Μία τραγωδία που συνέβη πριν από 27 χρόνια, η οποία ωστόσο έμελλε να ξεχαστεί πολύ πιο γρήγορα από ότι θα έπρεπε.
Το Grand Prix του Σαν Μαρίνο του 1994 στην Ίμολα έχει μείνει στην ιστορία για τους λάθους λόγους. Ήταν ο αγώνας που η Formula 1 έχασε έναν από τους πιο χαρισματικούς, ίσως τον πιο χαρισματικό, πιλότους της, με τον Άιρτον Σένα να αφήνεις στην Ταμπουρέλο την τελευταία του πνοή. Τα βιβλία της ιστορίας για πάντα θα συνδέουν την Ίμολα με τον χαμό του Σένα, ωστόσο, δυστυχώς, δεν ήταν ο μοναδικός που χάθηκε εκείνο το τριήμερο.
Ένας έμπειρος «πρωτάρης»
Ο Ρόλαντ Ρατζενμπέργκερ είχε ένα «πλούσιο» βιογραφικό , προτού περάσει την πόρτα της Formula 1 το 1994. Πήρε μέρος σε πέντε αγώνες 24 ωρών στην Λε Μαν από το 1989 μέχρι το 1993, συμμετοχές στην ιαπωνική και βρετανική Formula 3.000, πριν δώσει τα χέρια με την MTV Simtek Ford για πέντε αγώνες την σεζόν 1994, την παρθενική του σε αυτό το επίπεδο.
Ο πρώτος αγώνας της Simtek και του Αυστριακού δεν στέφθηκε με επιτυχία, καθώς δεν κατάφερε καν να προκριθεί στο Grand Prix της Βραζιλίας. Λίγες μέρες αργότερα, στο Grand Prix του Ειρηνικού, είχε ένα σημαντικό προβάδισμα απέναντι στους αντιπάλους του, καθώς ήταν ο μοναδικός που είχε αγωνιστεί στο παρελθόν στην πίστα της Οκαγιάμα στην Ιαπωνία. Ο ίδιος μπορεί να μην κατάφερε να τερματίσει μέσα στους βαθμούς, καθώς αντίκρισε 11ος την καρώ σημαία, ωστόσο ήταν μία εξαιρετική εμφάνιση με την φαινομενικά «αδύναμη» Simtek.
Η μοιραία απόφαση
Ο Αυστριακός πιλότος πήρε μέρος στις δεύτερες κατατακτήριες δοκιμές το Σάββατο στην Ίμολα, με σκοπό να εξασφαλίσει μία θέση στον αγώνα της Κυριακής. Στο σικέιν του Άκουα Μινεράλε έχασε τον έλεγχο της S941 του, με αποτέλεσμα να υποστεί ζημιά η εμπρός αεροδυναμική πτέρυγα. Ωστόσο ο ίδιος αποφάσισε να συνεχίσει τις κατατακτήριες και να ολοκληρώσει την προσπάθεια του, καθώς είχε μείνει μόλις μία θέση για τον αγώνα, αντί να επιστρέψει στα πιτς.
Προς την στροφή Βιλνέβ, οι υψηλές ταχύτητες και η κάθετη δύναμη δημιούργησαν περαιτέρω ζημιά στην πτέρυγα, σφηνώθηκε κάτω από το πάτωμα του μονοθεσίου, με αποτέλεσμα να χάσει τον έλεγχο. Η σύγκρουση με τα προστατευτικά τοιχώματα έγινε με ταχύτητα 314,9 χλμ/ώρα. Ο θάνατος του ήταν ακαριαίος, καθώς ενώ το σώμα του ήταν δεμένο στο κάθισμα, το κεφάλι του συνέχισε να κινείται προς το μπρος και έτσι υπέστη κάταγμα στην βάση του κρανίου.
Η κατάρρευση του Σένα
Ο Σένα είδε αρκετές φορές σε επανάληψη το ατύχημα του Ρατζενμπέργκερ και πήγε γρήγορα στο pitlane, ώστε να βρεθεί στον τόπο του ατυχήματος. Όταν έφτασε, ο Αυστριακός βρισκόταν ήδη μέσα στο ασθενοφόρο, με τον Σένα εξετάζει τα απομεινάρια της διαλυμένης Simtek.
Λίγο αργότερα πήγε και στο ιατρικό κέντρο της πίστας, όπου και έμαθε από τον καλό του φίλο και νευροχειρουργό, Σιντ Γουάτκινς, για τον θάνατο του 34χρονου. Αυτή η είδηση κλόνισε την ψυχολογία του Σένα, με τον Γουάτκινς να προσπαθεί άδικα να τον πείσει να αποσυρθεί από τον αγώνα. Για πολλούς, αυτή ήταν η αρχή του τέλος για τον τρεις φορές παγκόσμιο πρωταθλητή της Formula 1.
Μία παρακαταθήκη που ξεπερνά τα επιτεύγματα του
Η καρδιά ολόκληρου του μηχανοκίνητο αθλητισμού εκείνες τις μέρες χτυπούσε στο Σάο Πάολο, όπου και θα γινόταν η κηδεία του Σένα. Ως ένδειξη συμπαράστασης και σεβασμού, ο τότε πρόεδρος της FIA, Μαξ Μόζλεϊ αποφάσισε να παρευρεθεί στην κηδεία του Ρατζενμπέργκερ και όχι του Σένα. Όταν ρωτήθηκε γιατί, απάντησε: «Ο Ρόναλντ ξεχάστηκε, ήταν σημαντικό να πάει κάποιος στην κηδεία του».
Πέραν του ίδιου, στην κηδεία που έγινε στο Σάλτσμπουργκ, βρέθηκαν και οι Ντέιβιντ Μπράμπαμ, Τζόνι Χέρμπερτ, Χάινζ – Χάραλντ Φρέντζεν, Καρλ Βεντλίνγκερ και Γκέρχαρντ Μπέργκερ, μόλις 5 πιλότοι συνολικά. Στον απόηχο του χαμού των Ρατζενμπέργκερ – Σένα, οι πιλότοι απαίτησαν την βελτίωση της ασφάλειας σε πίστες και μονοθέσια. Συγκεκριμένα, η συσκευή HANS δημιουργήθηκε το 2003, η οποία συγκρατεί το κεφάλι και δεν του επιτρέπει να φύγει μπροστά, όπως έγινε στην περίπτωση του Αυστριακού.
Ο Σένα, άθελα του, επισκίασε για άλλη μία φορά τον Ρατζενμπέργκερ, σε κάτι το οποίο μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί το χειρότερο τριήμερο στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Ωστόσο ο χαμός αυτών των δύο άλλαξε ριζικά το άθλημα, με την ασφάλεια των σημερινών μονοθεσίων να οφείλονται σε μεγάλο βαθμό, σε όσα έγιναν στην Ίμολα στις 30 Απριλίου και 1 Μαΐου του 1994.
Μάριος Αγγελέτος
Ένας έμπειρος «πρωτάρης»
Ο Ρόλαντ Ρατζενμπέργκερ είχε ένα «πλούσιο» βιογραφικό , προτού περάσει την πόρτα της Formula 1 το 1994. Πήρε μέρος σε πέντε αγώνες 24 ωρών στην Λε Μαν από το 1989 μέχρι το 1993, συμμετοχές στην ιαπωνική και βρετανική Formula 3.000, πριν δώσει τα χέρια με την MTV Simtek Ford για πέντε αγώνες την σεζόν 1994, την παρθενική του σε αυτό το επίπεδο.
Ο πρώτος αγώνας της Simtek και του Αυστριακού δεν στέφθηκε με επιτυχία, καθώς δεν κατάφερε καν να προκριθεί στο Grand Prix της Βραζιλίας. Λίγες μέρες αργότερα, στο Grand Prix του Ειρηνικού, είχε ένα σημαντικό προβάδισμα απέναντι στους αντιπάλους του, καθώς ήταν ο μοναδικός που είχε αγωνιστεί στο παρελθόν στην πίστα της Οκαγιάμα στην Ιαπωνία. Ο ίδιος μπορεί να μην κατάφερε να τερματίσει μέσα στους βαθμούς, καθώς αντίκρισε 11ος την καρώ σημαία, ωστόσο ήταν μία εξαιρετική εμφάνιση με την φαινομενικά «αδύναμη» Simtek.
Η μοιραία απόφαση
Ο Αυστριακός πιλότος πήρε μέρος στις δεύτερες κατατακτήριες δοκιμές το Σάββατο στην Ίμολα, με σκοπό να εξασφαλίσει μία θέση στον αγώνα της Κυριακής. Στο σικέιν του Άκουα Μινεράλε έχασε τον έλεγχο της S941 του, με αποτέλεσμα να υποστεί ζημιά η εμπρός αεροδυναμική πτέρυγα. Ωστόσο ο ίδιος αποφάσισε να συνεχίσει τις κατατακτήριες και να ολοκληρώσει την προσπάθεια του, καθώς είχε μείνει μόλις μία θέση για τον αγώνα, αντί να επιστρέψει στα πιτς.
Προς την στροφή Βιλνέβ, οι υψηλές ταχύτητες και η κάθετη δύναμη δημιούργησαν περαιτέρω ζημιά στην πτέρυγα, σφηνώθηκε κάτω από το πάτωμα του μονοθεσίου, με αποτέλεσμα να χάσει τον έλεγχο. Η σύγκρουση με τα προστατευτικά τοιχώματα έγινε με ταχύτητα 314,9 χλμ/ώρα. Ο θάνατος του ήταν ακαριαίος, καθώς ενώ το σώμα του ήταν δεμένο στο κάθισμα, το κεφάλι του συνέχισε να κινείται προς το μπρος και έτσι υπέστη κάταγμα στην βάση του κρανίου.
Η κατάρρευση του Σένα
Ο Σένα είδε αρκετές φορές σε επανάληψη το ατύχημα του Ρατζενμπέργκερ και πήγε γρήγορα στο pitlane, ώστε να βρεθεί στον τόπο του ατυχήματος. Όταν έφτασε, ο Αυστριακός βρισκόταν ήδη μέσα στο ασθενοφόρο, με τον Σένα εξετάζει τα απομεινάρια της διαλυμένης Simtek.
Λίγο αργότερα πήγε και στο ιατρικό κέντρο της πίστας, όπου και έμαθε από τον καλό του φίλο και νευροχειρουργό, Σιντ Γουάτκινς, για τον θάνατο του 34χρονου. Αυτή η είδηση κλόνισε την ψυχολογία του Σένα, με τον Γουάτκινς να προσπαθεί άδικα να τον πείσει να αποσυρθεί από τον αγώνα. Για πολλούς, αυτή ήταν η αρχή του τέλος για τον τρεις φορές παγκόσμιο πρωταθλητή της Formula 1.
Μία παρακαταθήκη που ξεπερνά τα επιτεύγματα του
Η καρδιά ολόκληρου του μηχανοκίνητο αθλητισμού εκείνες τις μέρες χτυπούσε στο Σάο Πάολο, όπου και θα γινόταν η κηδεία του Σένα. Ως ένδειξη συμπαράστασης και σεβασμού, ο τότε πρόεδρος της FIA, Μαξ Μόζλεϊ αποφάσισε να παρευρεθεί στην κηδεία του Ρατζενμπέργκερ και όχι του Σένα. Όταν ρωτήθηκε γιατί, απάντησε: «Ο Ρόναλντ ξεχάστηκε, ήταν σημαντικό να πάει κάποιος στην κηδεία του».
Πέραν του ίδιου, στην κηδεία που έγινε στο Σάλτσμπουργκ, βρέθηκαν και οι Ντέιβιντ Μπράμπαμ, Τζόνι Χέρμπερτ, Χάινζ – Χάραλντ Φρέντζεν, Καρλ Βεντλίνγκερ και Γκέρχαρντ Μπέργκερ, μόλις 5 πιλότοι συνολικά. Στον απόηχο του χαμού των Ρατζενμπέργκερ – Σένα, οι πιλότοι απαίτησαν την βελτίωση της ασφάλειας σε πίστες και μονοθέσια. Συγκεκριμένα, η συσκευή HANS δημιουργήθηκε το 2003, η οποία συγκρατεί το κεφάλι και δεν του επιτρέπει να φύγει μπροστά, όπως έγινε στην περίπτωση του Αυστριακού.
Ο Σένα, άθελα του, επισκίασε για άλλη μία φορά τον Ρατζενμπέργκερ, σε κάτι το οποίο μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί το χειρότερο τριήμερο στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Ωστόσο ο χαμός αυτών των δύο άλλαξε ριζικά το άθλημα, με την ασφάλεια των σημερινών μονοθεσίων να οφείλονται σε μεγάλο βαθμό, σε όσα έγιναν στην Ίμολα στις 30 Απριλίου και 1 Μαΐου του 1994.
Μάριος Αγγελέτος
