Σαν σήμερα φεύγει από την ζωή σε τροχαίο δυστύχημα ο σπουδαίος φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ, ένα πνεύμα ελεύθερο και αντισυμβατικό, ο οποίος είχε μια τεράστια αγάπη: Το ποδόσφαιρο. Το BN Sports γράφει για την ιδιαίτερη σχέση του Γάλλου διανοούμενου με την στρογγυλή θεά.
Γράφει ο Θοδωρής Βασίλης
«Όσα γνωρίζω περί ηθικής τα οφείλω στο ποδόσφαιρο», Αλμπέρ Καμύ. Για τον Γάλλο διανοητή το ποδόσφαιρο δεν ήταν ένα απλό άθλημα, αλλά ένα μάθημα ζωής, ίσως κι ένα απωθημένο λόγω του γεγονότος ότι δεν κατάφερε ποτέ να γίνει ποδοσφαιριστής. Ο ρομαντικός αυτός αντικομφορμιστής ο οποίος διατηρούσε στενούς δεσμούς με το ελευθεριακό κίνημα της εποχής του, δεν απώλεσε ποτέ το πάθος του για το ποδόσφαιρο.
Στις 16 Οκτωβρίου του 1957, ο Καμύ έπαιρνε το δείπνο του σε ένα εστιατόριο στην καρδιά του Καρτιέ Λατέν του Παρισιού όταν ξαφνικά μπροστά του εμφανίστηκε ένας νεαρός άνδρας από το γραφείο του εκδότη του ο οποίος τον ενημέρωνε γι αυτό που είχαν ανακοινώσει στο ραδιόφωνο: Ήταν ο νέος κάτοχος του Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Μια εβδομάδα αργότερα, ο Καμύ έδινε συνέντευξη στην γαλλική τηλεόραση. Ωστόσο, η συνέντευξη δεν γινόταν σε ένα άνετο στούντιο αλλά σε ένα ιδιαίτερο μέρος, στο γήπεδο. Εκείνην την ημέρα στο «Παρκ ντε Πρενς» η Ρασίνγκ Παρί φιλοξενεί την Μονακό. Ανάμεσα στους 35.000 θεατές βρισκόταν και ο Γάλλος συγγραφέας. Σε μια ανύποπτη φάση ο τερματοφύλακας της Ρασίνγκ κάνει λάθος υπολογισμό στην μπάλα και αμέσως η κάμερα και ο δημοσιογράφος γυρίζουν προς τον Καμύ για να τον ρωτήσουν για την γκάφα του τερματοφύλακα. Ο ίδιος ζητάει από τον δημοσιογράφο να μην είναι πολύ σκληρός στην κριτική του. «Ας μην τον καταδικάσουμε. Όταν βρεθείς στη θέση του καταλαβαίνεις πόσο δύσκολο είναι».
Αυτή ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που ένας αποδέκτης του βραβείου Νόμπελ έχει δώσει συνέντευξη σε ποδοσφαιρικό αγώνα. Και αυτό δείχνει πως για τον Καμύ το ποδόσφαιρο δεν ήταν απλά μια συμπάθεια. Το 1959, λιγότερο από ένα χρόνο πριν πεθάνει, σε μια άλλη συνέντευξή τόνιζε πως το γήπεδο του ποδοσφαίρου μαζί με το θέατρο, αποτελούσαν ένα από τα δύο «πραγματικά πανεπιστήμιά» του. Στο άθλημα αυτό, ένας από τους μεγαλύτερους Γάλλους συγγραφείς του 20ου αιώνα εντόπισε τις πιο ισχυρές και πολύτιμες μορφές συνείδησης. Στο δράμα της σάρκας του παιχνιδιού, ένιωσε τον εαυτό του μάρτυρα της πληρότητας της ζωής, σε όλο της το πάθος και όλες τις σωτήριες χάρες της.
Για τον Καμύ ο καθένας μας είναι καταδικασμένος από τον κόσμο, κι έχει ένα ογκόλιθο να μετακινήσει σε όλη του την ζωή. Στη φιλοσοφία του Καμύ, το νόημα και η αξία πηγάζουν από μια προκλητική και προσωπική δημιουργικότητα. Ήταν ένας εκστατικός μηδενισμός. Η αναζήτηση θα αποτύχει, είπε ο Καμύ, όλοι το ξέρουμε, είτε μας αρέσει είτε όχι. Στο «άγριο και περιορισμένο σύμπαν του ανθρώπου», όλοι μπορούμε να βρούμε τρόπους να επωμιστούμε τον ογκόλιθο μας με ένα αποφασιστικό, προκλητικό χαμόγελο.
Και για τον Καμύ, το ποδόσφαιρο ήταν ένα από εκείνα τα πράγματα που «αναιρεί τους θεούς και υψώνει βράχους». Πολύ πριν γράψει για τον Σίσυφο, ερωτεύτηκε το ποδόσφαιρο. Όπως πολλοί από τους μεγαλύτερους παίκτες, ανακάλυψε την αγάπη του στη φτώχεια. Ο Καμύ ήταν ορφανός πολέμου, που μεγάλωσε μέσα στην ένδεια σε μια παραγκούπολη του Αλγερίου από μια αναλφάβητη ανύπαντρη μητέρα. Η γιαγιά του τον έβαζε συνέχεια τιμωρία επειδή έπαιζε ποδόσφαιρο και φοβόταν ότι θα χαλάσει τα παπούτσια του.
Όμως αυτό δεν τον πτόησε και το 1929 θα αγωνιστεί στην ομάδα του σχολείου του ως τερματοφύλακας. Μάλιστα το 1937 πήρε μέρος σε αγώνα επίλεκτων από το Αλγέρι εναντίον επαγγελματικού γαλλικού συλλόγου, στο Παρίσι, έχοντας συμπαίκτες τους μετέπειτα γνωστούς παίκτες Μπεν Μπουαλί και Ζα Σερόν. Φοιτώντας, αργότερα, στο Πανεπιστήμιο υπήρξε μέλος της ποδοσφαιρικής ομάδας Ρασίνγκ, ενώ δέχτηκε πρόταση να γίνει επαγγελματίας παίκτης από δυο τουλάχιστον συλλόγους. Η φυματίωση όμως θα βάλει τέλος στο όποιο όνειρό του να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής.
Η αγάπη του όμως για την στρογγυλή θεά παρέμενε. Ο Πρώτος Άνθρωπος – το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που δούλευε την εποχή του θανάτου του – ακολουθεί ένα νεαρό αγόρι που ονομάζεται Ζακ. Στην παιδική ηλικία, το ποδόσφαιρο είναι το «βασίλειο» του Ζακ και στην εφηβεία είναι «εμμονή» με το παιχνίδι. Ο Ζακ ουσιαστικά ήταν ο Καμύ, του οποίου οι πρώτες εμπειρίες από το παιχνίδι ποδοσφαίρου έλαβαν χώρα στις αλάνες της Αλγερίας με «μια μπάλα φτιαγμένη από κουρέλια».
Το ποδόσφαιρο για τον Γάλλο διανοούμενο είχε μια εσωτερική τάξη σε έναν παράλογο κόσμο. Αντίθετα με την υποκρισία των ελιτίστικων σπορ, το ποδόσφαιρο ήταν απλό κι εύκολα κατανοητό. Αυτή η απλότητα ήταν που το έκανε μαζικό και δημοφιλές. Και παρότι απλό, είχε την δυναμική για να στείλει το μήνυμα του. Ο ίδιος αναφερόταν σε ένα είδος απλής ηθικής για την οποία έγραψε στα πρώτα του δοκίμια, μια ηθική του να τηρείς τους φίλους σου, να εκτιμάς το θάρρος και το δίκαιο παιχνίδι. Ο Καμύ πίστευε ότι οι άνθρωποι της πολιτικής και της θρησκείας προσπαθούν να μας μπερδέψουν με περίπλοκα ηθικά συστήματα για να κάνουν τα πράγματα να φαίνονται πιο περίπλοκα από ό,τι είναι στην πραγματικότητα, σε μια προσπάθεια να ταιριάζουν με τις δικές τους πρακτικές.
Γι αυτό και θα έπρεπε ο καθένας να κοιτάξει την απλή ηθική που προσφέρει ένας ποδοσφαιρικός αγώνας παρά τους πολιτικούς και τους φιλοσόφους. Και αυτή είναι η δύναμη του ποδοσφαίρου, όσο πιο απλό φαίνεται στο μάτι, τόσο πιο βαθύ νόημα έχει.
www.bnsports.gr
