Το 1981 οι New York Times δημοσιεύουν ένα άρθρο με τίτλο «Στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο, ο Ζίκο συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε ο Πελέ» εκθειάζοντας τον τότε άσσο της Φλαμένγκο που με μία πραγματική παράσταση απέναντι στην Λίβερπουλ στον τελικό του Διηπειρωτικoύ Κυπέλλου είχε κάνει τους θρύλους Κένι Νταλγκλίς, Γκρέιμ Σούνες και Άλαν Χάνσεν να φαίνονται «απλοί» μπροστά του. Για τους Βραζιλιάνους και όχι μόνο, ο Ζίκο υπήρξε ότι πιο πλησιέστερο στον μεγάλο Πελέ.
Το ξεκίνημα
Ο κατά κόσμον Αρτούρ Αντούνις Κοΐμπρα γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου 1953, στη γειτονιά του Quintino Bocaiuva, στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η οικογένεια του ήταν μεσοαστική και είχε ρίζες από την Πορτογαλία. Ο μικρός Ζίκο όπως πολλά αγόρια της ηλικίας του από την Βραζιλία, ονειρευόταν να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, με τη διαφορά ότι εν τέλει αυτός έγινε ένας πραγματικός θρύλος του αθλήματος. Η αγάπη του για το ποδόσφαιρο ήταν τόσο μεγάλη που άφηνε ακόμη και το σχολείο για να παίζει ποδόσφαιρο στους δρόμους.
Ο Ζίκο αρχικά ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο σάλας με την τοπική ομάδα Juventude. Έπειτα από προτροπή ενός ραδιοφωνικού ρεπόρτερ που ήταν φίλος του πατέρα του δοκιμάστηκε επιτυχώς στα τμήματα υποδομής του μεγαλύτερου συλλόγου του Ρίο, της Φλαμένγκο και αμέσως ξεχώρισε. Αν και η σωματοδομή του δεν ήταν καλή, η Φλαμένγκο αντιλήφθηκε το ταλέντο του και μέσω προγράμματος ειδικής διατροφής και γυμναστικής τον βοήθησε να βελτιωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Μόλις σε ηλικία 14 ετών, ο Ζίκο θα γίνει μέλος της ομάδας νέων του συλλόγου και θα μετρήσει συνολικά 116 αγώνες και 81 γκολ.
Θρύλος της Φλα
Το 1971 ο «O Galinho» προήχθει στην πρώτη ομάδα και κατέκτησε το πρώτο του πρωτάθλημα Καρίοκα. Την επόμενη σεζόν ήταν βασικό στέλεχος της ομάδας, σκοράροντας 20 γκολ στο δρόμο για τον δεύτερο συνεχόμενο τίτλο. Τα επόμενα χρόνια ο Ζίκο θα ξεδιπλώσει το τεράστιο ταλέντο του και η Φλαμένγκο θα ζήσει στιγμές δόξας. Συνολικά αγωνίσθηκε στην πρώτη ομάδα της Φλαμένγκο για 18 σεζόν έχοντας 247 συμμετοχές και 135 γκολ στο πρωτάθλημα Βραζιλίας.
Στέφθηκε πρωταθλητής Βραζιλίας τέσσερις φορές (1980, 1982, 1983, 1987) ενώ το 1981, η Φλαμένγκο με αυτόν ηγέτη κατάφερε σε διάστημα τριών εβδομάδων να στεφθεί πρωταθλήτρια Νότιας Αμερικής (Copa Libertadores) και να κερδίσει και το Διηπειρωτικό Κύπελλο απέναντι στη Λίβερπουλ την οποία νίκησε με 3-0 στον τελικό. Τα νούμερα ζαλίζουν καθώς συνολικά για τη Φλαμένγκο σημείωσε 568 τέρματα σε 765 επίσημους και φιλικούς αγώνες. Αυτές οι επιδόσεις του, αν και μέσος, είναι που του έδωσαν το προσωνύμιο «λευκός Πελέ» , με τον ίδιο μάλιστα τον Πελέ να δηλώνει ότι ο Ζίκο ήταν αυτός που τον πλησίασε περισσότερο.
Ο καλύτερος παίκτης του κόσμου στο Καμπιονάτο
Μετά την απελευθέρωση της αγοράς στον Ιταλικό πρωτάθλημα το καλοκαίρι του 1983, το «Καμπιονάτο» έγινε πόλος έλξης για πολλούς μεγάλους ποδοσφαιριστές της περιόδου με τον τότε 30χρονο Ζίκο να μην αποτελεί φυσικά εξαίρεση. Η Ουντινέζε ήταν αυτή η οποία πρόσφερε συνολικά 4.000.000 δολάρια για την απόκτηση του και παρόλο που ξέσπασε μεγάλος σάλος για το που βρήκαν τα χρήματα οι «μπιανκονέρι» η μεταγραφή έγινε. Ο Ζίκο έμεινε στην Ιταλία για ενάμισι χρόνο και κατέγραψε 39 συμμετοχές με 22 γκολ. Οι αρκετοί τραυματισμοί καθώς και η έλλειψη στόχων της Ουντινέζε τον έκαναν να πάρει την απόφαση της επιστροφής στην πατρίδα και την Φλαμένγκο.
Η επιστροφή στην Βραζιλία δεν ήταν εύκολη για τον «Arthurzico» καθώς στην πρώτη χρονιά τραυματίστηκε σοβαρά στο αριστερό του γόνατο και χρειάστηκε να κάνει τέσσερα χειρουργεία για να το αντιμετωπίσει. Τον Δεκέμβριο του 1989 ο 37άρης πια Ζίκο αποσύρθηκε από την ενεργό δράση και με την Φλαμένγκο να τον τιμά ως τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή στην ιστορία της.
Επιστροφή στη δράση
Έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ενασχόλησης με την πολιτική, διατελώντας Υπουργός Αθλητισμού της Βραζιλίας, ο Ζίκο αποδέχθηκε την πρόταση για επιστροφή στην ενεργό δράση για να παίξει στην Ιαπωνική Σουμιτόμο Μέταλς η οποία θα μετονομαστεί αργότερα σε Κασίμα Άντλερς. Με την φανέλα της Κασίμα αγωνίστηκε για τέσσερα έτη και πέτυχε συνολικά 56 γκολ σε 75 αγώνες. Το 1994 θα έρθει το οριστικό τέλος σε μια μυθική καριέρα ενώ σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την μεγάλη συνεισφορά του στην ανάπτυξη του αθλήματος στη χώρα, η διοίκηση της Κασίμα τοποθέτησε στο γήπεδο ένα άγαλμά του.
Με την Σελεσάο
Πέρα από την Φλαμένγκο, μεγάλη αγάπη για τον Ζίκο υπήρξε και η Εθνική ομάδα. Με το εθνόσημο θα αγωνιστεί σε 71 παιχνίδια και θα σκοράρει 48 φορές. Από το ντεμπούτο του στις 25 Φεβρουαρίου 1976, σε έναν αγώνα ενάντια στην Ουρουγουάη στο Μοντεβιδέο όπου και σκόραρε, ο Ζίκο θα αποτελέσει αναντικατάστατο στέλεχος της Σελεσάο σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις. Θα αγωνιστεί σε τρία Παγκόσμια Κύπελλα (Αργεντινή '78, Ισπανία '82, Μεξικό '86) έχοντας 14 συμμμετοχές και 5 γκολ χωρίς ωστόσο να καταφέρει να στεφθεί Παγκόσμιος πρωταθλητής. Τελευταία του εμφάνιση με την Εθνική ήταν ο χαμένος προημιτελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1986 απέναντι στην πρωταθλήτρια Ευρώπης Γαλλία στο στάδιο της Γουαδαλαχάρας στο οποίο μάλιστα είχε και το ένα από τα τρία συνολικά πέναλτι που έχασε σε όλη του την καριέρα (73 στα 76).
Ως προπονητής
Μετά την απόσυρση από την ενεργό δράση ο Ζίκο ασχολήθηκε με την προπονητική. Ως βοηθός του προπονητή Μάριο Ζαγκάλο συμμετείχε με την Εθνική Βραζιλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γαλλίας το 1998. Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ν.Κορέας-Ιαπωνίας το 2002 ανέλαβε ως πρώτος προπονητής των «Σαμουράι» και κατάφερε να οδηγήσει την ομάδα προς την κατάκτηση του Ασιατικού Κυπέλλου το 2004 και την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γερμανίας το 2006 ωστόσο η κακή παρουσία της Ιαπωνίας στο τουρνουά τον οδήγησαν σε παραίτηση.
Αμέσως μετά ανέλαβε την ομάδα της Φενερμπαχτσέ με την οποία κατέκτησε το πρωτάθλημα στην Τουρκία και παράλληλα οδήγησε την ομάδα για πρώτη φορά στα προημιτελικά του Champions League, όπου αποκλείσθηκε απ' την Τσέλσι. Επόμενοι σταθμοί στην προπονητική καριέρα του μεγάλου Βραζιλιάνου αποτέλεσαν οι Μπούνιοντγκορ, ΤΣΣΚΑ Μόσχας ενώ το 2009 έκανε και ένα πέρασμα από την χώρα μας αναλαμβάνοντας τον Ολυμπιακό χωρίς ωστόσο επιτυχία. Αργότερα, προσλήφθηκε από την Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου του Ιράκ όπου έμεινε μέχρι το 2014. Τελευταίοι προορισμοί για τον Βραζιλιάνο θρύλο αποτέλεσαν οι Αλ Γκαράφα και Γκόα.
Αντώνης Κεφαλωνίτης
www.bsports.gr
