γράφει : Χρήστος Σωτηρακόπουλος
Ένα απόγευμα πριν από 42 χρόνια, με μία γιγαντιαία επιχείρηση η ιταλική αστυνομία προχωρούσε σε συλλήψεις μέσα στα ιταλικά γήπεδα. Το σκάνδαλο «Τοτονέρο» είχε ήδη ξεσπάσει.. Και ήταν βόμβα μεγατόνων που θα συγκλόνιζε από τα θεμέλια το Calcio!
Γράφει ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος
Για να καταλάβει κανείς τι συνέβη εκείνο το μεσημέρι του Μαρτίου του 1980 πρέπει να πάμε πίσω εξιστορώντας τι συνέβη από τον Δεκέμβριο του 1979 έως τον Φεβρουάριο του 1980. Δυο φίλοι με έδρα τη Ρώμη βρίσκονταν στις εξέδρες πολλών αγώνων της Serie A και της Serie B σε όλη την Ιταλία, από το Παλέρμο και το Αβελίνο στο Νότο έως την Μπολόνια στην κεντρική Ιταλία. Δεν βρίσκονταν στις εξέδρες μόνο για διασκέδαση. Για την ακρίβεια, γνώριζαν κάτι που κανείς άλλος από τους οπαδούς που παρακολουθούσαν τους αγώνες δεν ήξερε: το τελικό αποτέλεσμα!
Οι αγώνες ήταν σικέ. Και εκείνοι που τους είχαν στήσει ή τουλάχιστον είχαν προσπαθήσει να τους στήσουν ήταν αυτοί. Θα πρέπει να ήταν πολύ αγχωτικό να παρακολουθούν τα παιχνίδια, αφού πολλά χρήματα διακυβεύονταν από την έκβαση των αγώνων. Ο Μάσιμο Κρουτσιάνι (32 ετών) και ο Αλβάρο Τρίνκα (45 ετών) πρωταγωνίστησαν στο σκάνδαλο που ονομάστηκε «Calsiocommesse» δηλαδή ποδοσφαιρικά στοιχήματα, αλλά έγινε περισσότερο γνωστό ως «Totonero» αφού με τον όρο αυτόν στην Ιταλία αναφέρονται στο παράνομο στοίχημα ενώ με τον όρο «Totocalcio» στο νόμιμο παιχνίδι, το δικό μας ΠΡΟ-ΠΟ.
Είναι περιττό βέβαια να αναφερθεί πως τα κέρδη από το παράνομο στοίχημα είναι «μαύρα». Αφού δεν υπάρχει φορολογία δίνεται η δυνατότητα να διακινηθούν τεράστια ποσά σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κάτι στο οποίο δεν μπορούσαν να αντισταθούν οι δύο φίλοι. Όπως άλλωστε και πολλοί ποδοσφαιριστές.
Ο Αλβάρο Τρίνκα ήταν ιδιοκτήτης ενός εστιατορίου ενώ ο Μάσιμο Κρουτσιάνι έμπορος φρούτων και λαχανικών, καθώς και φανατικός οπαδός της Ρόμα. Και οι δύο πάντως είχαν φιλικές σχέσεις με πολλούς επαγγελματίες ποδοσφαιριστές. Αρκετοί από αυτούς έπαιζαν στη Λάτσιο. Οι Λιονέλο Μανφρεντόνια, Μπρούνο Τζιορντανο και Πίνο Ουίλσον συνήθιζαν να τρώνε στο εστιατόριο του Τρίνκα. Ο πρόεδρος της Λάτσιο είχε βεβαιωθεί πως οι παίκτες του γευμάτιζαν εκεί γιατί πίστευε πως έφερνε.. γούρι στην ομάδα.
Τα γεγονότα όμως έμελλε να τον διαψεύσουν. Το εστιατόριο θα ήταν το κέντρο επιχειρήσεων της μεγαλύτερης πλεκτάνης που είδε ποτέ το ιταλικό ποδόσφαιρο όπως γράφει χαρακτηριστικά στο βιβλίο με τίτλο Calcio, ο κοινωνιολόγος και καθηγητής πανεπιστημίου John Foot. Ορισμένοι παίκτες πείστηκαν να στήσουν αγώνες στους οποίους ο Κρουτσιάνι και φίλοι του στοιχημάτιζαν παράνομα. Για σχεδόν έναν χρόνο αυτού του είδους το στοίχημα ήταν το πλέον διαδεδομένο. Ο ποδοσφαιριστής Κάρλο Πετρίνι που είχε αναμιχθεί σε ορισμένα από τα στημένα ισχυρίζεται πως δεν ήταν μόνο τα πολλά χρήματα που τους προσέλκυαν αλλά και η αίσθηση δύναμης που αποκτούσαν θεωρώντας πως είναι πάνω από το νόμο. Συνεργαζόμενοι ο Κρουτσιάνι και ο Τρίνκα, προσπάθησαν να επηρεάσουν αποτελέσματα τουλάχιστον οκτώ αγώνων σε μία περίοδο 12 εβδομάδων τη σεζόν 1979-80.
Πάντως οι πρώτες απόπειρες των δύο ανδρών να στήσουν τα ματς δεν έφεραν αποτέλεσμα! Ένα παιχνίδι ανάμεσα σε Λάτσιο και Παλέρμο δεν έγινε ποτέ, μιας και οι παίκτες της Λάτσιο έχασαν το αεροπλάνο για τη Σικελία. Ακολούθησε ένα χαμένο στοίχημα για τον αγώνα Τάραντο-Παλέρμο, αφού αν και είχε γίνει προεργασία για να λήξει ισόπαλο οι φιλοξενούμενοι κέρδισαν.
Οι Κρουτσιάνι και Τρίνκα είχαν πάει να δουν τον αγώνα. Ο παίκτης που τους είχε εγγυηθεί πως το ματς θα έληγε ισόπαλο υποσχέθηκε πως θα τους αποζημίωνε! Μάλιστα όπως γράφει ο Paddy Agnew στο βιβλίο του Forza Italia, προσφέρθηκε να τους δώσει το μπόνους από τη νίκη της ομάδας του και θέλοντας να δικαιολογηθεί ο παίκτης τόνιζε πως προσπαθούσε να υποπέσει σε πέναλτι σε όλη τη διάρκεια του δευτέρου ημιχρόνου αλλά δεν τα κατάφερε εξαιτίας του διαιτητή.
Στην τρίτη τους απόπειρα οι δωροδοκίες έπιασαν επιτέλους τόπο. Το στήσιμο έγινε μέσω μιας γνωριμίας του Κρουτσιάνι με έναν πρώην παίκτη της Ρόμα που τότε αγωνιζόταν στην Αβελίνο.
Παρά τις προηγούμενες αποτυχίες τους, βγήκαν κερδισμένοι κατά 4.500 ευρώ σε σημερινή αντιστοιχία. Όσο περνούσε ο καιρός τα ποσά αυξάνονταν και οι στημένοι αγώνες άρχισαν να διαδίδονται. Κάποιοι παράνομοι μπουκς αρνούνταν να δεχτούν τα πονταρίσματα αλλά στο τέλος υποχρεώθηκαν να το κάνουν.
Για έναν αγώνα Μίλαν- Λάτσιο ο Κρουτσιάνι είχε πληροφορηθεί πως ο παίκτης των φιλοξενούμενων, Μοντέζι, δεν συμφωνούσε με το στήσιμο. Αν και τελικά το ματς ήρθε σύμφωνα με το πλάνο (2-1 για τη γηπεδούχο) την επόμενη εβδομάδα οι Κρουτσιάνι και Τρίνκα έχασαν σε έναν αγώνα 6.000 ευρώ! Είχαν αρχίσει να υποπτεύονται πως τους εκμεταλλεύονταν. Από εκείνο το σημείο και μετά σταμάτησαν να συνεργάζονται με παίκτες της Λάτσιο. Η Αβελίνο και η Περούτζια που ήταν οι πιο πιστές τους ομάδες σύντομα έφεραν ένα ισόπαλο 2-2 και τους αποζημίωσαν!
Στο πλαίσιο της συμφωνίας σε αυτό το παιχνίδι ήταν να πετύχει δύο γκολ ο Πάολο Ρόσι για να βγει πρώτος σκόρερ. Αυτό ήταν και το μοιραίο λάθος του Ιταλού superstar όπως αποδείχθηκε. Όσο για τους δύο «επιχειρηματίες» ενώ κέρδισαν τεράστια ποσά η έκλυτη ζωή που άρχισαν να κάνουν και η απληστία τους οδήγησαν να χρωστάνε κιόλας!
Το τελευταίο παιχνίδι που οι δύο άνδρες προσπάθησαν να στήσουν ήταν το Μπολόνια- Αβελίνο τον Φεβρουάριο του 1980. Είχαν φτάσει σε σημείο απελπισίας. Ο Κρουτσιάνι είχε πει στους εμπλεκόμενους παίκτες πως αν τα πράγματα δεν εξελίσσονταν όπως είχαν προγραμματίσει θα καταστρέφονταν. Όλα έδειχναν να πηγαίνουν καλά και οι παίκτες σε ένα σημείο του αγώνα απλώς αντάλλασσαν μπαλιές ωστόσο 15 λεπτά πριν το τέλος ο επιθετικός της Μπολόνια Μπέπε Σαβόλντι σκόραρε και έδωσε τη νίκη στην ομάδα του.
Αργότερα ο Κάρλο Πετρίνι που ήταν μπλεγμένος στο στήσιμο του αγώνα αποκάλεσε τον Σαβόλντι ηλίθιο για εκείνο το γκολ! Στη συνέχεια θα αποδεικνυόταν πως ο Σαβόλντι, η πιο ακριβή μεταγραφή στον κόσμο το 1975 όταν είχε μετακινηθεί στη Νάπολι, είχε πάρει χρήματα από τους παράνομους μπουκς να.. χαλάσει το στήσιμο! Φαύλος κύκλος!
Πλέον, οι Κρουτσιάνι και Τρίνκα όχι μόνο δεν είχαν τα απαιτούμενα χρήματα για να στήσουν όπως θα έπρεπε αγώνες αλλά είχαν έρθει και σε αντιπαράθεση με μία ομάδα αδίστακτων ανθρώπων! Επιπλέον, δεν είχαν φροντίσει να καλύψουν τα ίχνη τους μιλώντας ανοικτά για τις δραστηριότητές τους σε πολλούς ανθρώπους και υπογράφοντας επιταγές στο όνομά τους! Όλη η «επιχείρηση» ήταν έτοιμη να καταρρεύσει και δεν θα ήταν οι δύο άνδρες οι μόνοι που θα πλήρωναν τις συνέπειες.
Οι φήμες είχαν αρχίσει να διαδίδονται και το σκάνδαλο που ξέσπασε τελικά τον Μάρτιο του 1980 ήταν για πολλούς θέμα χρόνου. Ήδη από τον Ιανουάριο του 1980 μία εφημερίδα η Paese Sera υποστήριζε πως τα κέρδη από το παράνομο στοίχημα πλησίαζαν αυτά του νόμιμου.
Μετά τις αποκαλύψεις τον Ιανουάριο του 1980, ο Κοράντο Ντε Μπιάζε διέταξε έρευνα για λογαριασμό της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της χώρας. Λίγες μέρες μετά, ο εισαγγελέας Ντε Μπιάζε εμφανίστηκε στη Ρώμη για να μιλήσει με παίκτες της Λάτσιο! Όλοι τους αρνήθηκαν πως στοιχημάτιζαν ή δωροδοκούνταν αλλά άπαντες επιβεβαίωσαν την ύπαρξη κυκλώματος παράνομου στοιχήματος.
Δύο μέρες μετά ο βετεράνος τερματοφύλακας της Μίλαν και πρώην διεθνής (βασικός στο Μουντιάλ του Μεξικού το 1970) Ενρίκο «Ρίκι» Αλμπερτόζι είχε δώσει συνέντευξη στην εφημερίδα του Μιλάνου Il Giorno. Σε αυτή ομολόγησε πως του άρεσε το στοίχημα και πως στο παρελθόν είχε ποντάρει παράνομα σε ματς της ομάδας του. Ανακρινόμενος από τον Ντε Μπιάζε, ο Αλμπερτόζι άλλαξε τα λεγόμενα του ισχυριζόμενος πως απλώς στοιχημάτισε με φίλους του. Αφού μίλησε και πάλι με τον παίκτη της Λάτσιο, Μοντέζι, ο Ντε Μπιάζε ήταν έτοιμος να κλείσει την υπόθεση αφού δεν υπήρχαν περισσότερα αδιάσειστα στοιχεία για να προχωρήσει περισσότερο.
Για άλλη μία φορά ένας δημοσιογράφος, αυτή τη φορά του περιοδικού L’Europeo, έδωσε νέα τροπή στην υπόθεση. Ένας μπούκερ που ήθελε να κρατήσει την ανωνυμία του φερόταν να έχει δηλώσει πως ορισμένοι συχνά πόνταραν στην ήττα της ομάδας τους και πώς αυτό ήταν κάτι σαν δικλείδα ασφαλείας, αφού αν κέρδιζαν, έπαιρναν το πριμ νίκης, αλλά αν έχαναν έπαιρναν τα κέρδη από το παράνομο στοίχημα και μάλιστα χωρίς φορολόγηση. Για τον Ντε Μπιάζε αυτό ήταν η αφορμή και αποφάσισε να συνεχίσει την έρευνα του.
Καθώς έχαναν όλο και περισσότερα χρήματα οι Κρουτσιάνι και Τρίνκα άρχισαν να ποντάρουν με πίστωση και σε περίπτωση που οι παίκτες δεν έφερναν τα επιθυμητά αποτελέσματα βρίσκονταν χρεωμένοι. Δυστυχώς για αυτούς, οι άνθρωποι στους οποίους χρωστούσαν δεν ήταν διατεθειμένοι να περιμένουν να εξοφληθούν ενώ παράλληλα αντιδρούσαν με διάφορες απειλές επειδή είχαν ξεγελαστεί. ο πατέρας του Κρουτσιάνι. Φερούτσιο, είχε ανησυχήσει τόσο πολύ που προσπάθησε να εξοφλήσει ορισμένες από τις ακάλυπτες επιταγές που ο γιος του είχε μοιράσει. Στο μεταξύ, η οικογένεια είχε δει τις απειλές να γίνονται πράξη και ένας από τους λαχανόκηπους της κάηκε από εμπρησμό!
Στο σημείο αυτό ο Φερούτσιο Κρουτσιάνι πήγε στις Αρχές. Είχε ηχογραφήσει ορισμένες τηλεφωνικές συνομιλίες του με παίκτες και είχε αντίγραφα των επιταγών. Εν τω μεταξύ ο Τρίνκα προσέλαβε έναν δικηγόρο τον Γκοφρέντο Ταζόρτζι, που είχε πλήρη άγνοια για το ποδόσφαιρο! Αυτός ο δικηγόρος επέλεξε την εφημερίδα Il Messaggero για να δημοσιεύσει ένα άρθρο, το οποίο ώθησε πολλούς παίκτες να τηλεφωνήσουν αναστατωμένοι στον Κρουτσιάνι. Στη συνέχεια ο δικηγόρος συναντήθηκε με τον πρόεδρο της ιταλικής ομοσπονδίας, πρόεδρο και της UEFA εκείνη την εποχή, τον αείμνηστο Αρτέμιο Φράνκι. Έναν άνθρωπο που προτιμούσε πάντα να είναι ειλικρινής. Ο Τζόρτζι είπε αυτό του είχαν αποκαλύψει οι πελάτες του. Δηλαδή πως είχαν χάσει περίπου ένα δισεκατομμύριο ιταλικές λιρέτες σχεδόν ένα εκατομμύριο ευρώ που με τα σημερινά δεδομένα ανάγεται σε τουλάχιστον οκταπλάσιο ποσό! Αν δεν γινόταν κάτι για να διορθωθεί η κατάσταση, θα πήγαιναν στην αστυνομία. Ο Φράνκι δεσμεύτηκε πως θα έκανε το καλύτερο δυνατό για να βρεθεί μία λύση.
Παρόλα αυτά, τα χρήματα δεν φαίνονταν στον ορίζοντα. Οι εκβιασμοί και οι απειλές δεν λειτουργούσαν. Στο σημείο που είχε φτάσει η κατάσταση το εθνικό σκάνδαλο ήταν αναπόφευκτο αφού όλες οι προσπάθειες για συγκάλυψη είχαν αποτύχει.
Την 1η Μαρτίου οι Κρουτσιάνι και Τρίνκα πήγαν στα δικαστήρια της Ρώμης. Αργότερα μετέβησαν στα γραφεία της εφημερίδας της Ρώμης, Corriere Dello Sport, η οποία κράτησε το «λαβράκι» έως τη Δευτέρα. Σύμφωνα με το ιταλικό σύνταγμα, οι εισαγγελείς είναι υποχρεωμένοι να ξεκινήσουν έρευνα για ένα έγκλημα για το οποίο έχουν ενημερωθεί συνεπώς έπρεπε να ανοίξει η υπόθεση από τη στιγμή που οι Κρουτσιάνι και Τρίνκα είχαν προσφύγει στη δικαιοσύνη. Οι καταθέσεις τους ήταν λεπτομερείς, μιλούσαν με ονόματα ωστόσο κρατούσαν κάποιες πληροφορίες. Παράλληλα είχαν πολλά αποδεικτικά στοιχεία για να στηρίξουν τα λεγόμενά τους: αντίγραφα επιταγών, αρχεία τραπεζών και ηχογραφημένες τηλεφωνικές συνομιλίες.
Τα πράγματα δεν ήταν τόσο εύκολα όμως από νομική άποψη! Το σκάνδαλο ήταν τεράστιο ωστόσο στην ιταλική νομοθεσία δεν υπήρχε ο όρος «παράνομη αθλητική δραστηριότητα» (προστέθηκε τελικά το 1989),συνεπώς το στήσιμο των αγώνων δεν ήταν από μόνο του ενάντια στο νόμο!
