Ιταλία και Ισπανία μονομαχούν σήμερα (22:00) στο ναό του ποδοσφαίρου, το Γουέμπλεϊ, με φόντο ένα «χρυσοφόρο» εισιτήριο για τον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος και το «BN Sports» ανατρέχει στο παρελθόν, φωτίζοντας μια απίστευτη ιστορία που είχε συμβεί στα ημιτελικά του Euro με πρωταγωνίστρια την «σκουάντρα ατζούρα».
«Η τύχη, όπως έλεγε κι ο Μακιαβέλι, είναι σαν μια γυναίκα που πρέπει να κατακτηθεί», είχε ισχυριστεί κάποτε ο προπονητής ποδοσφαίρου Εουτζένιο Φασέτι. Αφού πρώτα χαμογέλασε η θεά τύχη στους Ιταλούς, έμελλε, εν τέλει, να ράψουν το κοστούμι της Πρωταθλήτριας Ευρώπης για μια και μοναδική φορά έως σήμερα σε πατρογονικά εδάφη το 1968. Τουλάχιστον οξύμωρο, αν συνυπολογίσει κανείς ότι αποτελούν μια παγκόσμια υπερδύναμη με επίζηλη προίκα, η οποία μεταφράζεται σε τέσσερις κατακτήσεις Μουντιάλ.
Τα παράδοξα, ωστόσο, δεν σταματούν εδώ καθώς αν και οικοδέσποινα, το συγκρότημα του Φερούτσιο Βαλκαρέτζι όφειλε να κερδίσει επάξια τη συμμετοχή της στο τουρνουά, μέσω της διαδικασίας των προκριματικών αγώνων. Δεν επρόκειτο να της χαριστεί τίποτα. Τουλάχιστον έτσι νόμιζε…
Αναζητώντας το μίτο της Αριάδνης για το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα σε εκείνο το θεσμό, αντιλαμβάνεσαι ότι το εν λόγω Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα διέφερε σε πολλά κομμάτια του παζλ από το σήμερα. Η διοργάνωση διεξήχθη για παρθενική φορά έχοντας λάβει την ονομασία Euro. Οι δύο προγενέστερες, τις οποίες είχαν φιλοξενήσει Γαλλία και Ισπανία αντίστοιχα, είχαν αποσπάσει τον τίτλο του «Κυπέλλου Εθνών Ευρώπης».
Η τελική φάση της διοργάνωσης περιελάμβανε μόλις τέσσερις εθνικές ομάδες. Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Αγγλία και Σοβιετική Ένωση διαγκωνίζονταν για το στέμμα της πρωταθλήτριας. Εν τέλει, στο κατώφλι της αίθουσας του θρόνου περίμεναν οι Γιουγκοσλάβοι, καθώς στο ζευγάρι του ημιτελικού Γιουγκοσλαβία-Αγγλία, οι «πλάβι» χάρη σε γκολ του Τζάιτς, λίγο πριν από την εκπνοή, έστειλαν σπίτι της την κάτοχο του Παγκοσμίου Κυπέλλου Αγγλία, σε μια εμφάνιση δηλωτική των προσδοκιών τους.
Στον αντίποδα, οι αμφιτρύωνες στο τελευταίο βιράζ πριν από τον τελικό κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τους Σοβιετικούς, που σημειωτέον είχαν αφήσει εκτός συνέχειας την Ελλάδα στον προκριματικό όμιλο.
Στο Σαν Πάολο της Νάπολι πλήθος κόσμου κατόρθωσε να βρει ένα «μαγικό χαρτάκι» για να δώσει το «παρόν» στο σημαντικότατο παιχνίδι. Με πλειάδα αστεριών στη σύνθεσή τους, όπως τον Σάντρο Ματσόλα, «το χρυσό αγόρι» του Calcio και ηγέτη της Μίλαν Τζιάνι Ριβέρα και έναν χαρισματικό γκολκίπερ που κατέθετε τότε τα πρώτα του διαπιστευτήρια με το εθνόσημο στο στήθος, τον μετέπειτα θρύλο Ντίνο Τζοφ, το ταλέντο έρεε άφθονο στην πλευρά των γηπεδούχων.
Από την άλλη πλευρά, η ΕΣΣΔ μπορεί να μην χαρακτηριζόταν ως φαβορί. Κάθε άλλο. Όμως, με όπλα την απαράμιλλη αποφασιστικότητα και την αλύγιστη θέληση, οι παίκτες της παρουσιάζονταν έτοιμοι να καταθέσουν στον αγωνιστικό χώρο και την ύστατη ρανίδα του αίματός τους για να προκριθούν στον τελικό.
Σε ένα ματς ιδιαίτερα κλειστό, όπου και οι δύο ομάδες είχαν ως πρώτιστο μέλημα να προφυλάξουν τα νώτα τους, οι καλές στιγμές μπροστά από τις δύο εστίες υπήρξαν λιγοστές. Μολονότι οι φιλοξενούμενοι διαμαρτυρήθηκαν για πέναλτι με ιδιαίτερη οξύτητα σε δύο φάσεις, αρχικά για χέρι και λίγο αργότερα για μαρκάρισμα και ανατροπή πάνω στον Μπίσοβετς, ο διαιτητής Κουρτ Τσένσερ παρέμεινε ασυγκίνητος. Ο χρόνος κυλούσε, μα το 0-0 δεν άλλαζε, με φυσικό επακόλουθο η αναμέτρηση να οδηγηθεί στο έξτρα ημίωρο της παράτασης.
Ωστόσο, προς κατάπληξη όλων, και η παράταση ήταν «στείρα». Με δεδομένη τη στατιστική σπανιότητα του πράγματος, δεν είχε προβλεφθεί πώς ακριβώς θα προέκυπτε ο νικητής της μονομαχίας. Η συνήθης διαδικασία που γνωρίζουν άπαντες σε αυτές τις περιπτώσεις εδώ και αρκετές δεκαετίες, δηλαδή αυτή των πέναλτι, δεν υπήρχε στο κάδρο. Βλέπετε, υιοθετήθηκε ως ποδοσφαιρική πρακτική δύο χρόνια μετά.
Ο άρχοντας της συνάντησης, Κουρτ Τσένσερ, έλαβε την ευθύνη και απεφάνθη ότι ο νικητής θα κρινόταν στο στρίψιμο του νομίσματος! Όπερ και εγένετο.
«Διάλεξα γράμματα και αποδείχθηκε η σωστή επιλογή»
«Η Ιταλία είχε αγωνιστεί σχεδόν όλο το παιχνίδι με 10 παίκτες και εκείνη την εποχή η αλλαγή τραυματία ποδοσφαιριστή (σ.σ. ο Ριβέρα χτύπησε πολύ νωρίς στον αγώνα) δεν προβλεπόταν από τους κανονισμούς. Ακόμα ένας παίκτης μας υπέφερε από βαριές κράμπες, οπότε τελειώσαμε με 9,5 παίκτες», επισημαίνει ο πρώτος full back στο άθλημα, ο εμβληματικός αρχηγός Τζιασίντο Φακέτι και διηγείται παρακάτω:
«Πήγα δίπλα στον αρχηγό των Σοβιετικών (σ.σ. Σεστέρνιοφ) και οδηγηθήκαμε στα αποδυτήρια με τη συνοδεία ανθρώπων από τις δύο ομοσπονδίες. Ο διαιτητής έβγαλε ένα παλιό νόμισμα. Διάλεξα γράμματα και αποδείχθηκε η σωστή επιλογή. Από εκείνη τη στιγμή, η Ιταλία βρισκόταν στον τελικό.
Μόλις ολοκληρώθηκε η διαδικασία, έτρεξα πάνω να γιορτάσω. Το γήπεδο ήταν γεμάτο ακόμα και περίπου 70.000 φίλαθλοι περίμεναν να ακούσουν το αποτέλεσμα. Οι πανηγυρισμοί μου τους επέτρεψαν να πανηγυρίσουν κι οι ίδιοι την ιταλική νίκη. Πανηγύριζα από τον διάδρομο και όταν είδαν τις αντιδράσεις από εμένα και τους συμπαίκτες μου, οι οπαδοί δεν είχαν αμφιβολία για το αποτέλεσμα», συμπλήρωσε ο σκληροτράχηλος οπισθοφύλακας.
Στο μεγάλο τελικό, τη νύχτα της 8ης Ιουνίου στο «Ολίμπικο» της Ρώμης, ο Ντράγκαν Τζάιτς έβαλε μπροστά τους «πλάβι» στο 39’ «παγώνοντας» την εξέδρα. Παρόλα αυτά, η «σκουάντρα ατζούρα» δεν τα παράτησε, αύξησε σταδιακά την πίεσή της και με σημαιοφόρο στον πλευρό της για 12ο παίκτη τον κόσμο, βρήκε το πολυπόθητο γκολ ισοφάρισης στο 80’ με «δράστη» τον Ντομενγκίνι. Το σκορ στην παράταση που ακολούθησε δεν άλλαξε. Πάντως, σε αυτή την περίπτωση δεν προβλεπόταν στρίψιμο του νομίσματος για να ανακηρυχθεί θριαμβευτής, αλλά επαναληπτικός τελικός που διεξήχθη έπειτα από δύο μέρες.
Η ευφυΐα του Βαλκαρέτζι
Ο διορατικός Φερούτσιο Βαλκαρέτζι επέδειξε τόλμη όσο ελάχιστοι προπονητές στον πλανήτη, αναλογιζόμενος την κρισιμότητα των περιστάσεων. Φρεσκάρισε την ομάδα με πέντε αλλαγές στην αρχική ενδεκάδα, σε σύγκριση με την προ δύο ημερών αναμέτρηση και επιβραβεύτηκε. Ο πανέξυπνος τεχνικός έβγαλε τον πρώτο λαγό από το καπέλο του μόλις στο 12’. Ο Ρίβα, «χρυσή» αλλαγή, άνοιξε το σκορ, ενώ ο Αναστάζι εν μέσω αποθέωσης «έγραψε» με μακρινό σουτ το 2-0 στο 32’, χαράσσοντας το όνομα της Ιταλίας στο τρόπαιο!
Παναγιώτης Ιωάννου
