Υπάρχουν στιγμές που καταλαβαίνεις πως ο χρόνος παγώνει. Είναι εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα που όμως θα μνημονεύονται όσα χρόνια κι αν περάσουν… γιατί κάποιος προτίμησε ως ωδή στην έμπνευση κάτι πρωτοποριακό! Αυτό συνέβη τη στιγμή που ακουμπούσε την μπάλα πριν από 45 χρόνια, ο Πανένκα και μετέτρεπε ένα σουτ στη μπάλα σε ζωγραφιά πάνω στον καμβά!
Γράφει ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος
Στο μέλλον πολλοί θα επιχειρήσουν να το επαναλάβουν αλλά αυτός, ένας άγνωστος τότε στο ευρύ κοινό Τσεχοσλοβάκος ποδοσφαιριστής άνοιξε το δρόμο ως σκαπανέας σε ένα πολύ ιδιότυπο τρόπο εκτέλεσης πέναλτι και μέχρι σήμερα απολαμβάνει το σπόρο που έσπειρε η έμπνευσή του!
Ήταν ο τελικός του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος για το 1976, στο Βελιγράδι, και η (ενωμένη ακόμα) Τσεχοσλοβακία αντιμετώπιζε τη Δυτική Γερμανία. Η αγωνία βρισκόταν στο κατακόρυφο αφού για πρώτη φορά ένα ματς τόσο υψηλού επιπέδου θα κρινόταν στα πέναλτι και ο Άντονιν Πανένκα είχε την ευκαιρία να χαρίσει στη χώρα του τον τίτλο. Μία χώρα που δύο φορές στο παρελθόν, στη δεκαετία του '30 και του '60 είχε φτάσει στο τελικό του παγκοσμίου κυπέλλου. Και τις δυο προηγήθηκε αλλά δεν τα κατάφερε αφού έχασε από την Ιταλία το 1934 και τη Βραζιλία το 1962.
Σε εκείνον το τελικό, στο Βελιγράδι, είχε και πάλι προηγηθεί! Και μάλιστα με 2-0, ωστόσο οι πεισματάρηδες Γερμανοί είχαν ισοφαρίσει σχεδόν στην τελευταία φάση του ματς.
Όταν ο Πανένκα πήρε την μπάλα και την τοποθέτησε στην άσπρη βούλα, σήκωσε το κεφάλι ψηλά και κοίταξε στα μάτια τον Γερμανό τερματοφύλακα, Ζεπ Μάγιερ. Έναν άνθρωπο που είχε αναδειχθεί πρωταθλητής Ευρώπης το 1972 και κόσμου το 1974 με τη φανέλα των Γερμανών και για πολλά χρόνια ήταν κάτω από το δοκάρια της Μπάγερν, η οποία για μια σερί τριετία ήταν η κάτοχος του Κυπέλλου Πρωταθλητριων! Δεν τολμούσαν και πάρα πολλοί να κοιτάξουν κατάματα αυτό το «τοτέμ» των τερματοφυλάκων, έναν βιονικό ποδοσφαιριστή που έπαιξε σερί 442 φορές στη Μπουντεσλίγκα από το 1966 μέχρι το 1979!
Το χτύπημα ήταν το πιο κρίσιμο της βραδιάς αφού λίγο νωρίτερα είχε αστοχήσει ο Ουλι Χένες! Ο Πανένκα ξεκίνησε τη κούρσα του και φτάνοντας στην μπάλα ζωγράφισε! Δεν έκανε ένα απλό σουτ…
Το πόδι του, απλά χάιδεψε τη μπάλα, δίνοντας της μια καμπυλωτή τροχιά! Ο Μάγιερ είχε ήδη κινηθεί... Εκεί ακριβώς είχε ποντάρει ο Πανένκα.
Η μπάλα διέγραψε μια τροχιά χωρίς δύναμη αλλά πια ήταν αδύνατο να αντιδράσει ο Γερμανός τερματοφύλακας.
«Ήταν σαν να της είχε δώσει μία εντολή να σηκωθεί από το έδαφος και να καταλήξει στα δίχτυα όπως βλέπεις στα τηλεκατευθυνόμενα παιχνίδια» έγραψε για αυτή τη μαγική στιγμή (ο σπουδαιότερος Ιταλός αθλητικός συντάκτης) ο αείμνηστος Τζιάνι Μπρέρα σε ένα από τα τελευταία κομμάτια του, αναφερόμενος σε μια ανάμνηση την οποία χαρακτήριζε ως από τις πιο εμπνευσμένες στην ιστορία του ποδοσφαίρου!
On This Day 1976 the Panenka was bornpic.twitter.com/DGxbeEfYLV
— Vintage Football Shirts (@VFshirts) June 20, 2021
Η Τσεχοσλοβακία έπαιρνε το τρόπαιο, ενώ η Γερμανία θα έχανε στη διαδικασία των πέναλτι στην πρώτη φορά που αυτή, σε επίπεδο εθνικών ομάδων, είχε χρησιμοποιηθεί. Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως μέχρι σήμερα θα ήταν και η τελευταία! Ο Πανένκα ποτέ δεν θέλησε να θριαμβολογήσει για εκείνη τη στιγμή που απλόχερα είχε προσφέρει σε ολόκληρο τον πλανήτη ως κληρονομιά!
Προσωπικά, τη στιγμή εκείνη την θυμάμαι χαραγμένη στο μυαλό μου λες και ήταν χτες. Παιδί ακόμα, παρακολουθώντας τον αγώνα στην ασπρόμαυρη τηλεόραση ένιωσα, όπως όλοι την απόλυτη έκπληξη από αυτό που έβλεπα. Ήταν όμως κάτι που σου μένει αξέχαστο!
Πέρασαν χρόνια και βρέθηκα με τον Πανένκα να κάθομαι δίπλα-δίπλα στην εξέδρα τύπου του Ολντ Τράφορντ του Άνφιλντ και του Γουέμπλεϊ, στο Euro του 1996 όταν αυτή η μυθική φυσιογνωμία ήταν εκεί δουλεύοντας για την τηλεόραση της Τσεχίας. Μια διοργάνωση που η χώρα του έφτασε μέχρι τον τελικό και μου μένει ως εικόνα η χαρά του όταν ο Μπέργκερ έβαλε τη Τσεχία μπροστά στον τελικό απέναντι στη Γερμανία! Όμως τα γκολ του Μπιρχόφ έμελλαν να αλλάξουν τη ροή του αγώνα...
Πάρα τις ερωτήσεις που του έκανα εκείνες τις μέρες που βρεθήκαμε στα γήπεδα σχετικά με τη μοναδικότητα της στιγμής κουνούσε πάντα το κεφάλι αρνούμενος να πει πως ήταν κάτι το ξεχωριστό! «Οκ λοιπόν» τον ρώτησα την τρίτη φορά που είχαμε συναντηθεί «πες μου πως και σκέφτηκες να το δοκιμάσεις;»… Με κοίταξε χαμογελώντας: «Μα γιατί ήμουν βέβαιος!» απάντησε! Μία απλή απάντηση που ωστόσο δείχνει και το μέγεθος της προσωπικότητας. Είναι καλύτερο, λένε, να αποτύχεις δοκιμάζοντας κάτι αυθεντικό παρά να προσπαθήσεις να μιμηθείς. Και όμως αυτή η σιγουριά που έβγαζε ένας ήρεμος άνθρωπος ο οποίος ποτέ δεν προσπάθησε να εκμεταλλευτεί αυτή τη στιγμή με συγκλόνιζε πάντα. Προσέξτε: δεν κάνουμε κουβέντα για μια εφήμερη δημοτικότητα αλλά για μια δεδομένη ποδοσφαιρική αιωνιότητα!
Ουσιαστικά ενέπνευσε πολλούς στο μέλλον να προσπαθήσουν να τον μιμηθούν, και παρότι αυτός δεν θέλει πια να μιλάει για το κατόρθωμα του η ιστορία (στην περίπτωση του) αποδίδει δικαιοσύνη!
Κάποιοι σούταραν «αλά Πανένκα» και το έκαναν εξαιρετικά και υπό δύσκολες συνθήκες όπως ο Ζινεντίν Ζιντάν με τον Μπουφόν απέναντι στον τελικό του Μουντιάλ το 2006 ή ο Ράμος στο κρίσιμο τελευταίο πέναλτι το 2012 στον ημιτελικό του Euro με την Πορτογαλία. Συνάμα πολλοί έσπασαν τα μούτρα τους όπως ολόκληρος Αγουέρο πριν ενάμιση μήνα.
Εκείνο που παραμένει αυθεντικό και πραγματικά μοναδικό είναι το original χτύπημα… εκείνο το βράδυ, πριν 45 χρόνια! Είναι αυτές οι λίγες στιγμές που η σχετικότητα του χρόνου δικαιώνει πλήρως τον Αϊνστάιν δημιουργώντας μια εικόνα που δεν σβήνει ποτέ! Μια ποδοσφαιρική φάση που ξεπερνάει τα κλισέ δίνοντας διάσταση τέχνης στο άθλημα και αφήνει για πάντα το όνομα Πανένκα χαραγμένο στην ιστορία.
