Γράφει ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος
Λίγα εκατοστά πιο ψηλά ή πιο χαμηλά, λίγα εκατοστά προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση μπορούν να αλλάξουν τη ζωή ενός ποδοσφαιριστή, μιας ομάδας, μιας χώρας, ακόμα και ολόκληρη την ποδοσφαιρική ιστορία. Πριν 43 χρόνια, στις 25 Ιουνίου του 1978, ο Ολλανδός Ρόμπι Ρένζενμπρινκ βίωσε για τα καλά αυτό το παιχνίδι της ζωής.
Μπουένος Άιρες. Στάδιο «Μονουμεντάλ», 70.000 Αργεντίνοι και ο στρατηγός Βιντέλα στις κερκίδες περιμένουν απλά να περάσει το απόγευμα και να στεφθούν παγκόσμιοι πρωταθλητές. Τι κι’ αν οι Ολλανδοί αποτελούν παγκόσμια ποδοσφαιρική δύναμη. Τι κι’ αν προέρχονται από έναν ακόμα τελικό στο προηγούμενο Μουντιάλ. Ο κόσμος τους αντιμετωπίζει ως θηράματα στην αρένα.
Παρ' όλα αυτά, τα πράγματα δεν εξελίσσονται ακριβώς όπως τα περιμένουν. Ο Κέμπες ανοίγει το σκορ, αλλά ο Ντικ Νανίγκα στο 81' ισοφαρίζει παγώνοντας τους οπαδούς στην εξέδρα. Το ρολόι σημαδεύει το ενενηκοστό λεπτό, ο Ιταλός Γκονέλα κοιτάει το ρολόι του και με το σκορ στο 1-1, η Ολλανδία κάνει μία τελευταία επίθεση από ένα φάουλ. Η βαθιά μπαλιά του Κρολ καταλήγει πλάγια αριστερά στον Ρένζενμπρινκ. Αυτός απλώνει το πόδι και προλαβαίνει την έξοδο του Φιλιόλ. Σιγή...
Τα επόμενα εκατοστά του δευτερολέπτου κρίνουν το ποιος από τους δύο φιναλίστ θα σηκώσει το κύπελλο στον ουρανό του Μπουένος Άιρες. Το Μαρακανά του 1950 αρχίζει να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα καθώς κάποιοι κλείνουν τα μάτια! Ο Αργεντίνος εξαιρετικος αριστερός μπακ Ταραντίνι σκέφτεται: «Καλύτερα να πεθάνω τώρα, παρά στην φυλακή», οπως εξιστορεί κάποια χρόνια αργότερα. Ο (συνήθως απίστευτα συγκρατημένος) Αυστριακός Ερνστ Χάπελ, που είναι στον πάγκο των Ολλανδών, πετιέται από τη θέση του. Η μπάλα χτυπά στο δοκάρι και εξοστρακίζεται στα πλάγια, η ευκαιρία χάνεται.
Το παιχνίδι οδηγείται στην παράταση, όπου ο Μάριο Κέμπες με τον Μπερτόνι χαρίζουν στην Αργεντινή το πρώτο της τρόπαιο, επικρατώντας με 3-1. Ο Ρένζενμπρινκ χάνει την ευκαιρία να λογίζεται στην ίδια βαθμίδα με τον Γιόχαν Κρόιφ και ο Χάπελ να είναι ίσως στις συνειδήσεις ο κορυφαίος προπονητής όλων των εποχών. Για μερικά εκατοστά πιο δεξιά ή πιο αριστερά...
Ο συμπαίκτης του Ρένζενμπρινκ (και μετέπειτα άσος του Απόλλωνα Σμύρνης) Ρενέ Φαν Ντε Κέρκοφ θα μου εκμυστηρευτεί το 1982, όταν ήρθε στα μέρη μας, πως: «αυτή ήταν η στιγμή μας. Είχα σηκώσει τα χέρια μου ψηλά να πανηγυρίσω. Αλλά κράτησε μόνο για μια στιγμή». Η εικόνα του, πεσμένου στο έδαφος με το που σφύριξε ο διαιτητής τη λήξη του ενενηντάλεπτου, παραμένει χαραγμένη στις μνήμες. Ο Χάπελ στην αυτοβιογραφία του έλεγε πως ακόμα και αν η μπάλα ήταν γκολ, ο Ιταλός διαιτητής θα κρατούσε όσο χρόνο χρειαζόταν επιπλέον σε καθυστερήσεις για να μπορέσει η Αργεντινή να ισοφαρίσει!
Η συνάντηση με τον Ρόμπι
Τον Ρένζενμπρινκ μπόρεσα να τον εντοπίσω το 2017 μέσω του εκδοτικού οίκου που έβγαλε το βιβλίο του. Για πάρα πολλά χρόνια είχε απομακρυνθεί πλήρως από το προσκήνιο και όπως λέει ο ίδιος δεν παρακολουθούσε καν ποδόσφαιρο. Μπόρεσα και του έκανα μία μικρή συνέντευξη και από αυτά που μου είπε το σημαντικότερο απ’ όλα, ήταν πως εκείνη στιγμή τον στοιχειώνει! «Στα όνειρα μου βλέπω πως τελικά η μπάλα κύλησε στα δίχτυα... Μόνο που αμέσως μετά, κάθε μέρα ξυπνάω».
«Να χάνεις την υπομονή σου σημαίνει να χάνεις τη μάχη», είχε πει ο σπουδαίος ακτιβιστής Μαχάτμα Γκάντι. Ένα ρητό που, μπορεί να μην το είχε υπόψη του ο Ρένζενμπρινκ, ωστόσο σίγουρα ποτέ δεν έχασε την υπομονή του στη… μάχη μίας θέσης στην εθνική ομάδα. Είναι εύκολα αντιληπτό πως την εποχή που ο ίδιος διάνυε τις καλύτερες σεζόν του στις Βρυξέλλες με την Άντερλεχτ , μεσουρανούσαν στους «οράνιε» οι Ρεπ, Κάιζερ και φυσικά ο Γιόχαν Κρόιφ, με αποτέλεσμα την τριετία 1970-73 ο «άνθρωπος λάστιχο» να έχει μόλις τρεις συμμετοχές.
Εντούτοις, τα πράγματα θα άλλαζαν για ένα… περιβραχιόνιο. Στον Άγιαξ, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εποχής, άρχισαν να υπάρχουν «βεντετισμοί» μεταξύ του Κάιζερ και του Κρόιφ για το ποιος από τους δύο θα ήταν ο αρχηγός. Ίσως να ήταν και ένας από τους λόγους που ο «προφήτης του Μπέτοντορπ» το καλοκαίρι του 1974 πήρε μεταγραφή για την Μπαρτσελόνα. Όμως το αρνητικό αυτό κλίμα έφτασε και στα κλιμάκια της εθνικής ομάδας. Μάλιστα οι δύο πρωταγωνιστές είχαν φτάσει στο σημείο μέχρι και να μη μιλούν μεταξύ τους.
«Πήρα την ευκαιρία μου στην εθνική ομάδα, όταν επέστρεψε ο Μίχελς για να αναλάβει ενόψει του παγκοσμίου κυπέλλου Γερμανίας, γιατί ο προηγούμενος προπονητής ο Φράντισεκ Φάντρονκ (σ.σ. που ήρθε στην Ελλάδα και δημιούργησε τη σπουδαία ΑΕΚ των 70s) δεν με πίστευε και προτιμούσε τον Κάιζερ. Πιθανώς ο Μίχελς δεν ήθελε να χαλάσει τις σχέσεις του με τον Κρόιφ, οπότε βάζοντας εμένα βασικό, είχε το κεφάλι του ήσυχο. Αλλά στη Γερμανία χάσαμε τεράστια ευκαιρία να πάρουμε το τρόπαιο γιατί ήμασταν με διαφορά η καλύτερη ομάδα».
Εκείνο το καλοκαίρι του 1974 ο Ρένζενμπρινκ πραγματοποίησε εξαιρετικές εμφανίσεις με την Ολλανδία στο Παγκόσμιο Κύπελλο και αφού ήδη τον είχαν βάλει στο μάτι οι άνθρωποι του Άγιαξ, αποφάσισαν να δοκιμάσουν την τύχη τους. Η Άντερλεχτ, όμως, τους αντιπρότεινε να δώσουν και τον Τζόνι Ρεπ μαζί με ένα χρηματικό αντίτιμο για να γίνει η συμφωνία και εν τέλει οι Ολλανδοί αρνήθηκαν.
Έτσι, έμεινε στο Βέλγιο, πανηγύρισε το Κύπελλο του ’75 και του 1976, ενώ την ίδια χρονιά και το 1978 ήρθαν και οι ευρωπαϊκοί τίτλοι με τους «μωβ» να κατακτούν το Κύπελλο Κυπελλούχων. Εκεί, το «φίδι» πέτυχε 25 γκολ σε 36 συμμετοχές και πέρασε τους Γκερντ Μίλερ και Τζιανλούκα Βιάλι, κατέχοντας ένα ρεκόρ το οποίο θα παραμείνει ακατάρριπτο, μιας και η διοργάνωση πλέον δεν υφίσταται.
Παράλληλα, τις ίδιες χρονιές κατέκτησε και το Super Cup απέναντι σε Μπάγερν (1976) και Λίβερπουλ (1978), ματς στα οποία αμφότερα σκόραρε.
Όποιος τον έχει δει να παίζει μπορεί να επιβεβαιώσει πως ήταν αληθινός βιρτουόζος και η μπάλα θαρρείς πως... κολλούσε στα πόδια του. Το προσωνύμιο «φίδι» που του έδωσε ενας Βέλγος δημοσιογράφος τις μέρες που κέρδιζε τροπαια με την Άντερλεχτ στα 70s, τον ακολούθησε σε όλη την καριέρα του.
«Ήμουν τυχερός που επέλεξα την Άντερλεχτ τότε ως ομάδα να παίξω και να βελτιωθώ, γιατί αν είχα πάει στον Άγιαξ που επίσης με ήθελε όταν έφυγε ο Κρόιφ πάλι θα είχα τις μόνιμες και άδικες συγκρίσεις», μου είπε για εκείνη την επιλογή που καθόρισε την καριέρα και τη ζωή του!
Πλέον το 1978 ήταν πλήρης. Και δεν θα ήταν στη σκιά κανενός. Ήταν η στιγμή του να λάμψει. Χωρίς Μίχελς, χωρίς Κρόιφ, χωρίς Κάιζερ, αλλά με Ρεπ και Νέεσκενς και είχε συγκεντρώσει όλη την ευθύνη πάνω του.
Με προπονητή τον μεγάλο Ερνστ Χάπελ η Ολλανδία έφτασε και πάλι στον τελικό όπως είχε συμβεί το 1974. Στις 25 Ιουνίου 1978 με αντίπαλο τη διοργανώτρια Αργεντινή, ο Ρένζενμπρινκ ακουμπάει το γκολ που θα έδινε τη νίκη.
Έφερε βαρέως ότι κατηγορήθηκε για χρόνια πως χάθηκε εκείνο το γκολ στο πρώτο λεπτό τον καθυστερήσεων και το οποίο θα έδινε το τρόπαιο στους πορτοκαλί. Μάλιστα η άποψη του για τη φάση έχει σημασία: «ξέρεις, ήταν μια χαμένη πάσα και έφευγε προς τα έξω. Την κυνήγησα και κατάφερα να την μετατρέψω σε ευκαιρία! Δεν θα απολογηθώ κιολας», υποστήριξε και το εξηγεί αναλυτικά στο βιβλίο του.
O Πίτερ Ρόμπερτ Ρένζενμπρινκ ανήκει σε μια «χρυσή» γενιά Ολλανδών μεσοεπιθετικών, που κινήθηκαν σε υψηλούς αριθμούς συμμετοχών και γκολ.
«Είναι κρίμα που αυτή ομάδα σε τρεις μεγάλες διοργανώσεις, δύο φορές σε Παγκόσμιο Κύπελλο και μία στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 1976, έμεινε χωρίς έναν τίτλο. Από την άλλη, σκέφτομαι πολλές φορές πως ο κόσμος μας αγαπάει και μας θυμάται γιατί παίξαμε το ποδόσφαιρο που τους έμεινε αξέχαστο. Και αυτό μερικές φορές έχει μεγαλύτερη αξία ακόμα και από ένα Κύπελλο» συμπλήρωσε.
Στην Άντερλεχτ έγινε θρύλος καθώς σε 262 συμμετοχές πέτυχε 143 γκολ και μένοντας εννέα χρόνια εκεί την οδήγησε σε έξι τίτλους και ο ίδιος σημείωσε ρεκόρ που δεν θα σπάσουν ποτέ. Η κίνησή του στο χώρο ήταν αέρινη και εκείνος, σε κρίσιμες ή μη στιγμές της καριέρας του ήταν αποτελεσματικός. Αν το δοκάρι δεν του είχε φράξει το δρόμο προς την παγκόσμια κορυφή την 25η Ιουνίου του 1978, ίσως και να μην χρειαζόταν να γράφονται αυτές οι λέξεις. Θα ήταν ήδη γνωστές. Όποιος έχει δει την ταινία Κάθε Κυριακή (Any Given Sunday), σίγουρα θυμάται καλά τα λόγια του Αλ Πατσίνο: “Life is a game of inches".
ΥΓ: Ο Ρόμπι έφυγε από τη ζωή τον Φεβρουάριο του 2020 και η στιγμή του τελευταίου λεπτού σε εκείνο τον τελικό του 1978 θα του έφερνε εφιάλτες στα όνειρα εως το τέλος. Νιώθω πολύ τυχερός που μπόρεσα και του μίλησα, γιατί ήταν ένας από τους ανθρώπους που απομακρύνθηκε πλήρως από τα φώτα της δημοσιότητας μετά από τις μεγάλες μέρες της δόξας του. Ολόκληρη η κουβέντα μας υπάρχει μέσα στο βιβλίο μου Football Talk που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2019 από τις εκδοσεις ΤΟΠΟΣ.
