Το Μουντιάλ του Κατάρ βρίσκεται κάτι λιγότερο από έναν μήνα μακριά, με τις φωνές για μποϊκοτάζ να πληθαίνουν. Φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι ανάλογο. Σε αρκετές διοργανώσεις Παγκοσμίου Κυπέλλου στο παρελθόν έχουν υπάρξει αντιρρήσεις για τη διεξαγωγή τους, καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να συγκριθεί με το Μουντιάλ του 1978 στην Αργεντινή.
«Το Μουντιάλ της ντροπής», «Ένα Μουντιάλ βαμμένο με αίμα». Φράσεις που ακούγονται συχνά τα τελευταία χρόνια για το Μουντιάλ του 2022, ωστόσο η διοργάνωση του Κατάρ είναι ένα «τίποτα» μπροστά στα όσα συνέβησαν στο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1978.
Η 11η έκδοση του Μουντιάλ διοργανώθηκε στην Αργεντινή, η οποία από το 1976 βρισκόταν υπό τη δικτατορία του Χορχέ Βιδέλα, μια σκληρή χούντα. Βασανιστήρια, διωγμοί, εκτελέσεις ήταν μια καθημερινότητα για του χιλιάδες κατοίκους της χώρας. Η FIFA είχε αναθέσει το Παγκόσμιο Κύπελλο βέβαια στην Αργεντινή από το 1966, δέκα χρόνια πριν την χούντα και δώδεκα πριν την τελική φάση. Λογικό λοιπόν να μην γνώριζε νωρίτερα την κατάσταση που θα επικρατούσε στη χώρα της Λατινικής Αμερικής, όμως δεν φάνηκε να συγκινείται κιόλας όσο πλησίαζε η διοργάνωση.
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αντέδρασαν και ζήτησαν από τον πρόεδρο της FIFA, Ζοάο Χαβελάνζε να δώσει τη διοργάνωση στη Βραζιλία, ενώ μερικές εξ αυτών απείλησαν μέχρι και με μποϊκοτάζ. Η κατάσταση δεν άλλαξε, ούτε όταν δολοφονήθηκε από την ένοπλη αριστερή οργάνωση Μοντονέρος, ο στρατηγός Ακτίς, ο οποίος ήταν διευθυντής της οργανωτικής επιτροπής του Μουντιάλ το 1976.
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία άσκησε πιέσεις στις διαμαρτυρόμενες χώρες να λάβουν μέρος στο τουρνουά και στήριξε παράφορα την Αργεντινή, κάτι φυσικά που επιθυμούσε όσο τίποτε ο δικτάτορας. Ήταν μια τέλεια ευκαιρία για το καθεστώς της χούντας και τον Βιδέλα να χρησιμοποιήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο ως όργανο προπαγάνδας, όπως έκανε κάποτε ο Μουσολίνι. Στην πορεία βέβαια αποκαλύφθηκαν κάποιες δωροδοκίες από την Αργεντινή προς τον πρόεδρο Χαβελάνζε και τη FIFA, κάτι που δεν αποτελεί... έκπληξη.
Με την έναρξη της διοργάνωσης να πλησιάζει, οι εξαφανίσεις Αργεντίνων άρχισαν να πληθαίνουν μεταξύ των οποίων ήταν και αρκετοί ποδοσφαιριστές. Από την «αλμπισελέστε» μόνο ο αρχηγός της ομάδας Χόρχε Καρασκόσα αρνήθηκε να παίξει, δηλώνοντας ότι «δεν μπορεί να ασχολείται με το ποδόσφαιρο την ώρα που η Αργεντινή ματώνει». Πέραν του «Λόμπο» μόλις ένας ακόμη παίκτης αρνήθηκε να ταξιδέψει στη χώρα της Νότιας Αμερικής. Ο Πάουλ Μπράιτνερ, παγκόσμιος πρωταθλητής με τη Δυτική Γερμανία τέσσερα χρόνια πριν και γνωστός για τις αριστερές του πεποιθήσεις.
Βέβαια, ούτε ο Γιόχαν Κρόιφ ταξίδεψε στην Αργεντινή και επικράτησε η άποψη ότι το έκανε για πολιτικούς λόγους. Ωστόσο, όπως αποκάλυψε ο ίδιος χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 2008, λίγο πριν το Μουντιάλ, είχε δεχθεί επίθεση στο σπίτι του, με αποτέλεσμα να προτιμήσει να μείνει στη Βαρκελώνη για να είναι κοντά στην οικογένειά του.
Πιο δραστικές κινήσεις έκαναν οι παίκτες της εθνικής Σουηδίας κατά τη διάρκεια παραμονής τους στο Μπουένος Άιρες. Αντιπροσωπεία των Σουηδών ακολούθησε σε πορεία τις «Μητέρες της πλατείας Μαΐου», μίλησε μαζί τους και μετέφερε τις εντυπώσεις στον ξένο Τύπο. Οι «τρελές», όπως τις αποκαλούσε ο Βιδέλα, ήταν μητέρες, σύζυγοι ή αδελφές των εξαφανισμένων και η οργάνωσή τους είχε σκοπό τη συνάντηση με τον δικτάτορα για να πληροφορηθούν σχετικά με τον τόπο κράτηση των συγγενών τους.
Κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου ωστόσο ο Βιδέλα φρόντισε να καταστείλει κάθε προσπάθεια για διαμαρτυρία στην χώρα. Σποραδικά οι Μοντονέρος προσπαθούσαν με διάφορες ενέργειες, οι οποίες όμως δεν είχαν ανταπόκριση. Μέσα στα γήπεδα παρόλα αυτά, η διαμαρτυρία ήταν μόνιμη αν και... σιωπηρή. Σε πάρα πολλές εικόνες από εκείνο το Μουντιάλ διακρίνονται δύο μάυρες γραμμές στα κάθετα δοκάρια κάθε εστίας στα γήπεδα. Το προσωπικό των γηπέδων έβαψε αυτές τις γραμμές ως ένδειξη πένθους. Φυσικά, οι χουντικοί που ήταν άσχετοι από το ποδόσφαιρο δεν το κατάλαβαν ποτέ, αφού τους ξεγέλασαν με την πρόφαση ότι έτσι είναι το έθιμο σε κάθε Παγκόσμιο Κύπελλο.
Όσον αφορά το αγωνιστικό κομμάτι και εκεί υπήρξαν «σκιές». Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η αναμέτρηση της τελευταίας αγωνιστικής της δεύτερης φάσης μεταξύ Αργεντινής και Περού, από το αποτέλεσμα της οποία θα κρινόταν ποια ομάδα θα περνούσε στον τελικό. Η «αλμπισελέστε» ήθελε νίκη με διαφορά τεσσάρων γκολ για να πάρει το «εισιτήριο» αντί για τη Βραζιλία και τα κατάφερε επικρατώντας 6-0. Ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν οι φήμες περί «στημένου» αγώνα, όμως αυτός παραμένει η μεγαλύτερη αγωνιστική «σκιά» στην πορεία της Αργεντινής προς την κατάκτηση του πρώτου Παγκοσμίου Κυπέλλου της ιστορίας της.
Στον τελικό η Αργεντινή κέρδισε με σκορ 3-1 την Ολλανδία στην παράταση και αναδείχθηκε Παγκόσμια Πρωταθλήτρια. Η απονομή του τροπαίου έγινε από τον δικτάτορα Βιδέλα και άλλους εκπροσώπους του καθεστώτος και γι' αυτό η αποστολή της Ολλανδίας προτίμησε να μην παραστεί για να πάρει τα αργυρά μετάλλιά της. Κι εδώ όμως υπάρχει ακόμα μια «πληγή» για τη διοργάνωση.
Περίπου 1,5 χιλιόμετρο από το Μονουμεντάλ που διεξήχθη ο τελικός, στην ESMA, μια στρατιωτική σχολή, αντικαθεστωτικοί ήταν φυλακισμένοι και υπέμεναν φρικτά βασανιστήρια. Ήταν ένα από τα πολλά μέρη στα οποία εξαφανίστηκαν οι «αγνοούμενοι» της χούντας. Εκείνη ειδικά την ημέρα οι πολιτικοί κρατούμενοι εξαναγκάστηκαν να πανηγυρίσουν για την κατάκτηση του Μουντιάλ. Ήταν υποχρεωμένοι να πανηγυρίσουν για να μην πεθάνουν.
Βασίλης Βασιλείου
www.bnsports.gr
