Γράφει ο Νικόλας Κανελλόπουλος
«Αυτοί εκεί δεν έχουν ιδέα από μπάλα. Κανόνισε να με πάρουν στην ομάδα.», παροτρύνει τη μητέρα του το δεκάχρονο αγόρι. Πώς ένα μικρό παιδί, μπορεί να ζητά κάτι τέτοιο; Ή μάλλον, μ’ αυτόν τον τρόπο που ξεφεύγει του αυθορμητισμού της ηλικίας. Ή μήπως τον επιβεβαιώνει, άραγε, ως προς την ειλικρίνεια και την αυθεντικότητά του; Η διατύπωση δε συνιστά επιθυμία απλά ή, πόσο μάλλον, καπρίτσιο, αλλά ξεκάθαρη δήλωση… επαγγελματικού προσανατολισμού. Ιδιότυπη στον τρόπο της, ξεχωριστής λόγω της σιγουριάς της. Ήταν αυτή η φλόγα στην παιδική καρδιά για να μείνει στην Ιστορία.
Αυτό που ονομάζουμε «προσωπικότητα», έμφυτη σίγουρα σε μεγάλο βαθμό, υπάρχει και φαίνεται πάντα και, όπως ο… έρωτας, δεν κοιτά χρόνια. Στην τελική, παιδιά είναι, συνώνυμό τους φυσικό το παιχνίδι, όλα λίγο – πολύ κάποτε έπαιξαν μπάλα και, μέχρι να μεγαλώσουν, φανέρωσαν ήδη (τότε ασυνείδητα στην παιδική τους άγνοια ακόμη) τη σχέση τους μαζί της και η ζωής τους μπήκε αυθόρμητα και ασταμάτητα στο αυλάκι όπως πάντα. Όπως σε όλους και για όλα. Κάποια απλώς «περαστικοί», άλλα ήθελαν, αλλά δεν μπορούσαν, άλλα πάλι «το είχαν», μα δεν τα κατάφεραν, κάθε ένα έπαιρνε ό,τι του άξιζε. Έκαστος στο είδος του, εν ολίγοις. Πόσοι, όμως, συνέδεσαν το πεπρωμένο τους μαζί της;
Ορισμένοι παρεκκλίνουν από τη μετριότητα της μάζας και χαράσσουν το δικό τους δρόμο – γι’ αυτό και απορρίπτονται. Η καινοτομία τους συμβολίζει το φόβο του αγνώστου, αντί για την πρόοδο, μέχρι η Ιστορία να δικαιώσει το πεφωτισμένο μυαλό τους ως τον ορισμό της τομής στη λεπτή γραμμή του πριν και του μετά της. Ο δεκάχρονος Γιόχαν μπαίνει στις ακαδημίες του Άγιαξ και από τότε υφαίνει το ριζικό του με την εξέλιξη και εξάπλωσή της. Σαν να το είχε σκοπό εξ αρχής. Σαν άλλος προφήτης. Μόνο που αυτός, σε αντίθεση με άλλους θρησκευτικούς, επικράτησε. Την υπηρέτησε, την καθόρισε και τη διέδωσε με τους όρους του και τις διδαχές του. Ήταν ανώτερος κι απ' το δικό του παράσημο του καλύτερου ποδοσφαιριστή του περασμένου αιώνα. Έγινε ιδέα.
8 years without you, Johan, but your legacy will live on forever. ❤️ #CruyffLegacy pic.twitter.com/ikHzKuCdNE
— Johan Cruyff (@JohanCruyff) March 24, 2024
Η κληρονομιά του είναι αυτή ακριβώς η τελειότητα στην εφαρμογή του ιδεαλιστικού προτύπου του «όμορφου παιχνιδιού» - όλοι αποτελούν ζωτικό μέρος του και… δαρβινικά και μόνο κριτήριο πρέπει να είναι το ίδιο το παιχνίδι, μέσω ακριβώς των μερών αυτών: σπουδαίοι παίκτες, μεγάλοι προπονητές, οι εμπνεύσεις, η φανατική εξέδρα και φυσικά η πεμπτουσία του παιχνιδιού, τα γκολ, όλα τίθενται στην υπηρεσία της μπάλας. Από αυτή ξεκινούν, μέσω αυτής πραγματώνονται και σ’ αυτήν επιστρέφουν. «Ένας προπονητής που δεν διδάσκει, πρέπει να κάνει άλλη δουλειά», έλεγε. Δάσκαλος, ηγέτης, ιδεολογικός πρέσβης και αρτίστας μαζί.
Η ίδια αυτή γεμάτη από ματαιώσεις Ιστορία, βρίθει επίσης από τις περιπτώσεις όσων μικρών έκαναν τη φαντασία πραγματικότητα, ξεκινώντας, συχνά μάλιστα (ή ως επί το πλείστον), σε συνθήκες αντίξοες, και ως εκ τούτου προσέδωσαν στην επιτυχία τους τον απαραίτητο αναζωογονητικό ρομαντισμό για την τροφοδότηση των όνειρα της επόμενης γενιάς. Κάπου εδώ οι πραγματικά ξεχωριστοί συναντώνται με τα όρια του μύθου – τον διαμορφώνουν οι ίδιοι και το όνομά τους είναι το σύμβολο της κληρονομιάς τους· η διαχρονικότητα αυτής ορόσημο ανά τα χρόνια. Όχι μόνο για την αμέσως επόμενη γενιά, αλλά και για την επόμενη της επόμενης, στο διηνεκές του πανδαμάτωρα χρόνου.
«Κατά μία έννοια, είμαι, μάλλον, αθάνατος», δήλωσε κάποτε. Με πλήρη επίγνωση του τέλους που έρχεται αναπόφευκτα για όλους, αλλά και την ίδια στιγμή με την βεβαιότητα πως θα συνεχίσει να υπάρχει, ακριβώς γιατί άφησε κληρονομιά – όσοι δημιουργούν το μέλλον, ίσως και να το αναγνωρίζουν αυτό. Η ανεξίτηλη γραφή του ριζικού τους στο ατέρμονο ρολόι των αιώνων ήταν κάποτε το νέο πεπρωμένο· γίνεται το μωσαϊκό και η αφετηρία για όσους έρχονται. Είναι αυτό που οι άνθρωποι ρεαλιστικά, ρομαντικά και ματαιόδοξα ονομάζουμε «αθανασία»…
