Όλες οι σχέσεις κάνουν το κύκλο τους και κάπως έτσι Φερνάντο Σάντος και εθνική Πορτογαλίας είπαν «αντίο» έπειτα από οκτώ χρόνια. Οι Ίβηρες οφείλουν πολλά στον 68χρονο τεχνικό, όχι μόνο γιατί είδαν επιτέλους κάποιον, που μπορούσε να τιθασεύσει τα «εγώ» των ποδοσφαιριστών, ακόμα και αν πρόκειται για «θρύλους» όπως ο Κριστιάνο Ρονάλντο αλλά και γιατί εκείνος έφτασε την εθνική εκεί που κανένας άλλος δεν μπόρεσε ποτέ, στην κορυφή.
«Κάθε ήρωας, στο τέλος, γίνεται ένα βάρος». Τα λόγια αυτά, ενός Αμερικανού φιλοσόφου, μπορεί ο καθένας να τα ερμηνεύσει διαφορετικά, αναλόγως σε ποια μεριά βρίσκεται. Στην περίπτωση του Φερνάντο Σάντος και της εθνικής Πορτογαλίας, θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως μία αδικία ή ως ένα άδοξο τέλος σε μία έντονη σχέση οκτώ χρόνων. Ο Πορτογάλος τεχνικός αποτελεί παρελθόν από τον πάγκο της εθνικής ομάδας της χώρας του, της οποίας υπήρξε «ήρωας», οδηγώντας την στην κορυφή της Ευρώπης το 2016 αλλά μετέπειτα θεωρήθηκε «βάρος», ύστερα από την αποτυχία στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ.
Um ?????? histórico. ?? Obrigado por tudo, Mister. ?? #VesteABandeira
— Portugal (@selecaoportugal) December 15, 2022
A historical ??????. ?? Thank you for everything, Coach. ?? #WearTheFlag pic.twitter.com/7emUN6LbZB
Ήταν Σεπτέμβριος του 2014 και η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Πορτογαλίας αποφασίζει να εκμεταλλευτεί την τραγική επιλογή της ΕΠΟ να αφήσει τον Φερνάντο Σάντος, προσφέροντας του τις τύχες της εθνικής ομάδας.
Ο Ίβηρας τεχνικός δεν θα μπορούσε να μην αρπάξει αυτή την ευκαιρία, αν και ήταν πληγωμένος από τον τρόπο με τον οποίο έφυγε από την Ελλάδα, η θέση στην ομάδα της χώρας του ήταν η επιβράβευση για το έργο που είχε δείξει τα προηγούμενα χρόνια, με αποκορύφωμα φυσικά την πορεία της Εθνικής στους «16» του Μουντιάλ της Βραζιλίας.
Στις 23 του ίδιου μήνα, η πορτογαλική ομοσπονδία ανακοινώνει την πρόσληψη του. Οι απαιτήσεις πλέον είναι μεγαλύτερες για τον ίδιο, η πίεση διαφορετική, μολονότι στον πάγκο της Ελλάδας ποτέ δεν είσαι ήσυχος, ενώ φυσικά το ρόστερ που πλέον έχει να «κουμαντάρει» είναι από τα πιο πλούσια του κόσμου, με παίκτες πρώτης γραμμής και έναν… σούπερ σταρ που ακούει στο όνομα Κριστιάνο Ρονάλντο.
Κανείς δεν μπόρεσε να επιβληθεί σε εκείνον και να βγει από την σκιά του, μέχρι που το έκανε ο Φερνάντο Σάντος. Είχε το απαραίτητο «θράσος» και την τόλμη να το κάνει, παρότι ήξερε ότι όλα τα media θα πέσουν πάνω του και θα ζητήσουν εξηγήσεις. Εκείνος απλά έκανε την δουλειά του, εκείνος ήταν ο προπονητής και οι υπόλοιποι οι παίκτες του, μηδενός εξαιρουμένου.
Το ντεμπούτο του θα γίνει λίγο καιρό μετά την πρόσληψή του, στις 14 Οκτωβρίου, σε ένα ματς κόντρα στην Δανία για τα προκριματικά του EURO του ’16, με την Πορτογαλία να επικρατεί με το «αγαπημένο» 1-0 του Σάντος. Γι’ αυτό το ισχνό σκορ σε πολλούς αγώνες κατά τη διάρκεια της θητείας του κρίθηκε σκληρά αλλά δεν τον ενδιέφερε, έπαιρνε τα αποτελέσματα, έφερνε νίκες και μαζί με τις νίκες έρχεται και η επιβράβευση.
Το EURO του 2016 έμελλε να είναι η σημαντικότερη στιγμή στην καριέρα του τότε 62χρονου προπονητή και η μεγαλύτερη της εθνικής ομάδας της Πορτογαλίας. Τι και αν οι Ίβηρες πήραν την πρώτη τους νίκη στο τουρνουά, σε κανονική διάρκεια, μόλις στα… ημιτελικά; Ο Πορτογάλος τεχνικός είχε οδηγήσει την χώρα του σε έναν τελικό και θα τα έπαιζε όλα για όλα κόντρα στην οικοδέσποινα Γαλλία!
Ο «θεός» του ποδοσφαίρου «μίλησε» σε εκείνον τον αγώνα και αντάμειψε τον ίδιο τον Σάντος, ο οποίος έμελλε να γράψει με «χρυσά» γράμματα το όνομά του στο πορτογαλικό ποδόσφαιρο. Η στιγμή που ο Ρονάλντο κρατάει τον προπονητή του, όντας έτοιμοι και οι δύο να πανηγυρίσουν την κατάκτηση του τροπαίου ήταν το κλικ εκείνης της διοργάνωσης και σηματοδότησε μία σχέση έντονη ανάμεσα τους.
Η Πορτογαλία ήταν στην κορυφή της Ευρώπης. Ότι δεν είχε καταφέρει σε 95 χρόνια ιστορίας, το κατάφερε με τον Σάντος στο τιμόνι της και αυτό από μόνο του λέει πολλά. Μετά την κατάκτηση του EURO θα έρθει και εκείνη του νεοσύστατου Nations League. Κυριαρχία, υπερηφάνεια και ευγνωμοσύνη ένιωθαν όλοι οι φίλαθλοι στην ιβηρική χώρα για τον τεχνικό της εθνικής τους ομάδας.
Η ζωή όμως κάνει κύκλους, οι σχέσεις επίσης και κάθε κύκλος έχει και το τέλος του. Έπειτα από συνολικά 108 φορές που κάθισε στον πάγκο της, μετρώντας 68 νίκες, 21 ισοπαλίες και 19 ήττες, ο Φερνάντο Σάντος αποτέλεσε παρελθόν από την εθνική Πορτογαλίας. Άλλοι θα πουν για την αποτυχία της Πορτογαλίας στο Μουντιάλ του Κατάρ και άλλοι για την κόντρα του με τον Κριστιάνο Ρονάλντο, τον οποίο δεν δίστασε να αφήσει στον πάγκο δύο φορές στο τουρνουά.
Η αλήθεια κρύβεται ενδεχομένως κάπου στη μέση. Ο κύκλος έκλεισε, τα φώτα έσβησαν, τα χειροκροτήματα σταμάτησαν. Ένα πράγμα όμως είναι αδιαμφησβήτητο. Ο Σάντος μπορεί να μην έθελξε σχεδόν ποτέ με το ποδόσφαιρο που εφάρμοζε, όμως είναι «αυθεντικός», «μετρ» της πειθαρχίας και αληθινός «τζέντλεμαν». Πήρε την χώρα του και την μεγάλωσε ποδοσφαιρικά όσο κανένας και αυτό δεν πρόκειται να χαθεί στην σκιά κανενός «θρύλου»…
Αντώνης Κεφαλωνίτης
