Γράφει ο Βασίλης Βασιλείου
«Οι πρωταθλητές μένουν στην ιστορία για τις νίκες τους, οι ιδιοφυΐες για τον τρόπο που τις πετυχαίνουν». Ο Γιόχαν Κρόιφ ήταν και τα δύο. Ένας φιλόσοφος του ποδοσφαίρου, ένας πρωτοπόρος. Ήθελε να κερδίζει και ήξερε πως να το καταφέρει. Δεν υπάρχει υπερβολή στον ισχυρισμό ότι ο Κρόιφ ήταν -και συνεχίζει να είναι- το ίδιο το ποδόσφαιρο.
Μια από τις πιο εμβληματικές μορφές στον χώρο, με την επιρροή του να είναι εμφανής ακόμα και σήμερα σε πολλούς συλλόγους. Ο Άγιαξ, η Μπαρτσελόνα και φυσικά η εθνική Ολλανδίας θα ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό, αν δεν είχαν συναντηθεί οι δρόμοι τους με τον Γιόχαν. Ένας «ιπτάμενος Ολλανδός» που πραγματικά το μόνο που δεν ήξερε πως να κάνει μέσα στον αγωνιστικό χώρο ήταν να... πετάξει!
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Άμστερνταμ, ενώ έχασε τον πατέρα του σε μικρή ηλικία από ανακοπή. Πίστευε ότι και η δικιά του μοίρα ήταν να «φύγει» νέος, για αυτό ζούσε την κάθε στιγμή στο έπακρο. Έκανε το ντεμπούτο του στον Άγιαξ σε ηλικία 17 ετών και έναν χρόνο αργότερα θα έρθει στην ομάδα ο Ρίνους Μίχελς, ο οποίος θα αποτελέσει τον «ποδοσφαιρικό πατέρα» του Κρόιφ. Μαζί έφτασαν τον «Αίαντα» στην κορυφή του ολλανδικού ποδοσφαίρου και της Ευρώπης και αποτέλεσαν τον ακρογωνιαίο λίθο του «Total Football». Ενός στυλ ποδοσφαίρου, όπου κυριαρχεί η ρευστότητα και η κατοχή της μπάλας, όπου συμμετέχει όλη η ομάδα, χωρίς να υπάρχουν σταθερές θέσεις στο χορτάρι.
Από το 1970 ως το 1973, ο Κρόιφ οδήγησε τον Άγιαξ σε τρεις διαδοχικές κατακτήσεις Κυπέλλου Πρωταθλητριών, προτού αποχωρήσει για την Βαρκελώνη ώστε να σμίξει ξανά με τον μέντορά του.
Στην Μπαρτσελόνα, ο Κρόιφ έγινε ο απόλυτος σούπερσταρ. Η επιρροή του «Total Football» άλλωστε, έπαιξε τεράστιο ρόλο στην εξέλιξη και την μετέπειτα πορεία του συλλόγου. Η πρώτη σεζόν του Κρόιφ στην Καταλονία, ολοκληρώθηκε με την αήττητη κατάκτηση του πρωταθλήματος μετά από 14 χρόνια και συνεχίστηκε με την πορεία της εθνικής Ολλανδίας ως τον τελικό του Μουντιάλ του 1974. Μια χρονιά που σε ατομικό επίπεδο του απέφερε την Χρυσή Μπάλα. Παρόλο που οι «Οράνιε» ηττήθηκαν σε εκείνον τον τελικό από την Γερμανία του Φρανζ Μπεκενπάουερ, κατάφεραν να αλλάξουν το ποδόσφαιρο για πάντα.
Το νούμερο «14»
Μέχρι το 1990, οι ποδοσφαιριστές δεν είχαν στάνταρ αριθμούς στις φανέλες, εκτός από διοργανώσεις όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο ή το Euro. Συνήθως η αρχική ενδεκάδα φορούσε νούμερα από το 1 ως το 11 και οι αλλαγές από το 12 ως το 16, για αυτό συναντάμε αρκετές φωτογραφίες με τον Κρόιφ θα φορά το νούμερο 9.
Τον Οκτώβρη του 1970, ο Γιόχαν επέστρεψε από έναν τραυματισμό σε μια αναμέτρηση κόντρα στην Αϊντχόφεν. Ο συμπαίκτης του Τζέρι Μιούρεν δεν μπορούσε να βρει την φανέλα του με το 7 και έτσι ο Κρόιφ πρόσφερε τη δική του, ενώ ο ίδιος επέλεξε μια άλλη στην τύχη. Έτυχε λοιπόν να είναι το νούμερο «14». Ο Άγιαξ κέρδισε 1-0 εκείνη την αναμέτρηση και ο Ολλανδός επέμεινε στο να χρησιμοποιεί τον συγκεκριμένο αριθμό φανέλας από κει κι έπειτα. Έτσι, το νούμερο «14» έμεινε στην ιστορία, τόσο του Άγιαξ όσο και των «Οράνιε», συνυφασμένο με τον Κρόιφ.
? #OTD in 1970, Johan wore his number 1⃣4⃣ for the first time! #CruyffLegacy pic.twitter.com/ZFcm6ZNLyU
— Johan Cruyff (@JohanCruyff) October 30, 2021
Η «στροφή»
Κάθε Μουντιάλ μας έχει χαρίσει μια εικονική στιγμή. Σε αυτό στα γήπεδα της Γερμανίας, η στιγμή άνηκε αναμφίβολα στον Γιόχαν Κρόιφ. Σε όσα βιβλία κι αν ψάξεις για εκείνη την ντρίμπλα του στον Σουηδό, Γιαν Όλσον, δεν θα βρεις εξήγηση. Πολύ πιθανόν και ο ίδιος ο Κρόιφ να το εξηγούσε... δε θα το καταλάβαινες. Η αριστοτεχνική προσποίηση, το μαγικό άγγιγμα, «η στροφή του Κρόιφ» αποτελούν απόδειξη ότι «Το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που παίζεις με το μυαλό», όπως δήλωσε ο ίδιος.
? 45 years ago today, during the 1974 @FIFAWorldCup, the Cruyff Turn was born at the Westfalenstadion in Dortmund! ? #CruyffLegacy @FIFAcom pic.twitter.com/BZIPI1nJ5J
— Johan Cruyff (@JohanCruyff) June 19, 2019
Έχοντας αφήσει το στίγμα του ως ένας από τους καλύτερους Ευρωπαίους παίκτες όλων των εποχών, αποφάσισε να συνεχίσει από την άκρη των πάγκων. Κατάφερε να «μεταφράσει» στην τακτική του, όλες τις απόψεις που είχε ως παίκτης και έγινε ένας από τους πιο καινοτόμους προπονητές με τις «τρελές» και ενίοτε παρεξηγημένες ιδέες του.
Στόχος του ήταν η ομάδα του να κυριαρχεί σε κάθε θέση μέσα στο γήπεδο, να σκοράρει, να διασκεδάζει με την μπάλα. Η άμυνα δεν ήταν ποτέ προτεραιότητα. Ο τερματοφύλακας της Μπαρτσελόνα, Αντόνι Θουμπιθαρέτα, τον ρώτησε κάποτε πώς ήθελε η ομάδα να υπερασπιστεί μια στημένη φάση. «Που θες να ξέρω;», απάντησε ο Γιόχαν. «Εσύ αποφασίζεις. Εσένα σε ενδιαφέρει περισσότερο πώς θα υπερασπιστείς τη γωνία σου παρά εμένα».
Ωστόσο, με τις συγκεκριμένες μεθόδους, πέτυχε ξανά και πέτυχε... πολύ! Τέσσερα σερί πρωταθλήματα, ένα κύπελλο Ισπανίας και φυσικά το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών της Μπαρτσελόνα το 1992, μεταξύ άλλων. Βέβαια το μεγαλύτερο επίτευγμά του ως προπονητής, αυτό που ξεπερνά κάθε τίτλο, ήταν η ικανότητα που είχε στο να «γεννά» ποδοσφαιριστές και να τους μεταλαμπαδεύει τα δικά του χαρίσματα.
Τα ρεκόρ της Μπαρτσελόνα στην ανάπτυξη παικτών και την προπονητική τα τελευταία 15 χρόνια έχουν τις ρίζες τους στην κληρονομιά του Κρόιφ. Ο Πεπ Γκουαρδιόλα, ο Λουίς Ενρίκε ακόμα και ο Τσάβι είναι προϊόντα της σχολής και του στυλ του ποδοσφαίρου του και η σχεδόν αδιάκοπη συνέχεια από το 2004 και τη περίοδο του Φρανκ Ράικαρντ μέχρι σήμερα είναι ένα μνημείο της διαρκούς επιρροής του Κρόιφ.
Κανένας άλλος άνθρωπος δεν έχει τέτοια επιτυχία και αντίκτυπο στο ποδόσφαιρο τόσο εντός όσο και εκτός αυτού, όσο ο Γιόχαν Κρόιφ.
Μπορείς να ονομάσεις δέκα, είκοσι, τριάντα παίκτες και προπονητές πιο πετυχημένους από εκείνων σε θέμα τίτλων. Μπορείς να ονομάσεις 5-6 καλύτερους από αυτόν στο χορτάρι. Σίγουρα όμως δε μπορείς να ονομάσεις κάποιον που κατανόησε «το αναθεματισμένο το ποδόσφαιρο» όπως εκείνος. Άλλοι είχαν ταλέντο, άλλοι απλά είχαν τύχη. Ο Κρόιφ και τίποτα από αυτά να μην είχε, πάλι θα πετύχαινε!
Αυτό το κείμενο για την ολλανδική ιδιοφυΐα, θα μπορούσε να «κλείσει» με χίλιους διαφορετικούς τρόπους, αλλά όταν μια ιδιοφυΐα μιλά, καλό είναι εμείς οι υπόλοιποι να σωπαίνουμε και να κρατάμε σημειώσεις...
«Επέλεξε τον καλύτερο παίκτη σε κάθε θέση και θα καταλήξεις όχι με μία δυνατή ενδεκάδα, αλλά με έντεκα δυνατές μονάδες»
«Γιατί να μην μπορείς να νικήσεις μια πιο πλούσια ομάδα; Δεν έχω δει ποτέ ένα τσουβάλι με λεφτά να βάζει γκολ»
«Όταν παίζεις σε ένα αγώνα είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι θα έχει τη μπάλα στα πόδια σου για περίπου τρία λεπτά κατά μέσο όρο. Το σημαντικό λοιπόν είναι τι κάνεις τα υπόλοιπα 87 λεπτά. Αυτό που καθορίζει το αν είσαι καλός παίκτης ή όχι»
«Στις ομάδες μου, ο τερματοφύλακας είναι ο πρώτος επιτιθέμενος και ο επιθετικός ο πρώτος αμυνόμενος»
«Οι παίκτες που δεν είναι αληθινοί ηγέτες αλλά προσπαθούν να γίνουν, πάντα κατακρίνουν έντονα άλλους παίκτες μετά από ένα λάθος τους. Οι αληθινοί ηγέτες μέσα στον αγωνιστικό χώρο ήδη υποθέτουν ότι οι άλλοι θα κάνουν λάθη»
«Τι είναι η ταχύτητα; Ο αθλητικός Τύπος συχνά συγχέει την ταχύτητα με την διορατικότητα. Δείτε, αν αρχίσω να τρέχω λίγο νωρίτερα από κάποιον άλλο, φαίνομαι πιο γρήγορος»
«Υπάρχει μόνο μια στιγμή στην οποία μπορείς να φτάσεις έγκαιρα. Αν δεν είσαι εκεί, είσαι είτε πολύ νωρίς είτε πολύ αργά»
«Τεχνική δεν είναι να μπορέσεις να κάνεις τσαλιμάκια με τη μπάλα 1000 φορές. Ο καθένας μπορεί να το κάνει αυτό αν εξασκηθεί αρκετά. Και τότε μπορεί να πάει να δουλέψει σε τσίρκο. Τεχνική είναι να μπορέσεις να δώσεις την πάσα με ένα άγγιγμα, τη σωστή ταχύτητα και να τη στείλεις στο σωστό πόδι του συμπαίκτη σου»
«Πριν κάνω ένα λάθος, δεν κάνω αυτό το λάθος»
«Υπάρχει μόνο μία μπάλα, οπότε πρέπει να την έχεις»
«Αν έχεις την μπάλα, πρέπει να κάνεις το γήπεδο όσο μεγαλύτερο γίνεται και αν δεν την έχεις να το κάνεις όσο μικρότερο γίνεται»
«Δεν είμαι θρήσκος. Στην Ισπανία και οι 22 παίκτες κάνουν τον σταυρό τους πριν μπουν στον αγωνιστικό χώρο. Εάν αυτό πιάνει, όλοι αγώνες πρέπει να λήγουν ισόπαλοι»
«Οι παίκτες σήμερα μπορούν να σουτάρουν μόνο με το κουντεπιέ τους. Εγώ μπορούσα να σουτάρω με το εσωτερικό του ποδιού, με το εξωτερικό, με το κουντεπιέ και με τα δύο πόδια. Με άλλα λόγια, ήμουν έξι φορές καλύτερος από τους σημερινούς παίκτες»
«Η ποιότητα χωρίς αποτελέσματα είναι ανούσια. Τα αποτελέσματα χωρίς ποιότητα είναι βαρετά»
«Νιώθω άθλια όταν πραγματικά ταλέντα απορρίπτονται λόγω στατιστικών. Με βάση τα σημερινά κριτήρια του Άγιαξ θα με είχαν απορρίψει. Όταν ήμουν 15 δεν μπορούσα να κλοτσήσω τη μπάλα πάνω από 15 μέτρα με το αριστερό μου πόδι και 20 με το δεξί. Η τεχνική και το όραμα μου δεν είναι ανιχνεύσιμα από τους υπολογιστές»
«Το να παίζεις ποδόσφαιρο είναι πολύ απλό. Αλλά το να παίζεις απλό ποδόσφαιρο είναι το δυσκολότερο πράγμα που υπάρχει»
«Αν ήθελα να το καταλάβεις, θα το εξηγούσα καλύτερα…»
- Χέντρικ Γιόχανες Κρόιφ (25 Απριλίου 1947 - 24 Μαρτίου 2016)
www.bnsports.gr
