«Ιστορία δεν είναι οι ημερομηνίες και οι πόλεμοι. Ιστορία είναι το ανίκητο πρωτοποριακό πνεύμα του ανθρώπου». Τα λόγια του Χένρι Φορντ ταιριάζουν γάντι στον Τόνι Κόλινς, τον πρώτο μαύρο προπονητή στο αγγλικό ποδόσφαιρο.
Για κάποιους η ημερομηνία ορόσημο του Κόλινς ήταν η 26η Απριλίου του 1962 που κατάφερε να φτάσει στον τελικό του League Cup με την Ροτσντέιλ. Η αληθινή ιστορία αυτού του ανθρώπου ήταν τα λόγια του προέδρου της ένωσης προπονητών, Χάουαρντ Γουίλκινσον: «Ο Κόλινς ήταν ένας αληθινός πρωτοπόρος του ποδοσφαίρου».
Πάμε να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, σκαλίζοντας την πορεία του πρώτου μαύρου προπονητή στην Αγγλία. Ο Τόνι Κόλινς γεννήθηκε στις 19 Μαρτίου του 1926 από την 17χρονη Λου Κόλινς. Ο πατέρας του Κόλινς, δεν αναφερόταν στο πιστοποιητικό γέννησής του. Η Λου αποφάσισε πως το καλύτερο για το παιδί της ήταν να μεγαλώσει με τους γονείς της, κι έτσι ο Κόλινς πέρασα τα πρώτα του χρόνια στο δυτικό Λονδίνο και συγκεκριμένα στην Οδό Πορτομπέλο. Οι θείοι και οι θείες του Κόλινς, ήταν για αυτόν τα «αδέρφια» του και ως μεγαλύτεροι πάντα τον προστάτευαν.
Το 1944 ήταν η χρονιά που ο Κόλινς κατατάχθηκε στον στρατό και εγκαταστάθηκε στη Νάπολη για τρία χρόνια. Εκεί οργάνωνε συχνά αγώνες ποδοσφαίρου με τους υπόλοιπους στρατιώτες, δείχνοντας πως είχε αδυναμία στη «στρογγυλή θεά». Βέβαια, ο Κόλινς είχε σειρήνες κι από το χώρο του μποξ, καθώς ο προπονητής του επέμενε πως «θα έβγαζε λεφτά χάρη στο αριστερό του». Τελικά το 1947 ο Κόλινς φεύγει τιμητικά από τη υπηρεσία του στο στρατό και φτάνει η στιγμή που περνάει δοκιμαστικό στη Σέφιλντ Γουένσντεϊ.
Μετά το δοκιμαστικό, ο Κόλινς υπογράφει επαγγελματικό συμβόλαιο, αλλά δεν παίρνει ποτέ την ευκαιρία να αγωνιστεί με την πρώτη ομάδα της Σέφιλντ Γουένσντεϊ. Η έλλειψη ευκαιριών τον κάνουν να μετακομίσει στη Γιορκ Σίτι που αγωνιζόταν στη Third Division North. Αργότερα θα αγωνιστεί στις ομάδες: Γουότφορντ, Νόριτς, Τορκί και Κρίσταλ Πάλας. Μάλιστα έγινε ο πρώτος μαύρος ποδοσφαιριστής της Κρίσταλ Πάλας το 1957. Τελευταία ομάδα που αγωνίστηκε ο Κόλινς ήταν η Ρότσντεϊλ, όπου μετακόμισε το 1959.
Οι ποδοσφαιριστές της Ρότσντεϊλ τον αγάπησαν και τον ώθησαν το 1961 να γίνει προπονητής της ομάδας! Έτσι κι έγινε, με τον Κόλινς να αποτελεί τον πρώτο μαύρο προπονητή στο αγγλικό ποδόσφαιρο. Του πήρε μόλις έναν χρόνο για να οδηγήσει τη Ρότσντεϊλ στον πρώτο τελικό, αλλά η Νόριτς αποδείχθηκε πιο δυνατή ομάδα και κατέκτησε το League Cup κερδίζοντας 4-0. Για να καταλάβει κανείς τι κατάφερε ο Κόλινς, αρκεί να αναφέρουμε πως από το 1962 η μόνη ομάδα τέταρτης κατηγορίας που έφτασε στον τελικό του League Cup ήταν η Μπράντφορντ Σίτι το 2013. Νικήτρια ήταν η Σουόνσι με 5-0 αλλά μπορεί να αντιληφθεί κανείς την αξία να φτάσεις στον τελικό όταν αγωνίζεσαι στην τέταρτη κατηγορία…
Στη Ρότσντεϊλ υπήρξαν σημαντικά προβλήματα που ταλάνιζαν την ομάδα, κυρίως οικονομικής φύσεως αλλά και συνεχείς διαφωνίες στα διοικητικά συμβούλια της ομάδας. Αυτές οι συνθήκες οδήγησαν τον Κόλινς να φύγει από τη Ρότσντεϊλ καθώς ένιωθε πως το πλάνο του δεν μπορούσε να εφαρμοστεί. Σε εκείνο το σημείο, αναδείχθηκε ένα μεγάλο προτέρημα που είχε ο Κόλινς, να εντοπίζει ποδοσφαιριστές με ταλέντο…
Το 1968 γίνεται βοηθός του Άλαν Ντάικς στη Μπρίστολ Σίτι και παράλληλα αναλαμβάνει αποστολές σκάουτινγκ. Καταφέρνει να εντοπίσει ποδοσφαιριστές όπως ο Τζέρι Γκόου, ο Τομ Ρίτσι και ο Ντίκι Ρουκς. Η δουλειά του αναγνωρίζεται κι έτσι ο Κόλινς αναλαμβάνει ως αρχισκάουτερ της Λιντς, βοηθώντας τον σπουδαίο Ντον Ρέβι. Η κόρη του, Σαρίτα δηλώνει χαρακτηριστικά για τον Κόλινς: «Ήταν μια κινητή εγκυκλοπαίδεια. Μπορούσε να θυμηθεί τα πάντα στους αγώνες». Το «γερακίσιο μάτι» του Κόλινς βοήθησε τη Λιντς να φτάσει στον τελικό του ευρωπαϊκού κυπέλλου το 1975 απέναντι στη Μπάγερν Μονάχου. Ο Ντον Ρέβι έγινε προπονητής της εθνικής Αγγλίας και δεν θα μπορούσε να αφήσει τον Κόλινς απ’ έξω… Ο «παλιόφιλος» Κόλινς αποτέλεσε τον «Master Spy», βοηθώντας με λεπτομερέστατες αναφορές αγώνων και παικτών.
Σε παρόμοιο ρόλο υπηρέτησε τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ από το 1982 έως το 1988 συνυπάρχοντας για ένα διάστημα με τον Σερ Άλεξ Φέργκιουσον. Υπήρξε και μια παλιότερη «συνάντηση» μεταξύ Κολινς και Σερ Άλεξ, όταν η Μπρίστολ Σίτι νίκησε τη Σεντ Μίρεν. Μάλιστα ο Κόλινς ήταν ο βασικός λόγος που η Γιουνάιτεντ έχασε την υπογραφή του Τζον Μπαρνς ο οποίος πήγε στη Γουότφορντ το 1981.
Τον περασμένο Φλεβάρη ο Κόλινς έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 94 ετών. Όπως λέει η κόρη του Σαρίτα, ο Κόλινς ήταν μπροστά από την εποχή του. «Αν συγκρίνουμε με τη βίντεο ανάλυση του σήμερα, όπου μπορείς να παγώσεις την εικόνα και να μεταφερθείς όπου θες στο βίντεο, είναι πολύ διαφορετικό με παλιότερα που είχες μόνο 90 λεπτά για να παρακολουθήσεις έναν παίκτη», διαπιστώνει η Σαρίτα. Ο Κόλινς «ταξίδεψε» με τον δικό του τρόπο στη ζωή. Από τη διοργάνωση αγώνων για τους αιχμαλώτους πολέμου, μέχρι τον τελικό του League Cup με τη Ρότσντεϊλ και το χαρακτηρισμό του ως Master Spy για τον εντοπισμό παικτών. Σίγουρα αξίζει να γνωρίζει κανείς την ιστορία του πρώτου μαύρου προπονητή στο Νησί…
Αλέξανδρος Καρατσενίδης
www.bnsports.gr
