Μεγάλη μερίδα των φίλων του αθλητισμού συγκαταλέγει τον Ο. Τζ. Σίμπσον ως τον πρώτο διάσημο έγχρωμο αθλητή. Λάθος. Περίπου έντεκα χρόνια πριν την γέννηση του, υπήρξε ένα όνομα του κλασικού αθλητισμού, του οποίου οι επιδόσεις έκαναν θόρυβο σε όλα τα πέρατα του κόσμου. Ο Τζέσε Όουενς αποτέλεσε τον πρώτο Αμερικάνο υπεραθλητή, όντας ωστόσο καθ' όλη την διάρκεια της ζωής ο απόλυτος αντι-στάρ. 
Τα χρόνια της εφηβείας
Γεννημένος στις 12 Σεπτεμβρίου του 1913 στο Όκβιλ της Αλαμπάμα, ο αφροαμερικάνος γνώριζε από νωρίς τις προδιαγραφές του. Σε μία ιδιαίτερα δύσκολη εποχή για την ανθρωπότητα, με τον φυλετικό ρατσισμό να κυριαρχεί νομότυπα, ο νεαρός τότε Τζέσε αποφάσισε να βρει δίοδο στον στίβο.
Η οικογένεια του αν και ιδιαίτερα φτωχή, τον στήριξε στο εγχείρημα του κλασικού αθλητισμού. Μάλιστα ο πατέρας του τον συμβούλευε και τον ενθάρρυνε προτείνοντας του τεχνικές βελτίωσης. Ώσπου οι αριθμοί του αθλητή έφτασαν σε παραπάνω από ικανοποιητικά επίπεδα και ο ίδιος κατάφερε σε νεαρή ηλικία να "πιάσει" κορυφαίες εθνικές επιδόσεις.
Όπως ήταν αναμενόμενο ο Όουενς δέχθηκε υποτροφία, από το πανεπιστήμιο του Οχάιο και η καριέρα του άρχισε να μπαίνει σε ανοδική πορεία. Με αυτόν τον τρόπο ήρθε και η κλήση του από το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της Αμερικής για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936. Μία διοργάνωση η οποία έμελλε να γράψει ιστορία.
Ολυμπιακοί Αγώνες του Χίτλερ (1936)
Διοργανώτρια πόλη είχε ανακηρυχθεί το Βερολίνο. Κατά την περίοδο της κυριαρχίας του Χίτλερ, η ναζιστική Γερμανία ανέλαβε το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός ως ένδειξη επίδειξης δύναμης. Μοναδικός σκοπός του εμβληματικού φύρερ η ανάδειξη της Άριας Φυλής, μέσω της συμμετοχής των Γερμανών αθλητών, γεγονός που ίσως απέφευγε σε περίπτωση που γνώριζε το τι πρόκειται να ακολουθήσει...
Η παρθενική παρουσία του Όουενς συνοδεύτηκε με την κατάρριψη πολλαπλών ρεκόρ, κατακτώντας τέσσερα(!) χρυσά μετάλλια. Στο άλμα εις μήκος, την σκυταλοδρομία, τα 200 μέτρα, αλλά και στο 100σταρι. Ας σταθούμε όμως στο τελευταίο αγώνισμα. Εκεί όπου ο Τζέσε σημείωσε Ολυμπιακό ρεκόρ με χρόνο 10,3", επίδοση συνοδευόμενη με μία κοσμοϊστορική απονομή μεταλλίων.
Στην εικόνα ενός μαύρου αθλητή που κατακτά το χρυσό, ο Χίτλερ δεν άντεξε και αποχώρησε πρωτού γίνει μάρτυρας του θεάματος. Η θρυλική τελετή αποτυπώθηκε σε μία διαχρονική φωτογραφία, όπου ο Αμερικάνος βρίσκεται στην κορυφή του βάθρου, με έναν Γερμανό αθλητή από πίσω του να χαιρετάει ναζιστικά.
At the 1936 Berlin Olympics, African American track star Jesse Owens struck a monumental victory at the 1936 Berlin Olympics taking home gold medals in the 100m, 200m, 4x100m relay and long jump.
— Mercer Football (@MercerFootball) February 17, 2022
#BlackHistoryMonth | #RaiseTheBar | #RoarTogether pic.twitter.com/MMQ4UtEDoV
Το post-game
Στα παραλειπόμενα, οι μετέπειτα δηλώσεις του Όουενς διατηρούν μεγάλο ενδιαφέρον. Διότι προσπάθησε να μην κακολογήσει την κίνηση του φύρερ, αλλά αντιθέτως να τα βάλει με τον συμπατριώτη του Φραγκλίνο Ρούσβελτ.
Χαρακτήρισε αποδεκτή την φυγή του Γερμανού από το στάδιο λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων, ωστόσο ποτέ του δεν συγχώρεσε την στάση του άλλοτε προέδρου των ΗΠΑ, όπως και την γενικότερη στάση της πατρίδας ως προς το πρόσωπο του.
Την ίδια ώρα που στην οικουμενική συνείδηση το όνομα του αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση, στην χώρα του αντιμετωπίστηκε ως ένας διασκεδαστής, ένας performer. Τουλάχιστον αυτό μαρτυρά η ιστορία. 
Το κύκνειο άσμα
Ο υπεραθλητής του στίβου δε κατάφερε ποτέ να κερδίσει χρηματικές απολαβές ισάξιες του έργου του και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του υπό την φτώχεια. Αρμόδιοι πολιτικοί και κατ' επέκταση αθλητικοί φορείς του στέρησαν την ευκαιρία να δεχθεί εμπορικές προσφορές, διαγράφοντας τον από τις επίσημες λίστες αθλητών. Έτσι ο Όουενς αναγκάστηκε να γίνει περιοδεύων θίασος από πόλη σε πόλη συμμετέχοντας σε επιδείξεις ικανοτήτων.
Όπως γίνεται ευκόλως αντιληπτό, ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μεγάλωσε και μετέπειτα γέρασε υπό τον γολγοθά της επιβίωσης. Γεγονός ασύλληπτο αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος των αθλητικών του επιτυχιών. Έζησε με την ψυχή του βασανισμένη, λόγω των νοσηρών στερεοτύπων που κυριαρχούσαν τότε...
Ωστόσο κατόρθωσε έστω και την ύστατη στιγμή να τιμηθεί για την προσφορά στην πατρίδα του. Από τον Τζέραλντ Φορντ (άλλοτε πρόεδρο της Αμερικής), ο οποίος του απένειμε το Προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας, την μεγαλύτερη τιμή που μπορεί να έχει ένας αθλητής των Ηνωμένων Πολιτειών. Όλα αυτά το 1976, μόλις τέσσερα χρόνια πριν από τον θάνατο του. Όταν και απεβίωσε από καρκίνο του πνεύμονα, αναπάυοντας για πάντα την ψυχή του και αφήνοντας πίσω του παγκόσμια κληρονομιά.
Αντώνης Νιανιάς
www.bnsports.gr
