Η Βραζιλία πήγε ως φαβορί στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ισπανίας το 1982, ωστόσο δεν μπόρεσε τελικά να φτάσει ούτε καν μέχρι τα ημιτελικά, μένοντας έξω μετά την ήττα από την Ιταλία του φανταστικού Πάολο Ρόσι. Για την χαρισματική και ταυτόχρονα επαναστατική μορφή που λεγόταν Σόκρατες, το αποτέλεσμα όμως δεν είχε σημασία.
«Το να νικήσεις δεν είναι το πιο σημαντικό πράγμα. Το ποδόσφαιρο είναι μια τέχνη που πρέπει να δείχνει δημιουργικότητα. Πρέπει να απολαμβάνεις την τέχνη και να μην σκέφτεσαι αν θα νικήσεις». Σοφά λόγια, από τον ίσως πιο σοφό ποδοσφαιριστή στην ιστορία του αθλήματος, τον Σόκρατες.
Ο Βραζιλιάνος αρτίστας πράγματι δεν νοιαζόταν τόσο για τη νίκη όσο να δημιουργεί και να χαίρεται μέσα από αυτό που λάτρευε, το ποδόσφαιρο! Η παρουσία του στο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1982 στα γήπεδα της Ισπανίας έμεινε στην ιστορία και παρότι δικαιωματικά πρόκειται για το τουρνουά του φανταστικού Πάολο Ρόσι και της εθνικής Ιταλίας, ο Σόκρατες κατάφερε να βάλει την σφραγίδα του χωρίς καν να φτάσει η Βραζιλία στα ημιτελικά!
Η δύσκολη αρχή
Η προσοχή του κόσμου το καλοκαίρι του 1982 είχε στραφεί στη «σελεσάο» καθώς έφτανε στην Ισπανία ενόψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τα μέσα ενημέρωσης είχαν δώσει στην Βραζιλία τον τίτλο του μεγάλου φαβορί, δίνοντας μεγάλη έμφαση στα δύο μεγάλα αστέρια της, τον Σόκρατες και τον Ζίκο. Σε μια συνέντευξή τους, πίεσαν τον πρώτο να δώσει ένα όνομα στο στυλ παιχνιδιού της εθνικής ομάδας. Ο Σόκρατες σταμάτησε για ένα δευτερόλεπτο και απάντησε διαβολικά, «οργανωμένο χάος».
Η Βραζιλία ξεκίνησε το τουρνουά σε έναν όμιλο μαζί με την Σοβιετική Ένωση, την Σκωτία και την Νέα Ζηλανδία. Το πρώτο ματς κόντρα στους Ρώσους του Όλεγκ Μπλαχίν αποτέλεσε σκληρή μονομαχία για τους Βραζιλιάνους. Μόλις στο 35’ ο Βαλντίρ Πέρες θα κάνει τραγικό λάθος και ο Αντρέι Μπαλ έβαλε μπροστά την ομάδα του και ταυτόχρονα «δύσκολα» στη «σελεσάο». Τα λεπτά κυλούσαν βασανιστικά και το άγχος ολοένα και γινόταν μεγαλύτερο για το νούμερο ένα φαβορί της διοργάνωσης, μέχρι που μίλησε η κλάση του Σόκρατες.
Ήταν στο 76ο λεπτό όταν ο χαρισματικός άσος δέχθηκε την μπάλα, προσπέρασε το πρώτο τάκλιν, άφησε πίσω του άλλον έναν αμυντικό, προτού εξαπολύσει μία απίστευτη βολίδα, στέλνοντας την μπάλα στην αριστερή γωνία του πορτιέρο των Ρώσων. Λίγο αργότερα, ο Έντερ θα κάνει το 2-1 για την ανατροπή της Βραζιλίας στην πρεμιέρα. Ο ίδιος ο Σόκρατες θα χαρακτηρίσει το τέρμα του ως «όχι απλά ένα γκολ, αλλά έναν ατελείωτο οργασμό».
Το όνειρο σταμάτησε στην παρέα του Ρόσι
Η Βραζιλία ύστερα από την αγχωτική νίκη της πρεμιέρας στη συνέχεια ξεδίπλωσε το ταλέντο της και επικράτησε άνετα τόσο της Σκωτίας (4-1), όσο και της Νέας Ζηλανδίας (4-0). Ο Σόκρατες ήταν το ίδιο λαμπερός και απολαυστικός όπως και στην πρεμιέρα και ας μην σκόραρε κάποιο γκολ.
Η δεύτερη φάση των ομίλων έφερε την Βραζιλία στον όμιλο του «θανάτου», αντιμέτωπη με την Αργεντινή του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα και την Ιταλία του Πάολο Ρόσι. Στο μεγάλο παιχνίδι κόντρα στην «αλμπισελέστε» οι Βραζιλιάνοι έδωσαν ακόμα μία μεγάλη παράσταση επικρατώντας με 3-1, με σκόρερ τους Ζίκο, Σερζίνιο και Τζούνιορ, ενώ για τους Αργεντινούς ο Ραμόν Ντίας πέτυχε το γκολ της τιμής λίγο πριν τη λήξη του αγώνα. Ο Σόκρατες ήταν και πάλι εξαιρετικός, κάνοντας ακόμα μία αρχηγική εμφάνιση.
Πλέον το μόνο που ήθελε η «σελεσάο» για να βρεθεί στα ημιτελικά ήταν μονάχα μία ισοπαλία κόντρα στους Ιταλούς. Τα μέλη βέβαια της βραζιλιάνικης ομάδας, παίκτες και προπονητές, δεν ήθελαν να ακούν καν για ισοπαλία, ήθελαν μονάχα τη νίκη. Ο αγώνας εκείνος συγκαταλέγεται με διαφορά στους πιο ωραίους σε όλη την ιστορία του θεσμού.
Η Ιταλία πήρε το προβάδισμα με τον Ρόσι μόλις στο 5’. Ήταν η τρίτη φορά μέσα σε πέντε αγώνες που η Βραζιλία βρισκόταν πίσω στο σκορ, αλλά αυτό δεν την πτόησε καθώς η απάντηση ήταν γρήγορη και ξεκάθαρη. Ο Σόκρατες αφού πήρε την μπάλα, μπήκε στο ιταλικό «μισό», έδωσε μία ωραία μπαλιά στον Ζίκο, ο οποίος με μία έξοχη ενέργεια έδωσε και πάλι στον Σόκρατες με τακουνάκι και εκείνος εκτέλεσε χωρίς να το σκεφτεί τον Ντίνο Ζοφ, ισοφαρίζοντας σε 1-1. Σκέτη μαγεία.
Δυστυχώς για την Βραζιλία, εκείνο το ματς, έμελλε να είναι μία παράσταση στην καριέρα του Πάολο Ρόσι. Ο εμβληματικός Ιταλός έβαλε ξανά μπροστά την «σκουάντρα ατζούρα» στο 25’, ενώ όταν ο Φαλκάο ισοφάρισε εκ νέου στο 68ο λεπτό, εκείνος απάντησε ολοκληρώνοντας το χατ-τρικ του στο 74’ βάζοντας ταφόπλακα στα όνειρα των Βραζιλιάνων. Η αλήθεια είναι ότι η «σελεσάο» πληγώθηκε ανεπανόρθωτα σε εκείνο το μας από την άμυνά της ενώ από την άλλη η Ιταλία είχε τον άνθρωπο που θα την πήγαινε μέχρι το τέλος…
Απογοήτευση μεν αλλά η αναγνώριση μεγαλύτερη
Η απογοήτευση στα πρόσωπα των παικτών της Βραζιλίας ήταν εμφανής, μα η αναγνώριση για το ποδόσφαιρο που είχαν προσφέρει στη διοργάνωση ήταν ακόμα μεγαλύτερη. «Όλος ο κόσμος έχει γοητευτεί από εσάς, να το ξέρετε αυτό», είπε στους παίκτες του ο Σαντάνα, πριν φύγει για την συνέντευξη Τύπου στην οποία αποθεώθηκε από τους 300 δημοσιογράφους που ήταν εκεί.
Ο Σόκρατες μπορεί να μην στέφτηκε πρωταθλητής κόσμου, όμως όλοι έβλεπαν πόσο διασκέδαζε αυτό που έκανε. Για εκείνον, ήταν μία απόλαυση, ένα παιχνίδι που τον έκανε χαρούμενο. Έφτασε μόνο μέχρι τους «8» αλλά κατάφερε να αφήσει το σημάδι του ανεξίτηλο και να γίνει μία χαρακτηριστική φιγούρα εκείνης της διοργάνωσης στη συνείδηση όλων των θεατών…
Αντώνης Κεφαλωνίτης
