γράφει : Στέφανος Αβραμίδης
Μήπως τελικά η απολαυστική ομάδα που παρακολουθούμε στο EURO 2020 δεν απαρνιέται αλλά, αντιθέτως, αγκαλιάζει το παρελθόν της δικαιώνοντας 50 χρόνια αργότερα τις ιδέες πάνω στις οποίες χτίστηκε το περιβόητο catenaccio;
Γράφει ο Στέφανος Αβραμίδης
«Αυτός που παίζει για τον εαυτό του παίζει για τον αντίπαλο, αυτός που παίζει για την ομάδα παίζει για τον εαυτό του!»... όποιος αρνηθεί ότι αυτό ακριβώς είναι το πνεύμα της εθνικής Ιταλίας που παρακολουθούμε να διαπρέπει στο φετινό EURO, μη σας πω ότι την απολαμβάνουμε κιόλας, προφανώς και θα θεωρηθεί από... προκατειλημμένος έως... υποβολιμαίος! Και να σκεφτεί κανείς ότι δεν πρόκειται παρά για μία μόνο από τις αναρίθμητες ρήσεις του μεγάλου Ελένιο Ερέρα για το ποδόσφαιρο, ποιος θα το περίμενε, κι όμως, η «σκουάντρα ατζούρα» που χθες μας προσέφερε μία ακόμη αξέχαστη όσο και... διασκεδαστική βραδιά, πιθανότατα η πιο επιθετική «σκουάντρα ατζούρα» όλων των εποχών, μοιάζει, αν την κοιτάξει κανείς στο μικροσκόπιο, όχι απλά επηρεασμένη από τον «πατέρα» του catenaccio, ίσως και πιο επηρεασμένη από κάθε άλλη... ιστορική της εκδοχή!
Κι αυτό γιατί ο Ερέρα ήταν πολύ περισσότερα από... διαπρύσιος κήρυκας του αμυντικού-συντηρητικού τρόπου παιχνιδιού, μάλλον στερεοτυπικά τον κατέγραψε ως τέτοιο η Ιστορία, ήταν ένας μεγάλος θεωρητικός έως και... φιλόσοφος, μη σας τρομάζει η λέξη, του ποδοσφαίρου που το επηρέασε σε τέτοιο βαθμό που έφτασε να αλλάξει την ίδια του τη φύση! Πέρα από το ότι πρώτος εισήγαγε «επιστημονικές», βλ. μυστικιστικές, ή και επιστημονικές μεθόδους προπόνησης και διατροφής των αθλητών, αφήνοντας κατά μέρος ακόμη και το ότι εκείνος καθιέρωσε το περιβόητο «ritiro», τη συγκέντρωση δηλαδή των αθλητών σε συγκεκριμένο χώρο-ξενοδοχείο ενόψει των αγώνων με έμφαση και στην πνευματική προετοιμασία, την ηρεμία αλλά και την αυτοσυγκέντρωση ως...εφόδια επιτυχίας, ήταν και σε επίπεδο αγωνιστικής τακτικής και προσέγγισης των αγώνων εξόχως πολυδιάστατος, όπως ακριβώς και η ομάδα του Μαντσίνι!
Ο γεννημένος στο Μπουένος Άιρες το 1910, πολιτογραφημένος Γάλλος στην πορεία, ήταν ο προπονητής που καθιέρωσε το ρόλο του λίμπερο, του «σύρτη», αυτό σημαίνει άλλωστε η λέξη catenaccio, ιταλική κληρονομιά του γαλλικού, ελβετικού καλύτερα, «verrou» του Καρλ Ράπαν! Ήταν αυτός που πρωτοπαρουσίασε ακραίο μπακ με καθήκοντα, αλλά κυρίως με προσόντα, στο επιθετικό κομμάτι του παιχνιδιού, δεν υπάρχει Ιταλός ποδοσφαιρόφιλος, δεν υπάρχει Ιταλός με λίγα λόγια, που να μη λατρεύει τον αξεπέραστο Τζιασίντο Φακέτι! Ήταν αυτός που αφαίρεσε από την ανάπτυξη του παιχνιδιού ό,τι το περιττό, ο στόχος ήταν πάντα αμέσως μετά από την ανάκτηση της μπάλας η άμεση, ακαριαία επίθεση, χωρίς συζήτηση και χωρίς χρονοτριβή! Ήταν εκείνος τέλος, και κάπου εδώ ολοκληρώνεται η παρελθοντολογία, που με τη μεγάλη Ίντερ έπαιξε, ουσιαστικά με τριάδα στην επίθεση, πίσω από τον σέντερ φορ, τον ισπανό Πεϊρό ή τον Μιλάνι, ήταν οι Ζαΐρ και Κόρσο που...επιχειρούσαν απ΄τις πτέρυγες συγκλίνοντας πολλές φορές, πατώντας περιοχή και απειλώντας!
Στη σύγχρονη version, στην... Ιtaly 2K21, είναι οι Μπεράρντι ή Κιέζα και Ινσίνιε που υπηρετούν αυτό το ρόλο, όχι απλά υπηρετούν αλλά και...αναδεικνύουν τώρα που το σκέφτομαι, πέρα από το εντυπωσιακό γκολ του τελευταίου με τους «κόκκινους διαβόλους» είναι αναρίθμητες οι φορές που με τις δικές τους...συγκλίνουσες πορείες οι «ατζούρι» έχουν γίνει επικίνδυνοι! «Ατζούρι» που θα συμφωνήσουμε φαντάζομαι ότι παρουσιάζουν, στα πρότυπα Ελένιο Ερέρα λειτουργώντας, ίσως και το πιο άμεσο, πιο απαιτητικό στο τουρνουά παιχνίδι, κάθε φορά που υπάρχει η δυνατότητα, κι αν δεν υπάρχει κοιτάζουν να τη δημιουργήσουν, εφορμούν στο επιθετικό τους τρίτο σε υψηλές ταχύτητες, μοιάζουν οι παίκτες του Μαντσίνι στο παιχνίδι τους σα να... πυροβολούν κατά ριπάς! Όσο για τον σύγχρονο Φακέτι, δεν είναι, δεν ήταν σε ότι αφορά το τουρνουά, άλλος από το μεγάλο άτυχο της χθεσινής βραδιάς Λεονάρντο Σπινατσόλα, ρήξη αχίλλειου τένοντα η, σκληρή, διάγνωση για τον τραυματισμό του, τόσο επικίνδυνο για τον αντίπαλο ακραίο αμυντικό χρόνια είχαμε, πόσο μάλλον από τους Ιταλούς, να δούμε!
Και για όσους αναρωτηθήκατε πώς ακριβώς η αναλογία για τον λίμπερο θα μπορούσε να λειτουργήσει, μα ένας τέτοιος μπροστά από τους δύο κεντρικούς αμυντικούς και όχι πίσω δεν είναι ο Ζορζίνιο, η ασφαλιστική δικλείδα στο παιχνίδι, ο καταλύτης τόσο στην ανάσχεση του αντιπάλου όσο και στην ανάπτυξη, η... σύνεση και η παροιμιώδης ψυχραιμία στον τρόπο με τον οποίο η ομάδα ξεδιπλώνεται; O παράγοντας αυτός του παιχνιδιού που προστατεύει τους Κιελίνι και Μπονούτσι σε μία αντιστροφή των ρόλων του παρελθόντος αλλά και αυτός που έχει την ευθύνη της πρώτης πάσας βάζοντας, σε κάθε μία από τις επιθέσεις, σε εφαρμογή το σχέδιο! Σχέδιο που με πιο σύγχρονα σημεία αναφοράς θυμίζει ολοένα και περισσότερο τις «χρυσές ημέρες» της ομάδας που οι γείτονές μας θα βρουν στο δρόμο για τον τελικό...στο δρόμο τους! Πολύ καλά το καταλάβατε, στο tiki taka αναφερόμαστε, πολλά, επικριτικά, έχουν γραφτεί και ειπωθεί για την περιβόητη, τώρα πια, έμπνευση και... εφαρμογή αυτή του Πεπ Γκουαρντιόλα! Ο τρόπος όμως με τον οποίο οι Ιταλοί κρατούν την μπάλα υπό δύσκολες συνθήκες, αλλάζουν πολλές πάσες, πάσες που είναι χρήσιμες και... προωθητικές του παιχνιδιού, πάσες που είναι κρίσιμες υπό την έννοια του ότι έρχονται σε γρήγορο τέμπο, υπό ασφυκτική πίεση και «κουβαλούν» την ομάδα μπροστά αντί να την κρατάνε πίσω, είναι τρόπος όχι μόνο κατάλληλος αλλά και... ωραίος!
Ωραίος με την κυριολεκτική, με αναγωγή στην αρχαία Ελληνική, έννοια του όρου! Είναι ένας τρόπος που έχει έρθει ακριβώς στην ώρα του για να αντιπαρατεθεί με τους... πρώτους διδάξαντες! Ήταν ο φημισμένος Ρομπ Σμιθ του «Guardian» που γράφοντας για τη μεγάλη επιτυχία των Ισπανών στο EURO 2012, τρίτη κατά σειρά σε μεγάλη διοργάνωση μετά από τους θριάμβους στο EURO 2008 και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, είχε σκαρφιστεί, σε μια προσπάθεια να αποδώσει την στροφή των Ισπανών προς τον ποδοσφαιρικό κυνισμό, τον όρο tiki - takanaccio! Και είναι σήμερα, μετά και από τις εμφανίσεις «κόντρα ρόλο» της «σκουάντρα ατζούρα» στη διοργάνωση, εμφανίσεις μεστές έως και συναρπαστικές, έχοντας ως ένα βαθμό επιχειρηματολογήσει προς... υπεράσπισίν των δύο συστατικών στοιχείων του όρου, που μπορούμε χωρίς δισταγμό να τον υιοθετήσουμε όχι για τους Ίβηρες αλλά για αυτούς που θα σταθούν απέναντί τους! Με μια δική τους, πιο επιθετική απ' ό,τι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πρόταση! Το είχε πει άλλωστε και ο Ελένιο Ερέρα, με τα δικά του λόγια μπορούμε να το κλείσουμε το ζήτημα: «Το πρόβλημα είναι πως όσοι με αντέγραψαν με αντέγραψαν λάθος, ξέχασαν να συμπεριλάβουν τις επιθετικές αρχές που περιείχε το κατενάτσιο!» Κάλλιο αργά παρά ποτέ, ίσως να το θυμήθηκε τελικά ο Μαντσίνι!
«Αυτός που παίζει για τον εαυτό του παίζει για τον αντίπαλο, αυτός που παίζει για την ομάδα παίζει για τον εαυτό του!»... όποιος αρνηθεί ότι αυτό ακριβώς είναι το πνεύμα της εθνικής Ιταλίας που παρακολουθούμε να διαπρέπει στο φετινό EURO, μη σας πω ότι την απολαμβάνουμε κιόλας, προφανώς και θα θεωρηθεί από... προκατειλημμένος έως... υποβολιμαίος! Και να σκεφτεί κανείς ότι δεν πρόκειται παρά για μία μόνο από τις αναρίθμητες ρήσεις του μεγάλου Ελένιο Ερέρα για το ποδόσφαιρο, ποιος θα το περίμενε, κι όμως, η «σκουάντρα ατζούρα» που χθες μας προσέφερε μία ακόμη αξέχαστη όσο και... διασκεδαστική βραδιά, πιθανότατα η πιο επιθετική «σκουάντρα ατζούρα» όλων των εποχών, μοιάζει, αν την κοιτάξει κανείς στο μικροσκόπιο, όχι απλά επηρεασμένη από τον «πατέρα» του catenaccio, ίσως και πιο επηρεασμένη από κάθε άλλη... ιστορική της εκδοχή!
Κι αυτό γιατί ο Ερέρα ήταν πολύ περισσότερα από... διαπρύσιος κήρυκας του αμυντικού-συντηρητικού τρόπου παιχνιδιού, μάλλον στερεοτυπικά τον κατέγραψε ως τέτοιο η Ιστορία, ήταν ένας μεγάλος θεωρητικός έως και... φιλόσοφος, μη σας τρομάζει η λέξη, του ποδοσφαίρου που το επηρέασε σε τέτοιο βαθμό που έφτασε να αλλάξει την ίδια του τη φύση! Πέρα από το ότι πρώτος εισήγαγε «επιστημονικές», βλ. μυστικιστικές, ή και επιστημονικές μεθόδους προπόνησης και διατροφής των αθλητών, αφήνοντας κατά μέρος ακόμη και το ότι εκείνος καθιέρωσε το περιβόητο «ritiro», τη συγκέντρωση δηλαδή των αθλητών σε συγκεκριμένο χώρο-ξενοδοχείο ενόψει των αγώνων με έμφαση και στην πνευματική προετοιμασία, την ηρεμία αλλά και την αυτοσυγκέντρωση ως...εφόδια επιτυχίας, ήταν και σε επίπεδο αγωνιστικής τακτικής και προσέγγισης των αγώνων εξόχως πολυδιάστατος, όπως ακριβώς και η ομάδα του Μαντσίνι!
Ο γεννημένος στο Μπουένος Άιρες το 1910, πολιτογραφημένος Γάλλος στην πορεία, ήταν ο προπονητής που καθιέρωσε το ρόλο του λίμπερο, του «σύρτη», αυτό σημαίνει άλλωστε η λέξη catenaccio, ιταλική κληρονομιά του γαλλικού, ελβετικού καλύτερα, «verrou» του Καρλ Ράπαν! Ήταν αυτός που πρωτοπαρουσίασε ακραίο μπακ με καθήκοντα, αλλά κυρίως με προσόντα, στο επιθετικό κομμάτι του παιχνιδιού, δεν υπάρχει Ιταλός ποδοσφαιρόφιλος, δεν υπάρχει Ιταλός με λίγα λόγια, που να μη λατρεύει τον αξεπέραστο Τζιασίντο Φακέτι! Ήταν αυτός που αφαίρεσε από την ανάπτυξη του παιχνιδιού ό,τι το περιττό, ο στόχος ήταν πάντα αμέσως μετά από την ανάκτηση της μπάλας η άμεση, ακαριαία επίθεση, χωρίς συζήτηση και χωρίς χρονοτριβή! Ήταν εκείνος τέλος, και κάπου εδώ ολοκληρώνεται η παρελθοντολογία, που με τη μεγάλη Ίντερ έπαιξε, ουσιαστικά με τριάδα στην επίθεση, πίσω από τον σέντερ φορ, τον ισπανό Πεϊρό ή τον Μιλάνι, ήταν οι Ζαΐρ και Κόρσο που...επιχειρούσαν απ΄τις πτέρυγες συγκλίνοντας πολλές φορές, πατώντας περιοχή και απειλώντας!
Στη σύγχρονη version, στην... Ιtaly 2K21, είναι οι Μπεράρντι ή Κιέζα και Ινσίνιε που υπηρετούν αυτό το ρόλο, όχι απλά υπηρετούν αλλά και...αναδεικνύουν τώρα που το σκέφτομαι, πέρα από το εντυπωσιακό γκολ του τελευταίου με τους «κόκκινους διαβόλους» είναι αναρίθμητες οι φορές που με τις δικές τους...συγκλίνουσες πορείες οι «ατζούρι» έχουν γίνει επικίνδυνοι! «Ατζούρι» που θα συμφωνήσουμε φαντάζομαι ότι παρουσιάζουν, στα πρότυπα Ελένιο Ερέρα λειτουργώντας, ίσως και το πιο άμεσο, πιο απαιτητικό στο τουρνουά παιχνίδι, κάθε φορά που υπάρχει η δυνατότητα, κι αν δεν υπάρχει κοιτάζουν να τη δημιουργήσουν, εφορμούν στο επιθετικό τους τρίτο σε υψηλές ταχύτητες, μοιάζουν οι παίκτες του Μαντσίνι στο παιχνίδι τους σα να... πυροβολούν κατά ριπάς! Όσο για τον σύγχρονο Φακέτι, δεν είναι, δεν ήταν σε ότι αφορά το τουρνουά, άλλος από το μεγάλο άτυχο της χθεσινής βραδιάς Λεονάρντο Σπινατσόλα, ρήξη αχίλλειου τένοντα η, σκληρή, διάγνωση για τον τραυματισμό του, τόσο επικίνδυνο για τον αντίπαλο ακραίο αμυντικό χρόνια είχαμε, πόσο μάλλον από τους Ιταλούς, να δούμε!
Και για όσους αναρωτηθήκατε πώς ακριβώς η αναλογία για τον λίμπερο θα μπορούσε να λειτουργήσει, μα ένας τέτοιος μπροστά από τους δύο κεντρικούς αμυντικούς και όχι πίσω δεν είναι ο Ζορζίνιο, η ασφαλιστική δικλείδα στο παιχνίδι, ο καταλύτης τόσο στην ανάσχεση του αντιπάλου όσο και στην ανάπτυξη, η... σύνεση και η παροιμιώδης ψυχραιμία στον τρόπο με τον οποίο η ομάδα ξεδιπλώνεται; O παράγοντας αυτός του παιχνιδιού που προστατεύει τους Κιελίνι και Μπονούτσι σε μία αντιστροφή των ρόλων του παρελθόντος αλλά και αυτός που έχει την ευθύνη της πρώτης πάσας βάζοντας, σε κάθε μία από τις επιθέσεις, σε εφαρμογή το σχέδιο! Σχέδιο που με πιο σύγχρονα σημεία αναφοράς θυμίζει ολοένα και περισσότερο τις «χρυσές ημέρες» της ομάδας που οι γείτονές μας θα βρουν στο δρόμο για τον τελικό...στο δρόμο τους! Πολύ καλά το καταλάβατε, στο tiki taka αναφερόμαστε, πολλά, επικριτικά, έχουν γραφτεί και ειπωθεί για την περιβόητη, τώρα πια, έμπνευση και... εφαρμογή αυτή του Πεπ Γκουαρντιόλα! Ο τρόπος όμως με τον οποίο οι Ιταλοί κρατούν την μπάλα υπό δύσκολες συνθήκες, αλλάζουν πολλές πάσες, πάσες που είναι χρήσιμες και... προωθητικές του παιχνιδιού, πάσες που είναι κρίσιμες υπό την έννοια του ότι έρχονται σε γρήγορο τέμπο, υπό ασφυκτική πίεση και «κουβαλούν» την ομάδα μπροστά αντί να την κρατάνε πίσω, είναι τρόπος όχι μόνο κατάλληλος αλλά και... ωραίος!
Ωραίος με την κυριολεκτική, με αναγωγή στην αρχαία Ελληνική, έννοια του όρου! Είναι ένας τρόπος που έχει έρθει ακριβώς στην ώρα του για να αντιπαρατεθεί με τους... πρώτους διδάξαντες! Ήταν ο φημισμένος Ρομπ Σμιθ του «Guardian» που γράφοντας για τη μεγάλη επιτυχία των Ισπανών στο EURO 2012, τρίτη κατά σειρά σε μεγάλη διοργάνωση μετά από τους θριάμβους στο EURO 2008 και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, είχε σκαρφιστεί, σε μια προσπάθεια να αποδώσει την στροφή των Ισπανών προς τον ποδοσφαιρικό κυνισμό, τον όρο tiki - takanaccio! Και είναι σήμερα, μετά και από τις εμφανίσεις «κόντρα ρόλο» της «σκουάντρα ατζούρα» στη διοργάνωση, εμφανίσεις μεστές έως και συναρπαστικές, έχοντας ως ένα βαθμό επιχειρηματολογήσει προς... υπεράσπισίν των δύο συστατικών στοιχείων του όρου, που μπορούμε χωρίς δισταγμό να τον υιοθετήσουμε όχι για τους Ίβηρες αλλά για αυτούς που θα σταθούν απέναντί τους! Με μια δική τους, πιο επιθετική απ' ό,τι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πρόταση! Το είχε πει άλλωστε και ο Ελένιο Ερέρα, με τα δικά του λόγια μπορούμε να το κλείσουμε το ζήτημα: «Το πρόβλημα είναι πως όσοι με αντέγραψαν με αντέγραψαν λάθος, ξέχασαν να συμπεριλάβουν τις επιθετικές αρχές που περιείχε το κατενάτσιο!» Κάλλιο αργά παρά ποτέ, ίσως να το θυμήθηκε τελικά ο Μαντσίνι!
