοντας να περιγράψει το στυλ του Τσέχου έγραφε: «Έμοιαζε σαν να παλεύει με ένα χταπόδι μέσα σε μια ζώνη μεταφοράς. Ήταν μία βιαστική ψυχή στο ράφι των ψυχικών και φυσικών βασανιστηρίων. Επιπλέοντας, στριφογυρνώντας, σφίγγοντας το κορμί του. Έτρεξε σαν ένας άνθρωπος με θηλιά γύρω από τον λαιμό του. Φαινόταν στα πρόθυρα της ασφυξίας»
Την περίοδο που πλησίαζε η Ολυμπιάδα της Μελβούρνης, το 1956, άρχισε να τρέχει σε κακοτράχαλο έδαφος και μάλιστα «φόρτωνε» την γυναίκα του στην πλάτη για σκληραγώγηση. Αποτέλεσμα είχε να εμφανίσει μια κήλη για την οποία χρειάστηκε χειρουργείο. Στην ολυμπιάδα, δεν ήταν σε θέση να αγωνιστεί, αλλά ο ίδιος αποφάσισε να κατέβει χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις και έτσι κατέκτησε την 6η θέση.
Μετά από ένα χρόνο, έβαλε οριστικό τέλος στην καριέρα του. Την επαγγελματική του αποκατάσταση δεν την βρήκε μέσα στον χώρο του αθλητισμού. Ξεκίνησε να εργάζεται ως καθαριστής στην Πράγα, ενώ εργάστηκε σε ορυχείο ουρανίου. «Η γη είναι όμορφη, όχι μόνο από πάνω, αλλά και από μέσα» έλεγε, κάνοντας διακριτή την απλότητα του ως άνθρωπος.
Στις 21 Νοεμβρίου του 2000, έφυγε από τη ζωή, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο σε ηλικία 78 ετών. Η κηδεία του έγινε στο εθνικό θέατρο Πράγας, με σύσσωμο κόσμο του αθλητισμού να λένε το τελευταίο αντίο στον μεγάλο αυτό αθλητή.
Δημήτρης Φεραδούρος
www.bnsports.gr
