Ποδοσφαιρικά είχε τα πάντα. Καλό κορμί, τεχνική και στα δύο πόδια, καλό άλμα, σκόρερ και δημιουργός. Ήταν ο Πελέ ο κορυφαίος που έπαιξε ποδόσφαιρο; Πιθανώς, αλλά αυτό είναι υποκειμενικό θέμα. Σίγουρα υπήρξε ο σπουδαιότερος που έπαιξε ποτέ σε Μουντιάλ, με τρεις τίτλους δεν πρόκειται καν να ισοφαριστεί, όχι να ξεπεραστεί! Αλλά εκείνο που πραγματικά τον ξεχώρισε, ήταν πως ένα δρομάκι το μετέτρεψε σε... λεωφόρο, για όλους τους σούπερσταρς που ακολούθησαν, ώστε να εκμεταλλευτούν πλήρως το όνομά τους!
Γράφει ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος
Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον που να έχει σταματήσει το ποδόσφαιρο πριν σχεδόν μισό αιώνα και το όνομά του να είναι τόσο γνωστό ακόμα και σε παιδιά του 21ου αιώνα, που γεννήθηκαν μόλις πριν από δύο χρόνια! Δεν μπορώ, επίσης, να φανταστώ για ποιον θα μπορούσαν να συζητάμε τόσο πολύ για ένα γκολ που δεν έβαλε, περισσότερο από τα 1280 και πλέον που έβαλε! Γιατί για τον Πελέ, το όνομα του μπαίνει αμέσως δίπλα σε εκείνη την επική φάση, βγαλμένη από ταινία που παρήγαγε το μυαλό του! Στον ημιτελικό εναντίον της Ουρουγουάης, το 1970, κάτω από τον καυτό ήλιο του Μεξικού, άφησε την μπάλα να περάσει από την μια πλευρά και εκείνος πήγε από την άλλη, με αντίπαλο όχι οποιονδήποτε γκολκίπερ, αλλά τον Μαζούρκεβιτς, τότε έναν από τους κορυφαίους στον κόσμο! Όπως φυσικά και στην περίφημη «απόκρουση του αιώνα», όπου η δική του κεφαλιά είναι αυτή που έχει αναγκάσει τον Γκόρντον Μπανκς να ανατρέψει την ανθρώπινη λογική και να φτάσει με τα δάχτυλα στην μπάλα! Στιγμές που αιχμαλωτίζει ο τηλεοπτικός φακός και τις κρατά αιώνιες, ωστόσο ακόμα και όταν τις βλέπεις, προσπαθείς να τις εξηγήσεις κι αυτό καταντά μάταιο, γιατί απλά δε γίνεται να εξηγήσεις κάτι υπερφυσικό!
Σίγουρα είναι αυτός στον οποίο οφείλεται η ανάδειξη της Βραζιλίας σε παγκόσμια δύναμη, οδηγώντας την στην κατάκτηση τριών Μουντιάλ και υπό αυτό το πρίσμα είναι και ο σπουδαιότερος παίκτης που έχει παίξει σε αυτό το επίπεδο στα Παγκόσμια Κύπελλα. Ο νεότερος που έχει σκοράρει στην διοργάνωση, ο νεότερος που έχει σκοράρει σε τελικό! Η Βραζιλία ζούσε με το τραύμα του τελικού του 1950, εκείνης της νίκης της Ουρουγουάης μέσα στο Μαρακανά, και ο μικρός Έντσο Αράντες Ντι Νασιμιέντο στιγματίστηκε από εκείνη την ήττα, βλέποντας τον πατέρα του να κλαίει! Θα ήταν αυτός που θα έβγαζε την χώρα στον... αφρό, δίπλα σε σπουδαίους συμπαίκτες του 1958 στην Σουηδία, ωστόσο χωρίς την παρουσία του, δεν υπήρχε περίπτωση εκείνη η Βραζιλία να είχε κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο!
*Φωτογραφία από το αρχείο του Χρήστου Σωτηρακόπουλου, υπογεγραμμένη από τον Γκόρντον Μπανκς.
Αλλά αυτά όλα είναι καθαρά ποδοσφαιρικά ζητήματα. Σε έναν τομέα δεν υπάρχει καμία σύγκριση του Πελέ με όποιονδήποτε άλλο ακολούθησε ή προηγήθηκε! Γιατί ο Πελέ ακριβώς, ήταν που βρήκε ένα μικρό δρόμο, στην δεκαετία του '60, τότε που κάποιοι ποδοσφαιριστές άρχισαν να είναι μεγαλύτεροι από τα στενά όρια της χώρας τους, και μετέβαλε αυτή την ατραπό σε λεωφόρο, την οποία ακολούθησαν όλοι οι υπόλοιποι!
Αυτό που σίγουρα θα του χρωστούν αιώνια, όλοι οι επόμενοι σούπερσταρς του ποδοσφαίρου, είναι πως χάρη σε αυτόν οι εταιρείες πλησίασαν τους μεγάλους παίκτες! Και ήταν ο πρώτος με μεγάλα συμβόλαια με τις εταιρείες για αληθινά ξεχωριστές διαφημίσεις! Ο πρώτος που έκανε ένα απίστευτο συμβόλαιο με την Puma για παπούτσια, ο πρώτος που πήρε ένα εκατομμύριο δολάρια για να διαφημίσει την PEPSI, ο πρώτος ποδοσφαιριστής που έκανε συμβόλαιο με πιστωτική κάρτα την Mastercard στην εποχή της μεγάλης κόντρας με την VISA και ο πρώτος που υπέγραψε να πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, προκειμένου να αγωνιστεί στην Κόσμος της Νέας Υόρκης, με μυθικό συμβόλαιο που ξεπερνούσε το 1,5 εκατομμύριο δολάρια ετησίως! Φανταστείτε πως όταν το 1975 πήρε την απόφαση να πάει εκεί και να παίξει, ενώ είχε ανακοινώσει την αποχώρησή του από τα γήπεδα σχεδόν μια διετία, η πιο ακριβή μεταγραφή στον κόσμο ήταν 1 εκατομμύριο δολάριια. Τόσα είχε πληρώσει η Μπαρτσελόνα για να πάρει από τον Άγιαξ τον Γιόχαν Κρόιφ και ο Πελέ πήρε παραπάνω από αυτά τα χρήματα, για κάθε χρονιά από τις επόμενες, για να παίξει έως το 1978 στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλάζοντας το status της εποχής για κάθε ποδοσφαιριστή!
Πήρε μέρος το 1981 στην περίφημη ταινία του Τζον Χιούστον «Escape to victory», που στην Ελλάδα είχε τον τίτλο «Η απόδραση των 11» παιζοντας μαζί με τον Μάικλ Κέιν, τον Μπόμπι Μουρ και τον Σιλβέστερ Σταλόνε! Ο Τζον Χιούστον είχε καταφέρει να δημιουργήσει μία κανονική ταινία, με ιδιαίτερο ποδοσφαιρικό ενδιαφέρον και πολλούς σταρ της εποχής, όπως τον Αργεντινό Παγκόσμιο Πρωταθλητή, Οσβάλντο Αρντίλες, τον Πολωνό (αδικοχαμένο νωρίς σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα) Κάζιμιρτς Ντέινα, τον Σκωτσέζο Τζον Γουόρκ, τον Άγγλο Μάικ Σάμερμπι και τον κορυφαίο Βέλγο σταρ των '60s, Πολ Βαν Χιμστ! Το σκηνικό του αγώνα στήθηκε στο γήπεδο Σταντ Ντε Κολόμπ στο Παρίσι, εκεί όπου έγινε ο τελικός του Μουντιάλ το 1938. Με σενάριο βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, με τη Ντινάμο Κιέβου της οποίας οι παίκτες εκτελέστηκαν το 1943, αρνούμενοι να χάσουν από τους Γερμανούς Ναζί, αλλά η παρουσία του Πελέ ήταν καταλυτική στην επιτυχία, με τον ίδιο να βάζει το περιβόητο γκολ με ψαλίδι στα γυρίσματα!
Άνοιξε το δρόμο για όλους τους σούπερσταρ του ποδοσφαίρου να εκμεταλλευτούν το όνομά τους και αυτό, ξέχωρα από την σπουδαία ποδοσφαιρική του σταδιοδρομία, είναι κάτι που του χρωστάνε όλοι οι σταρ του παρελθόντος και του μέλλοντος! Μπορεί να μπουν πολλές ενστάσεις σχετικά με το εάν εντάχθηκε στο σύστημα, εάν έγινε περισσότερο δημοσιοσχεσίτης όσο περνούσαν τα χρόνια και λιγότερο εμβληματικός, για αυτό που υπήρξε ως ποδοσφαιριστής, με άλλους να υποστηρίζουν τον Μαραντόνα για την γενικότερη επαναστατική εικόνα που έβγαζε, και άλλους τον Κρόιφ, που η αλήθεια είναι πως επηρέασε πολύ περισσότερο τα τεκταινόμενα στο ποδόσφαιρο όσο περνούσε ο καιρός! Για τον Πελέ, ομολογώ πως η συνάντησή μου μαζί του, ελάχιστα μου προσέφερε ως αίσθηση μοναδικότητας, πιθανώς γιατί είχες την εικόνα ενός σταρ του σινεμά και λιγότερο του ποδοσφαίρου, όταν τον έβλεπες! Μήπως, όμως, ακριβώς γι’ αυτό τελικά θα μνημονεύεται για πάρα πολλά χρόνια ακόμα και η δική του συνεισφορά να είναι παντελώς διαφορετική από αυτήν που πιθανώς έχουν όλοι υπόλοιποι, κανονικοί ποδοσφαιρικοί σταρ; Γιατί ο Πελέ ξέφυγε από τη σφαίρα του ανθρώπου των σπορ και έγινε ενας μύθος στη διαδρομή του 20ου αιωνα, για ολόκληρο τον πλανήτη!
www.bnsports.gr
Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον που να έχει σταματήσει το ποδόσφαιρο πριν σχεδόν μισό αιώνα και το όνομά του να είναι τόσο γνωστό ακόμα και σε παιδιά του 21ου αιώνα, που γεννήθηκαν μόλις πριν από δύο χρόνια! Δεν μπορώ, επίσης, να φανταστώ για ποιον θα μπορούσαν να συζητάμε τόσο πολύ για ένα γκολ που δεν έβαλε, περισσότερο από τα 1280 και πλέον που έβαλε! Γιατί για τον Πελέ, το όνομα του μπαίνει αμέσως δίπλα σε εκείνη την επική φάση, βγαλμένη από ταινία που παρήγαγε το μυαλό του! Στον ημιτελικό εναντίον της Ουρουγουάης, το 1970, κάτω από τον καυτό ήλιο του Μεξικού, άφησε την μπάλα να περάσει από την μια πλευρά και εκείνος πήγε από την άλλη, με αντίπαλο όχι οποιονδήποτε γκολκίπερ, αλλά τον Μαζούρκεβιτς, τότε έναν από τους κορυφαίους στον κόσμο! Όπως φυσικά και στην περίφημη «απόκρουση του αιώνα», όπου η δική του κεφαλιά είναι αυτή που έχει αναγκάσει τον Γκόρντον Μπανκς να ανατρέψει την ανθρώπινη λογική και να φτάσει με τα δάχτυλα στην μπάλα! Στιγμές που αιχμαλωτίζει ο τηλεοπτικός φακός και τις κρατά αιώνιες, ωστόσο ακόμα και όταν τις βλέπεις, προσπαθείς να τις εξηγήσεις κι αυτό καταντά μάταιο, γιατί απλά δε γίνεται να εξηγήσεις κάτι υπερφυσικό!
Pele scored over 1,000 career goals. But I believe this moment, where he didn’t score, is one of his finest.
— Sid Seixeiro (@Sid_Seixeiro) December 30, 2022
1970 World Cup Semifinal vs. Uruguay. The run out of nowhere. The dummy around the keeper. Genius. pic.twitter.com/e4ZOWqA9IV
Σίγουρα είναι αυτός στον οποίο οφείλεται η ανάδειξη της Βραζιλίας σε παγκόσμια δύναμη, οδηγώντας την στην κατάκτηση τριών Μουντιάλ και υπό αυτό το πρίσμα είναι και ο σπουδαιότερος παίκτης που έχει παίξει σε αυτό το επίπεδο στα Παγκόσμια Κύπελλα. Ο νεότερος που έχει σκοράρει στην διοργάνωση, ο νεότερος που έχει σκοράρει σε τελικό! Η Βραζιλία ζούσε με το τραύμα του τελικού του 1950, εκείνης της νίκης της Ουρουγουάης μέσα στο Μαρακανά, και ο μικρός Έντσο Αράντες Ντι Νασιμιέντο στιγματίστηκε από εκείνη την ήττα, βλέποντας τον πατέρα του να κλαίει! Θα ήταν αυτός που θα έβγαζε την χώρα στον... αφρό, δίπλα σε σπουδαίους συμπαίκτες του 1958 στην Σουηδία, ωστόσο χωρίς την παρουσία του, δεν υπήρχε περίπτωση εκείνη η Βραζιλία να είχε κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο!
*Φωτογραφία από το αρχείο του Χρήστου Σωτηρακόπουλου, υπογεγραμμένη από τον Γκόρντον Μπανκς.
Αλλά αυτά όλα είναι καθαρά ποδοσφαιρικά ζητήματα. Σε έναν τομέα δεν υπάρχει καμία σύγκριση του Πελέ με όποιονδήποτε άλλο ακολούθησε ή προηγήθηκε! Γιατί ο Πελέ ακριβώς, ήταν που βρήκε ένα μικρό δρόμο, στην δεκαετία του '60, τότε που κάποιοι ποδοσφαιριστές άρχισαν να είναι μεγαλύτεροι από τα στενά όρια της χώρας τους, και μετέβαλε αυτή την ατραπό σε λεωφόρο, την οποία ακολούθησαν όλοι οι υπόλοιποι!
Αυτό που σίγουρα θα του χρωστούν αιώνια, όλοι οι επόμενοι σούπερσταρς του ποδοσφαίρου, είναι πως χάρη σε αυτόν οι εταιρείες πλησίασαν τους μεγάλους παίκτες! Και ήταν ο πρώτος με μεγάλα συμβόλαια με τις εταιρείες για αληθινά ξεχωριστές διαφημίσεις! Ο πρώτος που έκανε ένα απίστευτο συμβόλαιο με την Puma για παπούτσια, ο πρώτος που πήρε ένα εκατομμύριο δολάρια για να διαφημίσει την PEPSI, ο πρώτος ποδοσφαιριστής που έκανε συμβόλαιο με πιστωτική κάρτα την Mastercard στην εποχή της μεγάλης κόντρας με την VISA και ο πρώτος που υπέγραψε να πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, προκειμένου να αγωνιστεί στην Κόσμος της Νέας Υόρκης, με μυθικό συμβόλαιο που ξεπερνούσε το 1,5 εκατομμύριο δολάρια ετησίως! Φανταστείτε πως όταν το 1975 πήρε την απόφαση να πάει εκεί και να παίξει, ενώ είχε ανακοινώσει την αποχώρησή του από τα γήπεδα σχεδόν μια διετία, η πιο ακριβή μεταγραφή στον κόσμο ήταν 1 εκατομμύριο δολάριια. Τόσα είχε πληρώσει η Μπαρτσελόνα για να πάρει από τον Άγιαξ τον Γιόχαν Κρόιφ και ο Πελέ πήρε παραπάνω από αυτά τα χρήματα, για κάθε χρονιά από τις επόμενες, για να παίξει έως το 1978 στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλάζοντας το status της εποχής για κάθε ποδοσφαιριστή!
Πήρε μέρος το 1981 στην περίφημη ταινία του Τζον Χιούστον «Escape to victory», που στην Ελλάδα είχε τον τίτλο «Η απόδραση των 11» παιζοντας μαζί με τον Μάικλ Κέιν, τον Μπόμπι Μουρ και τον Σιλβέστερ Σταλόνε! Ο Τζον Χιούστον είχε καταφέρει να δημιουργήσει μία κανονική ταινία, με ιδιαίτερο ποδοσφαιρικό ενδιαφέρον και πολλούς σταρ της εποχής, όπως τον Αργεντινό Παγκόσμιο Πρωταθλητή, Οσβάλντο Αρντίλες, τον Πολωνό (αδικοχαμένο νωρίς σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα) Κάζιμιρτς Ντέινα, τον Σκωτσέζο Τζον Γουόρκ, τον Άγγλο Μάικ Σάμερμπι και τον κορυφαίο Βέλγο σταρ των '60s, Πολ Βαν Χιμστ! Το σκηνικό του αγώνα στήθηκε στο γήπεδο Σταντ Ντε Κολόμπ στο Παρίσι, εκεί όπου έγινε ο τελικός του Μουντιάλ το 1938. Με σενάριο βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, με τη Ντινάμο Κιέβου της οποίας οι παίκτες εκτελέστηκαν το 1943, αρνούμενοι να χάσουν από τους Γερμανούς Ναζί, αλλά η παρουσία του Πελέ ήταν καταλυτική στην επιτυχία, με τον ίδιο να βάζει το περιβόητο γκολ με ψαλίδι στα γυρίσματα!
Άνοιξε το δρόμο για όλους τους σούπερσταρ του ποδοσφαίρου να εκμεταλλευτούν το όνομά τους και αυτό, ξέχωρα από την σπουδαία ποδοσφαιρική του σταδιοδρομία, είναι κάτι που του χρωστάνε όλοι οι σταρ του παρελθόντος και του μέλλοντος! Μπορεί να μπουν πολλές ενστάσεις σχετικά με το εάν εντάχθηκε στο σύστημα, εάν έγινε περισσότερο δημοσιοσχεσίτης όσο περνούσαν τα χρόνια και λιγότερο εμβληματικός, για αυτό που υπήρξε ως ποδοσφαιριστής, με άλλους να υποστηρίζουν τον Μαραντόνα για την γενικότερη επαναστατική εικόνα που έβγαζε, και άλλους τον Κρόιφ, που η αλήθεια είναι πως επηρέασε πολύ περισσότερο τα τεκταινόμενα στο ποδόσφαιρο όσο περνούσε ο καιρός! Για τον Πελέ, ομολογώ πως η συνάντησή μου μαζί του, ελάχιστα μου προσέφερε ως αίσθηση μοναδικότητας, πιθανώς γιατί είχες την εικόνα ενός σταρ του σινεμά και λιγότερο του ποδοσφαίρου, όταν τον έβλεπες! Μήπως, όμως, ακριβώς γι’ αυτό τελικά θα μνημονεύεται για πάρα πολλά χρόνια ακόμα και η δική του συνεισφορά να είναι παντελώς διαφορετική από αυτήν που πιθανώς έχουν όλοι υπόλοιποι, κανονικοί ποδοσφαιρικοί σταρ; Γιατί ο Πελέ ξέφυγε από τη σφαίρα του ανθρώπου των σπορ και έγινε ενας μύθος στη διαδρομή του 20ου αιωνα, για ολόκληρο τον πλανήτη!
www.bnsports.gr
